Een kleine correspondentie over Spinoza en dit Spinoza.weblog
Gisterenavond ontving ik via het bij dit weblog horende contactformulier het volgende bericht. Ik neem dat en een vervolgreactie op in dit blog. Het spreekt, dunkt me, voor zich.
En het staat, zoals altijd, open voor reactie.
Geachte heer Verdult,
Via uw blog brengt u talloze zaken over Spinoza ter tafel, waardoor er veel invalshoeken en daardoor vele interpretaties en meningen over Spinoza's ethiek en maatschappijleer zichtbaar worden. Ik bewonder uw geduld met een enkele plakkerige commentator, en zie u gelukkig reageren als de meningen al te zeer afwijken van de uwe.De wolk van (mugge)ziftingen over filosofische (deel) leerstukken van Spinoza wordt alsmaar groter. En de tallozen, die zich geroepen voelen om een doctoraat te behalen over (een onderdeeltje van) Spinoza, brengen het zoveelste boek op de markt.
In die wolk, is er gelukkig het werk van Spinoza zelf, zij het dat het telkens weer lastig is om met de bewijzende stijl van schrijven van de Ethica om te gaan. Maar beetje bij beetje lijk ik de weg te vinden die Spinoza in zijn TIE en E zo zorgvuldig beschrijft.
De nuttige voorlopige leefregels uit de TIE: vergaar niet meer geld dan je nodig hebt om sober te leven, vergeet niet te genieten op zijn tijd, verdiep je in opvoedkunde (voor je kinderen krijgt neem ik aan), bestudeer hoe je gezond moet blijven (alleen gezonde dingen eten, voldoende bewegen en slapen, hygiene), studeer techniek (mechanica?, bouwkunde?, electronica?) dat is heel behulpzaam in het leven ( zelf een klemmende deur afschaven of een lekke riolering repareren, of zelf je computer instellen, enz), hou je aan de regels die gelden op de plek waar je leeft.
En dan de Ethica zelf. Hoe zit de wereld in elkaar, en hoe we daar een deeltje van zijn in zijn noodzakelijk systeem. Waar we wel en geen invloed op hebben. Hoe we kennis moeten schiften in waar en onwaar. Hoe onze emoties werken en als we niet uitkijken hoe deze ons leven gaan beheersen en droefheid ons deel wordt. Hoe we onze begeerte kunnen sturen door rustig na te denken over de aard en oorsprong van onze emoties, waardoor we in plaats van droefheid brengende juist vreugde brengende gevoelens gewaar worden, door, als dat nodig is, sterkere, positieve gevoelens op te roepen.
Kortom, ik ben blij met Spinoza.
Is dit een testimonium dat u in uw blog kan gebruiken?
Koos Poldervaart
* * *
Als ik u goed begrijp wilt u dat ik uw Spinoza-ontboezeming als een blog breng?
Met vriendelijke groet,
* * *
Inderdaad is mijn bedoeling reacties te krijgen op mijn kort samengevatte toepassing van Spinoza's pad. Zijn er meer mensen die baat hebben bij de lessen van Spinoza? Ik hoop echter dat u het in een kadertje zet. Ik neem aan dat u de studie van Spinoza niet opvat als intellectueel spelletje, maar toch ook om er wat aan te hebben in uw eigen leven?
Ik vraag me wel eens af hoe je Spinoza toegankelijk / inzichtelijk / verleidelijk zou kunnen maken voor jonge mensen? Zelf heb ik het gevoel dat mijn christelijke opvoeding me meer in de weg heeft gezeten, in die zin dat ik beter af zou zijn geweest als ik eerder kennis had kunnen nemen van een (wereld) beeld zoals Spinoza schetst. Maar dat is iets wat je natuurlijk niet zeker weet, het is tenslotte toch nog goed gekomen.
Koos Poldervaart
* * *
Ja, Koos Poldervaart, ik kan zonder meer bevestigen dat de studie van en over Spinoza voor mij veel meer is dan een 'intellectueel spelletje'. Het geeft - behalve een interessante daginvulling - betekenis aan mijn leven. Ik heb er geen spijt van dat ik Spinoza niet eerder in mijn leven tegengekomen ben (spijt heeft ook helemaal geen zin), maar ben oprecht verheugd dát ik hem op een laat tijdstip in mijn leven alsnog ontmoet heb. Hij is de eerste en enige filosoof van wie ik a.h.w. alles wil weten - in wiens filosofie ik diep wil doordringen.
NB, pas zojuist zag ik dat Koos Podervaart onlangs al een reactie plaatste op dit blog, waarin ik kan lezen dat hij door mij het boek van Wolfgang Bartuschat, Spinozas Theorie des Menschen, heeft aangeschaft. Dat weet ik nu al van twee mensen! Verheugend.
Als dat uw opzet is, ben ik daar graag toe bereid. Het is weer eens iets anders...
Laat dus nog even horen, dát dat inderdaad uw bedoeling is.
Fraai toch hoe Spinoza de aloude filosofische boodschap die ons nog steeds wordt voorgehouden, 'Ken jezelf', die bij Descartes werd 'dus Ik ben', omdraaide in de aanbeveling om als juiste weg van filosoferen te volgen die van en naar: 'Ken God' - 'Ken jezelf in God'.
Stan Verdult
[Ik had die reactie uiteraard al eerder gelezen, maar zijn naam niet onthouden]
Reacties
Geachte Stan Verdult,
Ik herken mij volledig in de ontboezeming van Koos Poldervaart. Ook ik kwam pas laat achter Spinoza's filosofie, ik denk eveneens doordat christelijke mensen zich nog steeds ongemakkelijk bij hem voelen, zie zijn afwijzing van wonderen en een God buiten de wereld die wel de wereld heeft geschapen. Door Herder heb ik hem beter leren kennen, en had jaren geleden ook de verzamelde werken van Hemsterhuis aangeschaft die ik nu eindelijk eens ben gaan lezen. Ik heb het idee dat de verlichtings-filosofen ons meer te zeggen hebben dan veel twintigste-eeuwse filosofen, omdat zij zich bezighouden met waar het echt om gaat en niet waar "de tijdgeest" mee bezig is. Jammer dat Herder het niet met Kant kon vinden. Ben nog op zoek naar hoe Kant en Spinoza zich tot elkaar verhouden.
Erik Tjallinks 13-02-2012 @ 13:47
Sorry, Erik Tjallink, dat ik deze tip niet wat eerder doorgaf. Op dit weblog kun je enige blogs vinden die wellicht een hulp zijn bij een zoektocht naar hoe Kant zich tot Spinoza verhoudt.
6-11-2009
http://spinoza.blogse.nl/log/immanuel-kant-1724-1804-en-zijn-grondige-afkeer-van-spinoza.html
9-6-2009
http://spinoza.blogse.nl/log/constantin-brunner-1862-1937-spinoza-gegen-kant.html
25-4-2010
http://spinoza.blogse.nl/log/karl-leonhard-reinhold-1757-1823-vond-ook-iets-van-spinoza.html
29-12-2010
http://spinoza.blogse.nl/log/nieuw-licht-op-kant-en-spinoza.html
31-12-2010
http://spinoza.blogse.nl/log/kwam-kant-met-zn-opus-posthumum-dichter-bij-spinozas-opera-posthuma.html
Succes met de studie!
Stan Verdult 17-02-2012 @ 22:44