Louis Althusser & Spinoza
Het internettijdschrift Viewpoint Magazine bracht 18 juli 2016 een dossier over Louis Althusser, geredigeerd door Patrick King: A “Struggle Without End”: Althusser’s Interventions [Cf.]
Daarin is o.a. een artikel van Pierre Macherey vertaald: “Althusser and the Young Marx”
Ik attendeer vooral op het lange artikel (17 pp A4 bij 1-regelafstand) van de doctoraalstudent filosofie aan de Universiteit van Luik:
Eva Mancuso: “Indication as Concept: Spinoza and Althusser” [Cf.]
Ik denk wel dat ik mij ertoe ga aanzetten om het te lezen (maar geef het hier graag alvast zonder commentaar door)
Méér in dit magazine over Althusser:
Het interview dat Jérome Skalski met Étienne Balibar had en dat op 13 maart 2015 in L’Humanité stond - ik had er diezelfde dag, 13 maart 2015 een blog over en zie nu dat het 17 maart 2015 op Viewpoint Magazine in het Engels vertaald stond: “A Period of Intense Debate about Marxist Philosophy”: An Interview with Étienne Balibar [Cf.]
Reacties
Stan,
Voor mij was het altijd wat raadselachtig waar die zo plotseling ontstane belangstelling voor Spinoza in het Frankrijk van de 60-iger jaren vandaan kwam. N.a.v. Althusser een viertal opmerkingen.
1. Volgens Maarten van Buuren (Erfenis zonder testament, blz. 70 e.v.) was Althusser een belangrijke initiator van die toegenomen belangstelling. Hij was een radicale neomarxistische filosoof die in 1967 de 'Groupe Spinoza' formeerde, een studiegroep met als doel het werk van Spinoza te bestuderen. Tot deze groep behoorden o.a. Balibar, Matheron, Macherey en Deleuze. Een jaar later, in annus mirabilis 1968, publiceerden Matheron, Deleuze en Gueroult belangrijke studies over Spinoza (of Gueroult ook tot de Groupe Spinoza behoorde wordt door Van Buuren niet vermeld). Men schrijft zulke studies niet zonder jaren van voorbereiding. Verschillende leden van de Groupe Spinoza moeten zich dus – al of niet o.i.v. Althusser – al veel langer met de studie van het werk van Spinoza hebben bezig gehouden.
2. Althusser interpreteert - althans volgens kenner Van Buuren - Spinoza's verbeelding, 1e kenssoort, als een valse voorstelling van de werkelijkheid. Deze kan overstegen worden door de de rede, 2e kensoort. In de neomarxistische terminologie zijn deze twee resp. de 'ideologie' en de 'sociale wetenschap'. Dus:
'verbeelding : ratio = ideologie : sociale wetenschap'.
De sociale werkelijkheid is altijd begripsgeladen. We nemen haar nooit als objectief of neutraal waar, maar 'als iets', het spinozistische 'quatenus': Nederland als waterland, als handelsland, landbouwland etc. Een ideologie is volgens Althusser een valse voorstelling van de werkelijkheid die ten dienste staat van de gevestigde orde en deze legitimeert.
3. In mijn boek over de filosofie van Spinoza (par.3.1) verklaar ik het het ontstaan van die schijnbaar zo plotseling toegenomen belangstel-ling voor Spinoza in Frankrijk uit de brede (post-)structuralistische stroming in dat land (op grond van Van Bunge in Mededeling 93, blz.16, die overigens Althusser wel noemt, en op grond van een discussie met een Lacan-kenner die eveneens het structuralisme als belangrijkste invloed voor dat oplevend spinozisme noemde). Ongetwijfeld waren alle genoemde filosofen beïnvloed door het structuralisme, maar blijkbaar zat er, o.i.v. Althusser, ook een flinke scheut neo-marxisme bij.
4. Op de foto leest Althusser ostentatief de krant met als kop: 'Les armes de Giscard tuent en Afrique'. Fraaie geposeerde foto met politiek statement.
Adrie Hoogendoorn 03-08-2016 @ 08:50
Mooi, Adrie,
Ook Alain Badiou behoorde tot die «groupe Spinoza» (volgens de Franse wikipediapagina over Louis Althusser], de ruim 25 jaar oudere Martial Gueroult volgens mij niet.
Zie ook mijn blog: "Étienne Balibar over Louis Althusser en diens Spinoza"
http://spinoza.blogse.nl/log/etienne-balibar-over-louis-althusser-en-diens-spinoza.html
Stan Verdult 03-08-2016 @ 11:00