En ineens is het blog er weer… en kan ik vertellen over 'mijn' Studia Spinozana
Eerlijk gezegd had ik dat niet meer verwacht. Sinds vrijdagochtend 29 juli, dat is tweeëneenhalve dag, was blogse.nl offline en waren dus ook de vele duizenden blogs van spinoza.blogse.nl geheel uit beeld verdwenen. Dat ik het blog dat ik nu al bijna negen jaar dagelijks bijhoud zomaar ineens kwijt was: het begon langzamerhand tot me door te dringen. Ik vond het aan de ene kant spijtig: het sloeg een diep gat in mijn bestaan. Ik zou moeten gaan omzien naar een manier om mij met Spinoza bezig te blijven houden zonder dat er altijd mijn blog op de achtergrond meespeelde – daarop kon ik mijn leeservaringen en ontdekkingen kwijt, dat was een constante in mijn bewustzijn, wellicht te vergelijken met de apperceptie van Leibniz en vooral Kant: het voortdurende besef dat ‘ik’ het ben die waarneem, voel, ervaar etc. Zo gold bij mijn Spinoza-studie en speurwerk naar Spinoza dat het blog mij daarbij altijd begeleidde en het mijn steeds aanwezige ‘uitlaatklep’ vormde.
En nu zomaar ineens was het er niet meer. En ik vreesde dat het voor altijd verdwenen was. Toch voelde het maar een beetje als spijtig, want van de andere kant had ik inmiddels een en ander van Spinoza geleerd en wist ik te accepteren, zonder dat ik er al te veel ondersteboven van was, dat het nu eenmaal zo was en dat er niets aan te doen was, dat het nu eenmaal tot de dingen uit je omgeving behoort die je niet in je hand hebt. Ik herinnerde mij wat Spinoza schrijft in het scholium bij 5/6: “wij zien dat het verdriet over een goed dat wij verloren hebben, vermindert zodra de mens die het verloren heeft, bedenkt dat het goed op geen enkele manier te behouden was.” En zo voelde het: beetje jammer, maar geen diep verdriet.
Lees verder...Dit najaar cursus Ethica in Arnhem
Rob van Kessel (studeerde geneeskunde, bedrijfskunde en filosofie) houdt zich al zo'n 15 jaar intensief bezig met Spinoza, in het bijzonder de Ethica. Hij reageerde meermalen op dit weblog.
Hij gaat komende maand november een cursus begeleiden voor mensen die al wel eens een inleiding over Spinoza lazen, maar nog niet echt aan het bestuderen van de Ethica toekwamen.
Op dinsdagmorgen 1 november start de eerste van vijf
bijeenkomsten rond de Ethica van
Spinoza. De studiegroep komt alle dinsdagochtenden in de maand november bij
elkaar in Boekhandel Hijman Ongerijmd in Arnhem.
[Hier méér
informatie o.a. over inschrijving]
"For every thing, there is an idea that thinks about it (E2p3)"
In het blog van 04-02-2016, "John Morrison over identiteit en onderscheidbaarheid van lichaam en geest bij Spinoza," had ik al eens gewezen op zijn artikel dat toen nog niet online stond:
John Morrison, “Two Puzzles about Thought and Identity in Spinoza”
Het zal een hoofdstuk worden in het door Yitzhak Melamed te redigeren Cambridge Critical Guide to Spinoza’s Ethics.
Inmiddels, en daar wijs ik graag op, heeft hij het al geruime tijd op zijn website ter inzage geplaatst [PDF].
Een zeer systematisch opgezet artikel, waarin hij laat zien dat Spinoza, waar het gaat om “het zijn van een en hetzelfde ding dat echter op twee manieren wordt uitgedrukt [Sic etiam modus extensionis et idea illius modi una eademque est res sed duobus modis expressa, 2/7s] waarop de zgn. identiteitsthese wordt gestoeld, die echter in de secundaire literatuur (vooral door Della Rocca) wordt uitgelegd vanuit het door Leibniz ingevoerde principe van de “Identiteit van Ononderscheidbaren”,1) hetgeen tot problemen leidt daar op een gegeven moment de verschillen tussen denken en uitgebreidheid ondergesneeuwd raken en geheel uit zicht verdwijnen en de nadruk valt op het absoluut identieke van ‘het ene ding.’
Morisson betoogt dat Spinoza dit “principe” aan zijn laars lapte en dat de identiteit-mét-verschil, net als in het Aristoitelisme, bij hem gevonden werd in de essentie van iets. Nuttig om kennis van te nemen.
Enige dingen die mij opvallen zijn:
1. dat in het stuk Michael Della Rocca helemaal niet wordt genoemd en diens literatuur ook niet in de bibliografie wordt vermeld.
2. Met het oog op de discussie op dit blog over de proposities 2/3 en 2/4 is interessant op te merken op welke eenvoudige manier Morisson in zijn betoog veelvuldig gebruik maakt van 2/3 met zinnen als “According to Spinoza, for every body, there is an idea that thinks about it (by E2p3). Dit komt wel zeven keer voor [al is het stuk niet genummerd, de pc laat het zien op de p. 4. , 9, 10, 13, 20, 23, 25]. Het kan ook zonder de idea Dei...
Lees verder...Ruth Lydia Saw (1901 - 1986) schreef ‘t Lemma Spinoza in The Concise Encyclopedia of Western Philosophy
De Engelse filosofe Ruth Lydia Saw over wie het in het vorige blog ging, behoorde tot de groep bijdragers aan de eerste editie in 1960 van
The Concise
Encyclopedia of Western Philosophy. Edited by Jonathan Rée and J. Oson. London/New
York: Routledge [Taylor & Francis Group], 1e 1960, 2e
1975, 3e 2005 [PDF]
Uit deze PDF heb ik het door haar geschreven lemma gelicht: “Spinoza, Benedict de.” Ik attendeer op deze merkwaardige passage: “knowledge of the highest or third grade, scientia intuitiva, belongs to God alone.”
