BdSpinoza

Romain Rolland (1866 - 1944) door Spinoza geraakt

Frans roman- en toneelschrijver, essayist, winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur in 1915, een idealist die diepgand betrokken was bij pacisfisme en strijd tegen het fascisme, was een van de beroemdste mannen van zijn tijd. Hij werd ook een bewonderaar van Spinoza die hij al op zijn vijftiende las. Hij schreef daarover later, in 1924, een niet omvangrijke tekst, L'éclair de Spinoza, waarin hij vanuit blijdschap over zijn ontdekking in zijn jeugd een persoonlijke ode brengt aan de Ethica en hoe die voor zijn leven belangrijk werd.

Romain Rolland werd geboren in een rooms-katholiek gezin, bezocht de École Normale Supérieure, brak met het katholieke geloof, maar bleef zijn hele leven wel religieus. Hij wilde musicus worden, waarin hij werd tegengewerkt door zijn ouders. Hij studeerde geschiedenis (1889), behaalde een doctoraat in kunsten (1895), waarna hij twee jaar de École française in Rome bezocht, alwaar hij sterk onder de invloed kwam van de Duitse schrijfster Malwida von Meysenbug, die onder andere bevriend was met Friedrich Nietzsche en Richard Wagner. Zij maakte hem bewust van de nauwe band tussen Frankrijk en Duitsland. Terug in Frankrijk werd hij lector in de geschiedenis aan de École normale supérieure van Parijs. Vlak voor de eeuwwisseling sloot hij vriendschap met Charles Péguy. Hoewel zijn ideeën vaak afweken van die van Péguy, bleef hun vriendschap hecht.
Voor de rest van zijn leven en werk verwijs ik naar wikipedia en de Encyclopedia Britannica. Hier ga ik alleen verder op zijn Spinoza-interesse en wat daarover niet daar, maar wel elders op internet te vinden is.

Van zijn Spinozatekst verschenen zo’n drie edities (opmerkelijk is dat niets hiervan wordt vermeld in de bibliografie van de Association Romain Rolland):

Contacten van Rolland met Freud over Spinoza
Nadat Henri en Madeleine Vermorel in 1993 de uitgave verzorgden en inleidden, Sigmund Freud et Romain Rolland, Correspondance 1923-1936. De la sensation océanique au « Trouble du souvenir sur l'Acropole », [éd. Paris, P.U.F., coll. Histoire de la psychanalyse, 1993, 657 pp.], heeft met name Henri Vermorel nog enige malen geschreven en gesproken over Sigmund Freud, Romain Rolland en hun communiceren over Spinoza. Daarbij wijst hij erop hoe in hun correspondentie (tussen 1923 en 1936 schreven Freud en Rolland elkaar 20 brieven en hebben ze elkaar eenmaal ontmoet) in sterke mate Spinozistische reminiscenties centraal stonden. Terwijl Freud schreef aan de Toekomst van een illusie wees Rolland op het ‘oceanische gevoel’ als de basis van religieuze sentimenten. Psychoanalyse lijkt een zoektocht te zijn naar het verborgen heilige dat verdween in de moderniteit.

Het recentste stuk hierover dat Henri Vermorel schreef n.a.v. een conferentie die op 31 mei 2007 aan de Sorbonnen gehouden werd, PRÉSENCE DE SPINOZA DANS LES ÉCHANGES ENTRE ROMAIN ROLLAND ET SIGMUND FREUD, is als PDF te vinden op de website van de Association Romain Rolland.

Opmerkelijk is wel dat een auteur die zegt op jonge leeftijd zó geraakt te zijn door Spinoza en in de 20-iger en 30-iger jaren zo graag Freud schreef over Spinoza en de "sensation océanique", in zijn leven niet méér over Spinoza geschreven heeft.

spinoza | 18-11-2012 | 00:02 | Link | Reacties (0)