Friedrich Rückert (1788 - 1866) las Spinoza en zette dat om in dichtwerk
Duits dichter en oriëntalist, vertaler van Arabische, Hebreeuwse, Indische en Chinese gedichten. Het grootste deel van zijn gepubliceerde (laat staan de ruim 6000 ongepubliceerde) gedichten is in vergetelheid overgegaan en werden 'bewaard’ via de verklankingen door diverse componisten. Vooral de compositie die Gustav Mahler veertig jaar na Rückerts dood maakte van diens "Kindertotenlieder", gedichten die ontstonden naar aanleiding van het overlijden van zijn twee kinderen die in 1833 en 1834 in de leeftijd van drie en vijf jaar gestorven waren, maakte hem alsnog onsterfelijk.
Maar waarom ik in dit blog aan Friedrich Rückert aandacht wil besteden is de overeenkomst én het grote verschil in de aan hem en aan Spinoza gewijde standbeelden.
In 1890 werd in Rückerts geboorteplaats, de Frankische stad Schweinfurt, het door de architect Friedrich Ritter von Thiersch en de beeldhouwer Wilhelm von Rühmann gemaakte bronzen standbeeld opgericht. Het standbeeld zelf doet ergens denken aan het door beeldhouwer Frederic Hexamer gemaakte bronzen Spinoza-standbeeld dat in 1880 in Den Haag werd geplaatst. Maar wat een verschil: die sobere sokkel van het beeld van de filosoof, vergeleken met die gigantische sokkel waarin diverse allegorische figuren uit zijn dichtwerken "Geharnischte Sonette" en "Weisheit des Brahmanen" van Friedrich Rückert verwerkt werden. [Cf.]
Rückert las Spinoza
Over het lange gedicht "Die Weisheit des Brahmanen" schreef hij: "Es
muss alles hinein, was ich eben lese: vor acht Wochen Spinoza, vor 14 Tagen
Astronomie, jetzt Grimm's überschwänglich gehaltene Deutsche Mythologie, alles
unter der nachlässig vorgehaltenen Brahmanenmaske." [Cf.]
Hun standbeelden illustreren mogelijk fraai de soberheid en ingetogenheid van de rede tegenover de exuberantie van de verbeelding.
