Kritische beschouwing over Goethe en Spinoza: een heroverweging
Gisteren deed ik weer een interessante ontdekking die ik hier graag doorgeef.
In het Goethe Yearbook van de Noord Amerikaanse Goethe Society verscheen in maart van dit jaar het artikel van Horst Lange, "Goethe and Spinoza: A Reconsideration." [In: The Goethe Yearbook, Volume 18 (2011, March 15) [Special Section on Goethe and Idealism, edited by Elizabeth Millán and John H. Smith] p. 11 – 33]Ik kwam het tegen op die merkwaardige site findarticles.com waarop regelmatig artikelen verschijnen die in vele kleine stukje verknipt tussen advertentietjes worden aangeboden. Als je die dan verzameld hebt, vergt het nog wat fatsoenering, maar dan heb je dus gratis die tekst tot je beschikking. Ik heb voor de geïnteresseerde bezoekers van dit weblog een PDF ervan gemaakt die ik ca een week op internet zal laten. [Zie aan het eind]
De studie van Horst Lange is echt een aanrader. Hij is, zo blijkt, deskundig zowel wat betreft Spinoza als Goethe. Hij deed zijn studie filosofie aan de universiteit van Tübingen en Duitse literatuur aan de University of Virginia. Momenteel is hij Associate Professor Duits aan de University of Central Arkansas. Hij houdt er zich voornamelijk bezig met de belangrijke figuren van de 18e eeuw in Duitsland, zoals Immanuel Kant en Johann Wolfgang Goethe, Gotthold Ephraim Lessing, Johann Gottfried Herder en anderen. Het is aan dit artikel goed te merken aan de korte typeringen die hij geeft van de diverse partijen in de klassieke Duitse filosofie.
Op ongeveer alle vlakken ontregelt hij de opvattingen die er over Goethe’s Spinozisme verspreid zijn. Uit alles wat hij kritisch analyseert blijkt dat er dan wel een zekere affiniteit van Goethe voor Spinoza was, maar dat hij weinig van Spinoza’s filosofie begreep en er niets van overnam – aan zijn heel eigen opvattingen over alles bleef vasthouden, waarin geen beïnvloeding door Spinoza bespeurbaar is. Enfin, lees het zelf. Het stuk zal velen, zo overkwam het althans mij, hun beeld over Goethe’s Spinoza definitief veranderen. [Onder die 'velen' reken ik niet Wim Klever, want ik meen dat hij in grote lijnen deze mening over Goethe al was toegedaan]. Het is het beste en deskundigste artikel dat ik over dit onderwerp las.
Lange komt met een aardige computermetafoor aan de hand waarvan hij in het kort Spinoza’s metafysica uitlegt. Zeer de moeite waard vind ik zijn pregnante beschouwing over de diverse pantheïsme-opvattingen en zo is er meer. Een tussenzinnetje bij Lessing deed mij deugd, “if Jacobi's report is to be believed” – dat is precies de twijfel die ik ook vaker op dit weblog heb geuit: heeft Jacobi zijn gesprekken met Lessing misschien deels verzonnen? Daar hoop ik binnenkort op terug te kunnen komen.
Hier dan voor de komende tijd 't PDF van het artikel op - aanvankellijk - benedictusdespinoza.nl - maar op 17 juni 2015 naar veiliger omgeving geplaatst: PDF
Reacties
I stumbled into your text by coincidence and, not knowing Dutch, used Google Translate to try to understand. Well, many thanks for your kind words. I particularly appreciate that you like my computer metaphor. Literary scholars, who do not have philosophical training and have all sorts of dreamed-up ideas about Spinoza, always look at me as if I have gone mad.
Best wishes,
Horst Lange
Horst Lange 16-01-2012 @ 02:30