Ook weglaten kan 'iets zeggen'
Nadat ik in een vorig blog de bindwijze van The Continuum Compendium to Spinoza bekritiseerd heb, ga ik nu iets over de inhoud zeggen. Iets positiefs over wat er niet in staat (ook negatio determinatio est).
Ik streef niet naar een bespreking van dit hele boek in één keer; daar is een compendium ook het soort boek niet naar. Ik zal dus een enkele keer iets zeggen over wat me opviel en al dan niet beviel.
Wat me al snel opviel en heel erg bevalt is het feit dat allerlei begrippen die er in de loop van de tijd in het Spinozisme zijn ontstaan met betrekking tot (delen van) het werk en de leer van Spinoza niet zijn opgenomen. Er is duidelijk de keuze gemaakt om, bij Spinoza zelf en zijn gebruik van termen en begrippen te blijven. Zo zijn er geen ingangen op:
Spinoza's zgn
parallellisme
identiteitsthese
pantheïsme
pan-en-theïsme
rationalisme
monisme
naturalisme
nominalisme,
akosmisme
immanentie
multitudo
panpsychisme
Beginsel van voldoende grond (of PSR, Principle of Sufficient Reason)
Een term als ‘parallellisme’ wordt binnen de lemma’s wel gebruikt; ik ben het al zeker drie keer tegengekomen (in ‘substantie’, ‘attribuut’ en ‘ordo et connexio’). Het is kennelijk te moeilijk om daar onder uit te komen.
Kortom, er is duidelijk voor gekozen om allerlei op Spinoza’s filosofie geplakte etiketten niet expliciet te behandelen. Zo gaat de redactie dus ook niet mee met hen die beweren een begrip uit Spinoza’s werk te hebben opgediept en daar dan vervolgens op een volstrekt eigen manier mee op de loop gaan. Ik ben dus uiterst content dat er geen ingang ‘multitudo’ is meegenomen. Dat zou immers maar de suggestie geven alsof dat wat ervan gemaakt is werkelijk nog iets met Spinoza te maken heeft.
Maar er is ook geen ingang ‘scientia intuitiva’ en dat mis ik dan weer wel. Net als ‘ratio’. Een index op de wel in de Glossary behandelde begrippen zou wel handig geweest zijn, dan kon je in één oogopslag een beeld krijgen van het behandelde. Maar goed, ik zou in dit blog iets aardigs zeggen.
_______________
Toevoeging.
Die INDEX heb ik zelf gemaakt in dit blog van 04-08-2011
