Boek van De Dijn op komst: Spinoza, de doornen en de roos
Deze maand verschijnt het eerste Nederlandstalige boek van Herman de Dijn over Spinoza -
Spinoza, de doornen en de roos. Uitgeverij Pelckmans Klement, Kapellen, ca. 192 blz. ISBN 9789086870547, oktober 2009, prijs ca. € 19,95
De uitgever laat lezen:
Spinoza's embleem, een roos met doornen, is er een dat in verschillende opzichten op zijn filosofie van toepassing is. Op het eerste gezicht lijkt deze filosofie een hard en meedogenloos denken dat alleen maar een negatieve boodschap bevat, die alle traditionele menselijke verwachtingen als illusies ontmaskert. En toch pretendeert datzelfde denken een heilsweg te kunnen aanduiden en ontwikkelde Spinoza een theorie van 'de beste staat'. De heilsboodschap van Spinoza, de roos, lijkt alleen inzichtelijk voor wie bereid is de 'doornen' te trotseren en de harde, steile weg van ingewikkelde 'geometrische' bewijsvoeringen te bewandelen.
Het beeld van de doornen en de roos kan ook in verband worden gebracht met het opmerkelijke fenomeen - duidelijk door Spinoza naar voren gebracht - dat te midden van de genadeloze natuur niet alleen menselijk floreren mogelijk is, maar zelfs voor sommigen de 'gelukzaligheid' van een intuïtieve kennis en een intellectuele liefde tot de God-Natuur. Het is alsof in die gelukzaligheid een ultieme, blije en verrukte aanvaarding van de harde waarheid mogelijk is. Een soort verzoening van de doornen en de roos?
Voor het eerst schreef Herman De Dijn, internationaal befaamd Spinoza-kenner, een Nederlandstalig boek over zijn grote inspiratiebron. Een prachtige monografie waarin alle onderdelen van Spinoza's oeuvre, inclusief zijn methodologie, godsdienstfilosofie en politieke filosofie, aan bod komen en waarin bovendien de onverminderde actualiteit van zijn denken op overtuigende wijze wordt aangetoond. Een boek dat zich kan meten met de beste Spinoza-interpretaties ter wereld en daarmee ook in een permanente staat van discussie verkeert.
Het langverwachte Nederlandstalige boek van Herman De Dijn over Spinoza. Niet alleen voor doorgewinterde spinozisten, maar voor ieder die op diepgaande èn onderhoudende wijze wil kennismaken met het denken van Nederlands grootste filosoof.
De website van Herman de Dijn heeft de volgende nieuwsgierig makende informatie over het boek dat op uitkomen staat:
"Voor Herman De Dijn is Spinoza gedurende zijn hele loopbaan dé filosoof geweest waarmee hij het meest en het langst heeft geworsteld. Hij is een van de meest bekende Spinozaspecialisten in de wereld en participeerde actief in de Spinozarevival van de laatste jaren.
Spinoza, de doornen en de roos is een boek geworden met een heel eigen Spinoza-interpretatie die allerlei oppervlakkigheden en ‘hineininterpretaties’ van de actuele Spinozareceptie de pas wil afsnijden.
Volgens De Dijn is Spinoza veel interessanter en eigenzinniger dan de gangbare clichés doen uitschijnen. Zowel op het gebied van de vermeende anti-theologie als op het gebied van ethiek en politiek blijkt Spinoza een denken te ontwikkelen dat werkelijk modern is maar tegelijk ontsnapt aan het antropocentrisme van praktisch alle verlichtingsfilosofie."
Hij is ook jarenlang voorzitter geweest van de internationale Vereniging Het Spinozahuis waardoor hij de rol van Spinoza in het huidige geestesleven vooral in Nederland van binnenuit kent. Samen met Jonathan Israel bekleedde hij in 2006-2007 de Spinozaleerstoel aan de universiteit van Amsterdam en hij is juist terug uit Boston-Cambridge waar hij in het ‘Springsemester’ 2009 aan de universiteit van Harvard een college en lezingen gaf over Spinoza.
Tijdens zijn verblijf in Harvard heeft hij zijn langverwachte Nederlandstalige Spinozastudie afgewerkt: Spinoza, de doornen en de roos. De ondertitel verwijst naar het beeld dat het zegel van Spinoza siert: een roos met doornen met daaronder het woord Caute (Hoed u). Dat beeld blijkt in meerdere opzichten toepasselijk op Spinoza’s denken.
Hoewel op dit weblog een aantal malen kritisch over De Dijn is geschreven (vooral sommige reacties waren uiterst kritisch), zal ik uiteraard met grote belangstelling kennis gaan nemen van dit boek dat, volgens de uitgever, al vóór verschijnen "in een permanente staat van discussie verkeert" met de beste Spinoza-interpretaties ter wereld.
Zal dit het ultieme bevredigende Spinozaboek worden? Mijn hoop is uiteraard, zoals volgens Spinoza altijd wel, met vrees vermengd. Te zijner tijd zal hier mijn leeservaring volgen.
Reacties
Graag wil ik hier al vast bijdragen aan de 'permanente discussie voor het verschijnen van het boek' van mijn vriend Herman de Dijn. Via de mededeling van de uitgever laat de auteur ons weten dat volgens Spinoza "temidden van de genadeloze natuur niet alleen menselijk floreren mogelijk is, maar zelfs VOOR SOMMIGEN de gelukzaligheid van een intuitieve kennis en de intellectuele liefde voor de God-Natuur". Ik vraag mij af of ik volgens De Dijn alleen bij de eerste groep behoor, of bovendien ook ben uitverkoren of voorbestemd om deel uit te maken van de tweede groep en dus de rozegeur van de 'amor dei intellectualis' ooit zal kunnen genieten. Dat laatste zou ik wel op prijs stellen. Kennelijk is het een privilege van slechts een deel der mensheid. Moet ik daarvoor volgens hem een beter leven gaan leiden of nog meer doen aan bestudering van Spinoza's teksten? Of het gewoon van het 'toeval', d.w.z.de onkenbare loop der geschiedenis, laten afhangen?
Wim Klever 05-10-2009 @ 09:27
“Op het eerste gezicht lijkt deze filosofie een hard en meedogenloos denken dat alleen maar een negatieve boodschap bevat, die alle traditionele menselijke verwachtingen als illusies ontmaskert.”
Op het eerste gezicht, voor De Dijn.
"lijkt deze filosofie een hard en meedogenloos denken", alleen voor De Dijn.
"dat alleen maar een negatieve boodschap bevat", alleen voor De Dijn. Etc. Maar niet voor mij.
Logisch dat De Dijn er zo lang mee heeft geworsteld.
Haije Bouwman 05-10-2009 @ 22:23