Spinoza's 'graf'
Ik ontving dit stukje dat gisteren in NRC Handelsblad verscheen in een reeks Denkers graven. Maarten Doorman en fotograaf Fredie Beckmans bezoeken graven van denkers en maken daar dan stukjes over. Deze keer ging het om het graf van Spinoza.
Als dan eens over het 'graf' geschreven wordt, zou je verwachten dat dan ook alle relevante informatie gegeven wordt. Niet dus. Daarom voeg ik er hier nog enige informatie aan toe:
[Deze fraaie foto is gemaakt door Roel Wijnants, van hier (sept 2007 geplaatst) waarbij ook deze tekst:
Den Haag Op 25 februari 1677 begeleidden zes karossen en een groot aantal aanzienlijken het stoffelijk overschot naar de Nieuwe Kerk aan het Spuy waar het, niet ver van het graf van Jan de Witt, werd bijgezet. ‘Terra hic Benedicti de Spinoza in Ecclesia Nova olim sepulti ossa tegit’ hebben zijn vereerders tweehonderdvijftig jaar later op een grafsteen achter de kerk laten beitelen: ‘Deze aarde dekt het gebeente van Benedictus de Spinoza, oudtijds in de Nieuwe Kerk begraven.’ Uitgesloten uit de Joodse gemeenschap in Amsterdam vanwege zijn rationalistische opstelling en zijn verdediging van het liberalisme, mocht hij niet begraven worden op de joodse begraafplaats
www.dbnl.org/tekst/rome002erfl01_01/rome002erfl01_01_0019...
* * *
De Telegraaf van 23 mei 2005 had het volgende bericht:
Spinoza's grafmonument gebruikt als parkeerplaats
In de tuin van de Nieuwe Kerk in Den Haag ligt Spinoza begraven. Zich omdraaien in z'n graf kan hij niet door de geparkeerde auto's. De Haagse Stadspartij stelt schriftelijke vragen.
Vips parkeren volgens de Haagse Stadspartij bij bijeenkomsten in de Haagse Nieuwe Kerk hun dienstauto op de grafsteen van de wereldberoemde zeventiende-eeuwse filosoof Baruch de Spinoza.
De éénmansfractie is hierover zo verbolgen dat zij aan de bel heeft getrokken bij burgemeester Deetman. De partij wil dat het grafmonument, dat in de tuin van de kerk ligt, wordt omheind zodat er geen koninklijke dienstwagens meer kunnen worden gestald.
Ook andere oplossingen zijn mogelijk: zo is al geopperd een betonnen plaat over het graf te leggen, of er een parkeerautomaat naast te plaatsen. De laatste dan met pre-paid-chip-knip, een betaalmiddel dat de Oranjes zeker niet hebben. [zie despinoza.nl]
Een ander bericht vermeldt dat De Haagse Courant kopte:
'Koninklijk Huis parkeert op Spinoza'
Leden van het Koninklijk Huis parkeren hun auto's tijdens bezoeken aan de Nieuwe Kerk aan het Spui op het graf van de filosoof Spinoza. Dat stelt de Haagse Stadspartij in schriftelijke vragen aan B en W. Zij willen een hek om het Spinozamonument zodat de Oranjes hun auto niet meer op het graf van de wereldberoemde.
filosoof kunnen parkeren.
Op 25 maart 2005 stond in De Telegraaf de volgende ingezonden brief:
N.a.v. het bericht ’Grafmonument gebruikt om te parkeren’ (Tel. 23/3): de wereldberoemde filosoof De Spinoza werd in 1677 in de Nieuwe Kerk begraven, maar na enkele jaren is het graf geruimd en zijn z’n stoffelijke resten verspreid over het terrein achter de kerk. De exacte plaats is onbekend. In 1927 is op een willekeurige plek een liggende herdenkingssteen onthuld en in 1956 een staande. In de jaren ’80 werd het monument ook al gebruikt als parkeerplaats, met als gevolg diepe spleten. De gemeente Den Haag heeft de steen toen gerestaureerd.
Voorschoten, Th. van der Werf (Ver. Het Spinozahuis) [te vinden op despinoza.nl én flickr]
* * *
In het boek van Theun de Vries, 'Spinoza, beeldenstormer en wereldbouwer' (1972), trof ik deze beeltenis aan met bijschrift: "Spinoza's graf achter de Nieuwe Kerk in Den Haag, in 1970 door de staat Israel geschonken. Gebeeldhouwde kop van Johan G. Wertheim"
Hiermee zitten we wat betreft de staande steen met twee data: 1956 en 1970. Iets dat op te helderen moet zijn (ik wed op de informatie van Theun de Vries:1970).
Aanvulling: Zie hier een uitgebreid blog met de aanvullende en correcte informatie. [Mijn 'weddenschap' dat De Vries het juist had, had ik durven stoelen op 't feit dat zijn boek in 1972 uitkwam, zodat hij zich wel niet zou vergissen over iets dat van hem een datum van twee jaar eerder kreeg. Dat was dus fout].
Op 19 april 2008 zette iemand een opname met mobieltje op YouTube
