Spinoza, hype of held?

Vorig jaar studeerde Reneé van Nus af aan de Rijksuniversiteit Groningen binnen de vakgroep Geschiedenis van de filosofie op een scriptie Spinoza, hype of held? Een kritische analyse van het populaire beeld van Spinoza.

Ik ben er wel nieuwsgierig naar, maar kan geen e-mail of ander adres van haar vinden. Daarom probeer ik eens of het wellicht lukt om langs deze weg een contact te leggen.

Ik neem hierna van hier de samenvatting over. Iets daarin doet mij de wenkbrauwen fronsen, maar ik zou me graag laten verrassen.

Samenvatting
Deze scriptie gaat  over het mensbeeld van Spinoza, een buitengewoon gecompliceerd beeld, waarover men zeer verschillend kan denken. Diverse interpretaties inclusief die van de schrijfster passeren de revue.

Daarbij gaat het bijvoorbeeld om de volgende kwesties:

Kun je Spinoza's denken opvatten als een monisme, waarbij lichaam en denken één zijn, of valt daar wat op af te dingen? Moeten wij de attributen van de ene substantie, het denken en de uitgebreidheid, zien als twee parallelle domeinen of toch niet? En wat te denken van zijn veronderstelde determinisme? In hoeverre laat dit nog ruimte voor een vrije wil en het maken van eigen keuzes? Spinoza lijkt een enorm hoge dunk te hebben van de mogelijkheden van de mens om kennis en inzicht te verwerven. Zo'n hoge dunk zelfs dat adequate en dus ware kennis verkregen  zou kunnen worden. Gaat hij daarin niet veel te ver? Moeten wij zijn mensbeeld misschien interpreteren als een volledig materialistische visie, als een ontheiliging van de mens en de schepping of wijst hij toch in een andere richting, in die van een bepaalde vorm van onsterfelijkheid en in wat hij noemt de amor dei intellectualis, een intellectuele liefde tot God?  Om duidelijkheid te krijgen omtrent het mensbeeld van Spinoza baant de schrijfster zich een weg door een oerwoud aan meningen en voegt daar  —   in alle bescheidenheid —   een eigen interpretatie aan toe.

Spinoza is hot. Met deze zin begint de scriptie. Immers, tal van prijzen, manifestaties en wat dies meer zij tooien zichzelf met de naam 'Spinoza'. Terwijl hij vreemd genoeg zowel geprezen wordt om zijn radicale-  als om zijn gematigde denkbeelden. Heeft men wel zo'n juist beeld van Spinoza? Fungeert hij misschien voornamelijk als projectiescherm voor onze eigentijdse problemen en obsessies? Spinoza is vooral hot, omdat men meent dat hij 'actueler is dan ooit'. Juist in onze tijd zouden wij heel veel van Spinoza kunnen leren.

Zo zouden wij bij hem te rade kunnen gaan om antwoorden te vinden op eigentijdse problemen. Spinoza zou bovendien  een bevrijder zijn van als beklemmend ervaren banden, een voorstander van individuele vrijheid. Ook zou hij als het ware latere ontwikkelingen op het gebied van neurowetenschap en psychotherapie voorzien hebben. Zijn denken zou zelfs te kenschetsen zijn als een soort westers boeddhisme. De schrijfster bekijkt of in zijn geschriften werkelijk een onderbouwing voor dit alles te vinden is. Zij onderzoekt de frases, stellingen en briefpassages, die men als bewijs aanvoert. Bovendien plaatst zij Spinoza in zijn eigen historische context.

Tenslotte lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat dit actualiserende beeld, waar het Spinoza's mensvisie betreft, maar zeer ten dele stand houdt. Spinoza als voorloper van neurowetenschappelijke inzichten is gezien de complexiteit van de materie feitelijk te kort door de bocht. Een soort proto-psychotherapeutisch denken is ook al niet hard te maken en met boeddhistische mystiek spoort zijn denken evenmin. Het beeld van Spinoza als bevrijder echter, als pleitbezorger van persoonlijke vrijheid, doet wel recht aan zijn denken. Maar of je hem op grond daarvan actueel kunt noemen?

                                                    * * *

Dus, nogmaals, kan iemand mij misschien in contact brengen met Reneé van Nus?

spinoza | 22-02-2011 | 09:56 | Link | Reacties (2)

Reacties

Dank je, Leon, voor deze informatie, die ik overigens wel weer heb verwijderd, voor het geval Reneé van Nus het niet plezierig zou vinden, dat die gegevens hier voor ieder zichtbaar blijven staan. [En dat kon alleen door je reatie te verwijderen]

Stan Verdult 22-02-2011 @ 14:07

ur welcome en good thinking.

Leon 22-02-2011 @ 18:47