Het Spinoza probleem
Irvin D. Yalom, de in Californië wonende schrijver en psychiater, althans emeritus-hoogleraar psychiatrie, schrijver van internationale succesboeken als 'Nietzsches tranen', 'De therapeut', 'Mama en de lessen van de ziel', 'Therapie als geschenk' en ‘De Schopenhauer-kuur’ is momenteel bezig met 'The Spinoza Problem.'
Bij ‘het Spinoza-probleem’ kun je aan van alles denken.
In de organisatiekunde kan het gaan over het - met taakverdeling - verbinden van instituties, tezamen met bepaalde vormen van coöperatie, conflict en communicatie. "A classic case of "the Spinoza problem": everything is and must be connected to everything else. There is no option to discuss some institutions in tandem," In: Andrew Kuper: Democracy beyond borders: justice and representation in global institutions. Oxford University Press, 2006, p. 140 (Spinoza komt precies slechts eenmaal voor in ’t boek; het 'must be connected' klinkt vreemd).
Zo zijn van Steven Nadler titels van artikelen te vinden als:“Spinoza and the Problem of Jewish Secularism”
“Benedictus Pantheissimus: The Problem of Spinoza’s Reputation”, En is Steven Nadler op conferenties uitgenodigd om te spreken over “The Spinoza Problem” [The Solomon-Tenenbaum Lecture, University of South Carolina, September 2008 / Hendrix College and Jewish Cultural Center, April 2009 - hier op zijn CV-doc]
Het gaat dan over vragen als of Spinoza als de eerste seculiere jood kan worden gezien of niet.
Maar Irvin Yalom is bezig met de vraag:
Waarom hadden de Nazi’s een Spinoza-probleem?
Hij verwijst dan naar een document dat ontstond tijdens de voorbereiding van de processen van Neurenberg, waarbij ook de activiteiten van de Einsatzstab-Rosenberg werden onderzocht.
Nu net dit weekend las ik in het boekje Spinoza’s sterfhuis, hoofdstukje 8 “Het Spinozahuis onder de Duitse bezetting,” hoe de Einsatzstab-Rosenberg beslag legde op het Haagse Spinozahuis en het kostbare boekenbezit had laten wegvoeren.
De alinea die daarover gaat in: Nazi Conspiracy and Aggression, Volume III, is op internet te vinden:
Report on Einsatzstab Rosenberg -Working Group in the Occupied Western Territories and the Netherlands - REPORT On the activities of the Einsatzstab of the Bureau of the Reichsleiter Rosenberg in the occupied Western Territories and The Netherlands. Working Group Netherland
[…] “The libraries of the Societas Spinozana in Den Haag and of the Spinoza-House in Rijnsburg also were packed. Packed in 18 cases, they, too, contain extremely valuable early works of great importance for the exploration of the Spinoza problem. Not without reason did the Director of the Societas Spinozana try, under false pretenses which we uncovered, to withhold the library from us.” […] [hier]
Wat de Nazis onder “het Spinoza probleem” verstonden en hoe die boeken daarvoor een oplossing konden betekenen, daarover is verder niets bekend. Dus kan een fictieschrijver lekker z’n gang gaan. En dat is waar Yalom mee bezig zegt te zijn.
Irvin Yalom zegt er al anderhalf jaar aan bezig te zijn en nog ongeveer anderhalf jaar nodig te hebben om het boek dat hierover moet gaan af te ronden. Aldus vertelde hij tijdens de Internationale Buchmesse und Lesefestwoche Wien in een interviewtje op 12 nov. 2009 dat door iemand vanuit het publiek is opgenomen en zaterdag op YouTube gezet.
