Mokum en Mediene en... Spinoza?
Vandaag was er weer eens een boekenmarkt in de Rechtstraat in Maastricht. Ik kocht er enige boeken. Het zal de eerste keer geweest zijn dat ik een boek kocht, mede om wat er niet in stond.
Het betrof deze catalogus van een tentoonstelling: Mokum en Mediene. De geschiedenis van de Joden in Nederland. Wat er niet in te vinden is, is door wie en wanneer het boekje werd uitgegeven en vooral niet wanneer die tentoonstelling liep. Wel blijkt er uit dat die tentoonstelling plaats had in het Amsterdams Historisch Museum en niet in het Joods Historisch Museum, dat overigens wel in ruime mate aan de tentoonstelling meewerkte.
In zulke gevallen geeft Google uitkomst: Mokum en Mediene geeft aardig wat hits die verder helpen. Op Marktplaats wordt het boekje aangeboden, waaruit blijkt dat er een uitgave is gemaakt waarin wel uitgever en datum te vinden is: Historisch Museum Amsterdam, 1971. Of, wat aannemelijker is, de aanbieder heeft het er zelf bij gezocht. Immers, het Amsterdams Historisch Museum zou zichzelf toch niet Historisch Museum Amsterdam noemen?
De tweede hit is van de Stichting Nederlands Archief Grafisch Ontwerpers (NAGO), waaruit blijkt dat de tentoonstelling liep van 26 februari t/m 16 mei 1971.
Zie op de website van het Joods Historisch Museum foto's van deze tentoonstelling.
Dan nu over een belangrijker gegeven dat er NIET in stond: er is in de catalogus met een 14-tal beschouwingen, waaronder "De positie der joden in de Republiek, 1600-1795," geen aandacht voor Spinoza.
Dit is iets dat je je in deze tijd, waarin Amsterdam zo z'n best doet om Spinoza als boegbeeld van de stad te propageren, niet meer kunt voorstellen - zo'n bijna geheel negeren van Spinoza. Er is dus sindsdien wel wat gebeurd.
Ik zeg 'bijna geheel negeren' want op de tentoonstelling zelf waren er wel twee items over Spinoza: een portret van Baruch de Spinoza (een kopie naar het schilderij in de Herzog August Bibliothek, Wolfenbüttel) en een foto van de ban, uitgesproken over Spinoza, 27 juli 1656.
Dat was het dan - en dat was alles!
Als er in deze tijd een tentoonstelling over de joden in Nederland zou worden georganiseerd, zou daar zeker ruim aandacht aan Spinoza gegeven worden. Mag je verwachten na de grote tentoonstelling die er in 1977 door de Amsterdamse Universiteitsbibliotheek is georganiseerd en de diverse tentoonstellingen die sindsdien aan Spinoza zijn gewijd, zoals die van vorig jaar tijdens Amsterdam Wereld Boekenstad: Libertas philosophandi. Spinoza als gids voor een vrije wereld, georganiseerd door de Bibliotheca Philosophica Hermetica en die door de Openbare Bibliotheek van Amsterdam: Spinoza Amsterdammer.
Uiteraard heb ik geen spijt van mijn aanschaf die mij in kort bestek heel wat gegevens aanreikt die helpen de wereld waar Spinoza uit voortkwam beter te leren kennen.
