Nog eens over Victor Lamme's boek 'De vrije wil bestaat niet'
Jan Greven heeft in Trouw een aardige bespreking van Victor Lamme’s boek De vrije wil bestaat niet. Over wie er echt de baas is in het brein. Ik besprak het boek op 2 april in dit blog.
De titel van Greven's column maakt meteen duidelijk dat hij vindt dat Lamme overdrijft: “Geen vrije wil? Dat gaat me toch echt te ver.” [zie hier in Trouw]
Hij geeft aardig weer waar Lamme’s boek in de kern om gaat: dat feitelijk gedrag ontstaat nadat de sterkste van diverse impulsen in onze hersenen heeft ‘gewonnen’ en de gedragsuitkomst bepaalt. Daar komt geen wil van een Ik aan te pas. Maar die indruk willen wij geven via onze braininterpretator of de ‘kwebbeldoos’ die onze hersenen ook leveren. Zo geven we er een draai aan alsof wij iets ‘zelf vrij gewild’ hebben. Ten onrechte want die vrije wil en zelfs dat Ik bestaan niet.
Maar Greven vindt uiteraard dat Lamme te ver gaat en de bevoegdheid van zijn discipline, cognitiepsychologie, overschrijdt. Hij vindt dat er een koude wind in Lamme’s boek waait.
Dat moet dan dezelfde koude wind zijn die door het hele universum waait, bij wijze van spreken.
Ik plaatste zojuist een reactie (na tien andere reacties) op de website van Trouw:
"Victor Lamme en Jan Greven hebben een dualistisch mensbeeld. Beiden zien de mens in twee delen, een lichamelijk (brein) en een geestelijk deel (Ik-met-wil), waarbij voor Lamme ‘t geestelijke bijverschijnsel, zelfs illusie is en voor Greven iets reëel. De ‘monistische’ zienswijze van Spinoza ziet een mens (en alle dingen) als ‘iets uit één stuk’ dat twee heel verschillende uitingsvormen heeft en op twee manieren bezien kan worden: als uitgebreidheid, resp. als denken. Op beide niveaus is er sprake van determinisme: zowel lichamelijk als qua denken ontstaan we, handhaven we ons en worden we bepaald door invloeden die causaal op ons inwerken."
[Je krijgt ruimte voor een reactie tot maximaal 650 tekens]
Reacties
Wat mij stoort in Victor Lamme's project is, dat hij zo 'focust' op de hersenen, die toch maar een onderdeel van ons organisme zijn en aan de bloed- en zuurstoflijn van hart en longen liggen.Waarom niet ons lichaam als geheel in ogenschouw genomen en daaromtrent op basis van algemene natuurkundige principes [d.i. onze onvermijdelijke 'kundigheden'] constateren, dat het een vectoriale beweging, een 'conatus' (Spinoza), een 'power' (Locke, ESSAY 2/21) is, waarvan geen zinnig mens kan zeggen dat die zichzelf veroorzaakt? Zeiden de authentieke Boeddhisten als Nagarjuna, Hui Neng, Ma Tsu, Lin Chi en Dogen Shi niet steeds dat elk wezen (als geheel gezien) een 'pratitya samutpada' [= 'conditioned arising] is?
wim klever 30-11-2010 @ 23:03