Andrew Michael Ramsay (1686 - 1743) de anti-spinozist

Ramsay was een Schots-Franse schrijver die bekend werd als ‘le chevalier Ramsay’. Hij was calvinist, presbyteriaan, maar ging via Londen, waar hij Frans studeerde en David Hume ontmoette, naar Frankrijk en liet zich door Fénelon (1651-1715), de mystieke aartsbisschop van Kamerijk bij wie hij in 1709 terecht kwam, bekeren tot het katholicisme. Echt 100% orthodox katholiek werd hij niet, zoals blijkt uit zijn postuum gepubliceerde The Philosophical Principles of Natural and Revealed Religion unfolded in Geometrical Order (Glasgow: 1749), waarover zodadelijk meer.

 

Ramsay redigeerde het werk van Fénelon en schreef ter verdediging van hem Les Voyages de Cyrus (1727), een filosofische novelle die een imitatie was van diens Télémaque, waarmee hij groot succes had. Ook werd hij fellow van de Royal Society. Ramsay was een Jacobite en een vroege vrijmetselaar. Het jacobitisme was de politieke beweging die de Stuarts weer in Engeland, Schotland, en Ierland op de troon wilde krijgen.

In Belgie is een Groot Loge naar hem genoemd. Bij gebrek aan een afbeelding van Andrew Michael Ramsay plaats ik hier het wapenschild van deze Groot Loge, waarin opgenomen het embleem van Ramsay: een tulp gegraveerd op een distel. Zou daarin een zekere identificatie schuilen van deze fanatieke Spinozabestrijder met de roos met doornen van Spinoza?

Jonathan Israel omschrijft hem in The Enlightenment Contested als “a philosopher truly obsessed with Spinoza who devoted most of his philosophical efforts in the 1720s and 1730s, whilst living in Paris, to combating his legacy, reckoned the new Spinosisme fomented chiefly by French esprits forts and materialists, around 1720, but also, he says, being developed by ‘les disciples de Spinoza en Italie’ and those in Germany, Holland, and Britain, a more pressing philosophical challenge than Spinoza’s own exposition of his thought which anyhow he professed to disdain as a ‘tissu de plusieurs erreurs’: ‘all is supposed and nothing demonstrated in his system.’"(p. 47)

Ramsay moet fanatiek studie hebben gemaakt van Spinoza’s filosofie om die fel te bestrijden. Dat deed hij in een werk dat pas een paar jaar na zijn dood werd gepubliceerd, het al genoemde The Philosophical Principles of Natural and Revealed Religion unfolded in Geometrical Order. Precies zoals de Ethica vormgegeven was, schreef hij een bestrijding in dezelfde vorm: met definities, axioma’s, stellingen, corrolaria, en scholia etc. Niet alleen van de natuurlijke, maar ook van de geopenbaarde christelijke religie gaf hij de filosofische beginselen. En vooral in de scholia kon hij Spinoza er flink van langs geven. En of dat niet genoeg was, voegde hij aan de zes delen (‘boeken’) nog een Appendix toe, waarin hij alle definities, axioma’s en proposities van deel I van de Ethica nog eens stuk voor stuk op zijn wijze onderuit haalde.

Tijdens de twee jaar die David Hume in Frankrijk verbleef waren hij en Ramsay, die hij eerder al in Londen had ontmoet, goed bevriend. Wim Klever, van wie ik de tip naar dit bij books.google in z'n geheel in te ziene boek ontving, veronderstelt: wegens Hume's frequente omgang met deze Ramsay en diens obsessie met Spinoza's tekst wordt het wel hoogstwaarschijnlijk dat Hume ook rechtstreeks zelf de tekst van Spinoza heeft gelezen.

Het lijkt mij een prachtig werk om in een Cursus over de Ethica ernaast te raadplegen om te zien waar Ramsay Spinoza – al dan niet expres – verkeerd begreep. Op veel plekken zie je dat hij Spinoza behoorlijk goed had begrepen. En soms is hij het ook met hem eens. Je merkt dat Ramsay flink beïnvloed moet zijn door Bayle, vooral waar hij de attributen als delen opvat waarmee de substantie zou zijn opgebouwd.

 

Als voorbeeld hierna de definities en een deel van het daaropvolgende scholium in deel I.

                                       D E F I N I T I O N S.

IN all demonstrable sciences whether metaphysical or mathematical, whether they regard Being in general, or Quantity in general, we should begin by defining the things that are to be the subjects of demonstration. Exact and clear definitions are far more necessary in metaphysics than in mathematics. In this later science, sensible figures and images recall to us continually the definitions of things, so that we cannot mistake: but in the former pure intellectual ideas cannot always be exactly represented by sensible signs, and so the terms by which we express those ideas may be equivocal.

                                                    A

I. By a Being or a Reality, I understand in general whatever is, whether it be a substance, an attribute, a mode, a Power, or Perfection.

2. By Substance, I mean a Being which is the foundation of attributes, modes, powers, and perfections.

3. By Attribute or Property, is meant a reality that necessarily belongs to, flows from, and is contained in the idea of a being, so that it cannot be taken from it without destroying its essence.

