[Hersteld] Caspar David Friedrich (1774-1840) en Spinoza
Teruggehaald uit het cachegeheugen van Google, nadat blogse.nl alle blogs van 2½ maand gewist had.Caspar David Friedrich (1774-1840) en Spinoza
"Het schilderij ’Wanderer über dem Nebelmeer’ van Caspar David Friedrich (1774-1840) werd de afgelopen decennia waarschijnlijk hét icoon voor de Romantiek. Daar staat een Wanderer, een doler met een wandelstok naar een nevelig en overrompelend landschap te kijken. Wij zien die peinzer op de rug en kijken over zijn schouder met hem mee, naar de duizelingwekkende natuur die tegenover hem en ons opdoemt." Anthony Fiumara vandaag in Trouw over...
...de in de Amsterdamse Hermitage door Henk van Os samengestelde tentoonstelling van werken van Caspar David Friedrich, in perspectief geplaatst met zijn naaste collega’s.
Het is misschien aardig te weten dat landschapsschilder Caspar David Friedrich, na zijn opleiding aan de conservatieve kunstacademie in Kopenhagen, in de vroege Romantiek mét enige andere kunstenaars zeer door Spinoza's leer werd aangesproken. Een tijdje behoorde hij tot een kring in Dresden rond Schlegel en Novalis die samen Spinoza's geschriften bestudeerden. Friedrich begreep uit Spinoza een streven voor mensen om de natuurlijke en geestelijke krachten te harmoniseren. "Niets van een tafereel is bijzaak, zonder uitzondering maakt alles deel uit van een geheel en mag dus niet verwaarloosd worden."
Hij vertaalde dat naar de schilderkunst als het opheffen van tegenstellingen: in voor en achtergrond, in kleine en grote objecten. Hij was zeer romantisch en werkte graag op het gevoel van het publiek. Hij wilde als kunstenaar degene die naar het werkt kijkt a.h.w. het kunstwerk binnenhalen, om daarmee de laatste tegenstelling (het verschil tussen producent en consument in de kunst) op te heffen.
Goethe was al vroeg overtuigd van Friedrichs talent en roemde de nieuwe (spinozistische) geest in zijn werk.
[Bovenvermeld citaat uit Kinklers Malerei Lexikon, dl 4 p. 222; geciteerd in E. Kuypers (red.), Sporen van Spinoza, met bijdragen van H. Blom, L. van Bunge, E. Kuypers, P. Steenbakkers en T.Tak. Garant, 1993 - waar ik deze informatie uit heb]
Jacob Philipp Hackert, Villa van Maecenas in Tivoli, 1783, Olieverf op doek. Eén van de werken die op de tentoonstelling te zien zijn. De Wanderer is er niet te zien.
Caspar David Friedrich & het Duitse romantische landschap: tot en met 18 januari in de Hermitage Amsterdam, Nieuwe Herengracht 14. Iedere dag open van 10.00 tot 17.00 uur; gesloten op 25 december en 1 januari. Bij de tentoonstelling is een catalogus verschenen met essays van o.a. Henk van Os, Boris Asvarisc en Jeroen Stumpel: 128 pagina’s, gebonden, Nederlandse en Engelse editie, ISBN 978-90-400-8554-3, euro 22,50. Info: www.hermitage.nl
