De illusie van Spinoza?
Zelden of nooit zeggen de ontvangers van de Spinozapremie in de toespraak die ze bij gelegenheid van de prijsuitreiking houden iets over Spinoza of maken ze zelfs maar een allusie op iets van de grootste Nederlandse filosoof. Dit is te zeggen althans, voor zover deze toespraken op de website van de NWO te vinden zijn. Eénmaal vond ik een verwijzing naar Spinoza.
Prof. dr. P. (Peter) Hagoort [directeur van het F.C. Donders Centre for Cognitive Neuroimaging en hoogleraar Cognitieve Neurowetenschap, in het bijzonder gerelateerd aan neuroimaging aan de Radboud Universiteit Nijmegen.] ontving in 2005 de Spinozapremie.Bij het ontvangen van die Spinozapremie sprak hij over ‘breintaal’ en daarin had hij een paragraaf, getiteld ’De illusie van Spinoza’.
Hij wees er onder meer op dat ondanks de vele verschillen tussen al die talen, alle mensentalen volgens hetzelfde basisprincipe werken. Dit is dat we met een eindig aantal woorden (of bij doventalen gebaren) en een beperkt aantal procedures (een grammatica) om die woorden (of gebaren) met elkaar te combineren, een oneindige reeks mededelingen aan elkaar kunnen doen. Van ons vermogen tot communicatie via taal maken we bij voortduring gebruik. [...] De mens is eerst en vooral een talige mens (Homo loquens). Wat zou onze cultuur zijn zonder taal? Hoe ons denken? Wie het geheim van de mens wil ontraadselen, moet bij de taal te rade gaan. Wie het geheim van de taal wil doorgronden, zal ook naar het menselijk brein moeten kijken. Vandaar mijn fascinatie voor taal en hersenen. […]
Het tweede probleem is nog prangender. Woorden als taal, geheugen, aandacht en bewustzijn behoren tot onze taalschat. Maar wat ze betekenen is vaak niet precies genoeg bepaald om er experimenteel onderzoek op te kunnen baseren. We moeten eerst een uitgewerkt idee hebben over de mens als taalgebruiker, alvorens we zinnig kunnen onderzoeken hoe ons taalvermogen in het brein verankerd is.
De illusie van Spinoza
Maar hoe merkwaardig dat iemand die erop uit zegt te zijn de taal zo precies mogelijk te onderzoeken, datgene wat Spinoza als illusie typeert, omschrijft als “de illusie van Spinoza”. Dat is toch zeggen of suggereren dat Spinoza illusoir was? Prof. dr. Peter Hagoort? [Hier Toespraak of hier het hele Nwo-Document]