4. By a Mode or Quality, I understand a reality given to a substance that does not necessarily flow from its essence, nor belong to it, in all times, in all places, and in all circumstances, and that may be communicated to it, or taken from it without destroying its nature.

5. By Power, Cause, Activity, Force, we mean a reality that does or that can produce something in itself, or distinct from itself, freely or necessarily; whether this production be a substance, an attribute, a mode, or a being of any kind.

6. By Perfection, we mean an attribute or quality that excludes all bounds in the first cause, or that supposes power, activity, and causality in second causes. It expresses infinite or an image of infinity.

7. By Finite, we mean what contains only some degrees of reality, power, and perfection.

8. By Absolute Infinite, we mean the most perfect negation of finite, what is unbounded in all senses, and what contains the fulness of all perfection in the highest degree.

9. By Self-existent Substance, we mean a Being that contains in itself a reality which makes its existence necessary; and its non-existence impossible.

i0. By Idea, I mean that which the mind conceives or perceives when it thinks.

                                         S C H O L I U M 

[...] 

Spinosa says that finite is that which can be limited by another of its kind. This is absolutely false; for a thing may be limited by its quality, as well as by its quantity; by its properties, as by its magnitude; by its attributes, as by its modes; by a being of a superior kind, as well as by a being of its own kind. A being is called finite, not only when some substance of its kind may be added to it, but also when it contains only a determinate degree of reality and perfection. The fame author defines Absolute Infinite “A substance composed of infinite attributes, every one of which expresses an eternal and infinite essence.” Thus material extension if boundless would be an attribute of God. Thus God would contain all beings as modes or attributes of his substance, if they were supposed infinite in number and eternal in duration. This is a false supposition as we shall shew hereafter. All Spinosa's errors, sophisms, and pretended demonstrations are founded upon his false and equivocal definitions. He understands by a Substance “That which exists by itself, may be conceived by itself, and subsist of itself, independent of all other beings.” This is true only of the self-existent substance, of the supreme infinite, of God himself. He defines an Attribute, “That which constitutes or composes a substance.” This is false, for tho' attributes flow necessarily from a substance, yet they do not compose it as the parts do the whole. He calls a Mode, “Something that exists in another, is supported by another, and cannot subsist without another.” In this sense all finite beings would be modes of God. He defines a Power “That which produces something in itself by necessity of nature. If this were “so, then all finite beings would be consubstantial hypostases of the divine essence, and flow necessarily from it. He confounds the idea of perfection with that of simple reality; if this were so, then all attributes, properties, and modes in the lowest and least degree would be perfections, which is absurd. He calls finite “That which is limited in quantity;” not in quality. He calls Absolute Infinite “That which is composed of all sorts of beings, attributes, modes, and realities.” This is nature and not God. Thus he confounds from the beginning of his work all the common received definitions of things, the idea of substance with that of self-exissence; the idea of attributes with that of component parts; the idea of modes, with that of effects; the idea of necessary activity, with that of free action; the idea of perfection, with that of reality; the idea of finite in one sense, with that of finite in all senses; and the idea of God, with that of universal nature. If his definitions were true, it would have been needless for him to have heapt up proposition upon proposition, and employed near a thousand theorems, corollaries, lemmas, and scholiums to prove his system; for the demonstration of it is included in and necessarily results from the definitions themselves. To maintain that God is the only substance, and that all things are necessary, eternal emanations, parts, or forms of this selfexistent nature; and to found all his demonstrations of this absurd, impious system, upon false definitions, which suppose what he is going to prove, is a weakness or an impudence inexcusable in a philosopher; and discovers either a feeble mind that deceives itself; or a false heart that intends to deceive others.

After having defined the terms of the propositions that arc to be demonstrated, we come next to explain their different divisions, branches, or kinds, to avoid confusion.

                                                         * * *

Hierna de Appendix vanaf p. 499

Reacties

En nu maar hopen, dat een student in de (geschiedenis van de) filosofie een onderzoek wijdt aan de gespleten ziel van Ramsay. Wie weet stond hij toch dichter bij Spinoza dan hij publiekelijk wou erkennen.

Pas nu ontdekte ik dat Hume, toen hij vanuit La Fleche ( waar hij zijn TREATISE had geschreven) in 1737 zou terugreizen naar Engeland, er zeer beducht voor was om eerst in Parijs zijn 'patroon', de fanatieke Spinoza -basher Chevalier Ramsay te ontmoeten en hem verslag uit te brengen over wat hij geschreven had. Zoals ik op inhoudelijke gronden heb aangetoond was de TREATISE ON HUMA NATURE in feite een parafrase van de Ethica, door de Chevalier fanatiek bestreden. Geen wonder dat hij tege die ontmoeting erg opzag. Hij schrijft daarover tevoren aan een vertrouwde studiegenoot: I shall be oblig'd to put all my papers into the Chevalier
Ramsay 's hands when I come to Paris; which I am really sorry for.... Hè is so wielded to whymsical systems, & is so little of a philosopher, that I expect nothing but Cavilling from him. I even fortify myself against his disapprobation & am resolved not to be in the least discouraged by it". Ik beschouw deze ontboezeming als een indirecte bevestiging van mijn 'SPINOZISTIC Hume. Hij had geluk en hoefde zich in Parijs niet te verdedigen. De Chevalier was de stad uit!