[Hersteld] Creatief met Spinoza
Weer een door blogse.nl gewist blog bij Google teruggevonden.Creatief met Spinoza
De Faculteit Letteren van de Universiteit Groningen biedt een zgn 'Alfasteunpunt', dat voor havo- of vwo-leerling dé toegangspoort is tot de RUG op het gebied van Cultuur en Maatschappij. Het geeft ondersteuning bij het schrijven van profielwerkstukken.
Onder de onderwerpen zit ook filosofie, en daaronder een pagina Spinoza. En dan wordt het leuk. We zien even af van de onjuiste bewering "Het grootste deel van zijn leven bracht hij door in een armoedig huisje in Rijnsburg, terwijl hij de kost verdiende met lenzenslijpen." Hij verbleef er slechts drie jaar en deed uiteraard meer dan alleen de kost verdienen met lenzen slijpen. Maar dan...
Stel je eens voor dat je brein zó krachtig was, dat je alle oorzaken van alles kon kennen. Dat je alles wat nu gebeurt, vroeger gebeurde en in de toekomst zal gebeuren tegelijk kon bekijken. Als dat zou kunnen, was je alwetend en alziend tegelijk. Je keek met een blik van de eeuwigheid.
Spinoza meent dat de mens nooit tot zo'n omvattende blik in staat is, maar God wel. Het Opperwezen ziet en kent alles sub specie aeternitatis: vanuit het perspectief van de eeuwigheid. Binnen dit perspectief hangt alles met alles samen. Omdat je alles kent, bestaat er geen toeval meer. Alle oorzaak-gevolgrelaties worden één geheel of, zoals Spinoza het noemt, één substantie. Deze substantie is God zelf.
Omdat God alles kent en met zijn blik omvat, zit Hij ook in alle dingen. Daarom stelt Spinoza God gelijk aan de Natuur. Deze opvatting wordt pantheïsme genoemd, het geloof dat God overal aanwezig is. Met 'Natuur' bedoelt de filosoof namelijk het hele universum en niet alleen bomen en planten.
Met een profielwerkstuk over Spinoza's Godsbeeld kun je verschillende kanten op. In combinatie met het vak geschiedenis kun je uitzoeken waarom zijn tijdgenoten zijn opvattingen over God shockerend vonden. Wat waren de gangbare godsbeelden van zijn tijd? En hoe wijkt de filosoof hiervan af? In combinatie met het vak Godsdienst kun je Spinoza's pantheïsme verder bestuderen. Betekent het feit dat God in alle dingen zit dat het universum dus goed is? Ook kun je een puur filosofisch pofielwerkstuk schrijven over de rol van toeval bij de filosoof. Hoe denkt hij precies over dit onderwerp? En ben je het met hem eens dat toeval niet bestaat?
[zie hier]
Je vraagt je af: wat heeft de opsteller van deze prikkelende tekst zelf van Spinoza opgestoken? Ook over de term 'Opperwezen' zullen we niet vallen (hoewel). Dat dit 'Opperwezen' alles sub specie aeternitatis aan het bekijken is, noem ik 'creatief met Spinoza', gezien de wijze waarop hij deze beschouwingswijze gebruikt.
Maar vooral dat alle oorzaak-gevolgrelaties samen de substantie, ofwel God zelf zijn - dat is toch Life & Cooking met Spinoza. Enfin leest u zelf verder hoe je met Spinoza verschillende kanten op kunt. En dat is dan om scholieren te helpen op weg naar een werkstuk.
Het Alziend Oog in de Dom van Aken [hier]
Once upon a time... from Capucha on Vimeo.
