Kroniek van de Verlichting
Vandaag plaatste Die Zeit een handige kroniek van de Verlichting op zijn website, samengesteld door Christian Staas. Altijd handig voor wie in vogelvlucht de Verlichting onder de loep wil nemen. Hier dan vanuit een enigszins Duits perspectief.
Het eerste wat opvalt - en dat mag te beschouwen zijn als een succesje voor Jonathan Israel, hoewel wél de term Vroege Verlichting, maar niet Radicale Verlichting valt - dat het overzicht (en dus de Verlichting) aanvangt bij Descartes, waarna al snel Spinoza in beeld komt met
1670 In seinem anonym publizierten »Tractatus theologico-politicus« fordert Baruch de Spinoza (1632–1677) die Säkularisierung von Staat und Gesellschaft und nimmt damit die Ideen vieler späterer Aufklärer vorweg.
De publikatie van de belangrijke Ethica en andere opera posthuma in 1677 wordt dan weer niet vermeld.
Aan het eind van de reeks data valt op dat de Pantheismusstreit die of het Spinozadebat dat ontstond n.a.v. Jacob's Über die Lehre des Spinoza in Briefen an den Herrn Moses Mendelssohn (Breslau, 1785) niet wordt vermeld. Zo zal ieder wel zijn opmerkingen hebben, maar de Verlichting begint ook voor Die Zeit vroeger dan gebruikelijk was.
Verder is daar een interessant gesprek te lezen dat Jörg Lau & Christian Staas hadden met Rüdiger Safranski en Mathias Greffrath over de Verlichting toen en nu. Zeit online 9-5-2010
Safranski: "Einerseits sind wir eine aufgeklärte Gesellschaft, andererseits eine Gesellschaft von Mitgläubigen, die an einem Wissen, das sie selbst nicht erarbeitet haben, partizipieren – und die von diesem Wissen auch beherrscht werden..."
