Spinoza bij Toneelgroep Nomade van Ab Gietelink
Ab Gietelink studeerde Politieke- en Cultuurfilosofie aan de UvA. In 1984 richtte hij de Stichting en Toneelgroep Nomade op om er zijn theaterprojecten en de research naar experimentele theatervormen mee te realiseren. Bij de meeste theaterstukken tekende hij voor het auteurschap, de regie, het toneelbeeld en het producentschap. Gietelink en zijn toneelgroep Nomade maken, soms op locatie, dus ruim vijfentwintig jaar ongesubsidieerd theater van politieke en historische snit, zoals de Gijsbreght van Aemstel (2003), Het Beloofde Land (2004), Hamlet (2005), Faust (2006) en Max Havelaar (2007), Gijsbreght van Aemstel/Anti Global (2008; 65 voorstellingen op 20 locaties).Vorig jaar deed Toneelgroep Nomade het eerste van een tweedelig theaterproject over de Canon van Nederland: NEERLANDS TROTS IN BARRE TIJDEN. In 2010 volgt waarschijnlijk het tweede deel.
In het stuk kwam ook Spinoza voor.
In de proloog: […]
Scène 22. SPINOZA (1632-1677)
1672 Het lynchen van Johan de Witt
(Beelden van lynchpartij en beelden/muziek van Spinoza.)
Uw bestuurders gaan ervan uit dat U bekend met de
Ethica van Spinoza, het Mare Liberum van Hugo de Groot
En de uitvindingen van Christiaan Huygens
Die kent U natuurlijk.
Tja en als U die niet kent,
Dan had U echt bij de geschiedenisles beter moeten opletten.
Dan zakt U voor de inburgeringscursus
Dan kunt U beter uw paspoort inleveren
Die canon is er niet voor U .
Onze bestuurders wijzen met belerende vinger naar de anderen
Naar onze laag opgeleiden, onze allochtonen en vooral onze jongeren,
[…]
Personage: Spinoza en een geslepen brillenlens
A Synagoge zang met scheur V Spinoza
(Over de muziek heen)
'Vervloekt zij hij bij dag en vervloekt bij nacht, vervloekt bij zijn liggen en vervloekt bij zijn opstaan, vervloekt bij zijn uitgaan en vervloekt bij zijn ingaan. De Heer zal hem niet vergeven, maar (. . .) zijn naam uitwissen van onder de hemel.'
Archivaris 2
De ketter Spinoza verlaat de synagoge in Amsterdam en vertrekt naar Den Haag.
Hij is daar, in het rampjaar 1672, getuige van de gruwelijke lynchpartij van
Raadspensionaris de Witt.
Spinoza schrijft het plakkaat Ultimi Barbarorum .
Wij luisteren naar het ooggetuigenverslag van Joachim van Oudaen
(Met huilerig accent)
‘’Het schavot raakte vol met grauw en de opgehangen lijken van de gebroeders de Witt moesten het nu verduren. Alle ledematen werden afgesneden en uitgekerfd. Het geslachtsdeel van de weledelgeboren Johan de Witt werd in een keer afgesneden en vervolgens aan de omstanders verkocht . Het een voor meer geld , het ander voor minder. Kort gezegd de dolheid is zo groot geweest, dat ik niet in staat ben die adequaat uit te drukken.
Naar huis gaande heb ik de wijsvinger van de heer Johan de Witt gekocht voor twee schellingen en een kannetje bier en drie stuivers voor de brandewijn, waar hij de nacht in had gestaan.”
[uit de tekst]
Foto's: Maria Bergshoeff