Spinoza, Benedict de (1632–77) Born in Amsterdam of Jewish parents, Spinoza was brought up to speak Spanish, Portuguese and Hebrew, but he had a less sure command of Dutch. He attended a Jewish High School in Amsterdam where one of his teachers was Rabbi Manasseh Ben Israel, who negotiated with Cromwell the re-entry of the Jews into England. At the age of eighteen, Spinoza went to a Dutch teacher, Van den Ende, to learn Latin and the ‘new science’, studying the works of Copernicus, Galileo, Kepler, Harvey, Huygens and DESCARTES.
Lees verder...De herem (cherem) werd vandaag 360 jaar geleden over Spinoza uitgesproken
Op 27 juli 1656 werd - wegens ‘vreselijke ketterij’ en ‘schandelijke daden’ – door het bestuur van de Portugees-joodse gemeente van Amsterdam de banvloek over Spinoza uitgesproken.
Dit 360e herdenkingsjaar had als bijzonderheid dat in Amsterdam op 6 december 2015 uit de hele wereld wetenschappers en religieuze leiders naar Amsterdam voor een conferentie bijeenkwamen om te bezien of de ban kon worden herroepen. Als om de cirkel die uit 360o graden bestaat, rond te maken is door de bevoegden besloten de ban niet te herroepen, waardoor hij als het ware nog eens is herbevestigd. Wat maar goed is ook: de ban hoort bij Spinoza – net als de cirkel.
In Memoriam Hubert Vandenbossche (7 mei 1945 - 17 juli 2016)
Michiel Wielema, die met hem bevriend was, bracht mij op de hoogte van het feit dat Hubert Vandenbossche voor-vorige zondag is overleden. Hij tobde al jaren met een slechte gezondheid en ook een hartoperatie in april 2015 bracht weinig soelaas. De laatste tijd leek het net ietsje beter te gaan en zijn dood (in zijn slaap, in een stoel) kwam dan toch nog onverwacht.
Gisteren is hij in een kleine kring van familieleden en vrienden met wie hij nog contact had, waaronder Michiel, begraven in Anderlecht, waar hij bijna zijn hele leven gewoond heeft in een huis dat zijn ouders hadden laten bouwen. Er waren geen speeches. De kist was bedekt met de vlag van de Vlaamse onafhankelijkheid (zie foto).
Ruth Lydia Saw (1901 - 1986) was een kritische Spinoza scholar
Toen ik het blog over Leon Roth in de ‘Note’ bij de heruitgave van zijn Spinoza-boek die ik daar had overgenomen, de naam van Miss R.L. Saw en de titel van haar Spinoza-boek zag, realiseerde ik me ineens dat ik haar naam nooit eerder ergens was tegengekomen. Het maakte me nieuwsgierig en ik ging naar haar op zoek.
Ruth Lydia Saw werd in 1901 in Carshalton, Surrey, Engeland, geboren als dochter van Samuel James Saw en Matilda Louisa Homer. Haar zuster Grace werd wiskundige. Na de Country School for Girls in Walsingham, Surrey [niet Wallington, zoals in Wiki staat], behaalde Ruth Lydia haar B.A. in 1926 aan het Bedford College aan de University of London, waarna ze lid werd van de Aristotelian Society. Van 1927-1934 werd ze Lector filosofie aan het Smith College in Massachusetts, terwijl ze aan dat instituut haar Ph.D. behaalde, waarna ze terugkeerde naar Engeland en Lector filosofie werd aan het Bedford College in Londen wat ze bleef tot 1944 en tegelijk was ze van 1939 tot 1946 lector aan het Birbeck College, waarna ze er reader werd. Vanaf 1953 tot haar emeritaat in 1964 was ze Hoofd van de afdeling filosofie van het Birbeck College. Vanaf 1935 was ze actiever lid geworden van de Aristotelian Society en van 1946-1949 nam ze deel aan het Executive Committee ervan en werd in 1950 penningmeester wat ze bleef tot minstens 1962. In 1960 was ze medeoprichter en voorzitter van de Council of the British Society of Aesthetics. Van 1961 tot haar emeritaat in 1964 werd ze de eerste Professor of Aesthetics aan de University of London. [cf. 1) & wiki]
Lees verder...Om even te noteren: Catherine Malabou...
... is working on a critical approach of immanence, implying a new reading of Spinoza.
Gezien op de website van de Division of Philosophy, Art & Critical Thoughts aan The European Graduate School, waarop uitgebreid over haar werk en ideeën te lezen is. Om in de gaten te houden. [cf. wiki]
Toegevoegd
NOËLLE VAHANIAN (Lebanon Valley College) had een interview met CATHERINE MALABOU (University of Paris X-Nanterre), gepubliceerd als A CONVERSATION WITH CATHERINE MALABOU in Journal for Cultural and Religious Theory, Winter 2008 [cf. PDF]
Thomas Wormald, Sculpted Selves, Sculpted Worlds: Plasticity and Habit in the Thought of Catherine Malabou.Master of Arts thesis, sept. 2014 [cf. PDF]
Lees verder...Maria Jimena Solé, Spinoza en Alemania (1670-1789)
Naar aanleiding van een aankondiging van een cursus die van 29 augustus – 2 september in Rio de Janeiro zal worden gegeven over de receptie van Spinoza's denken in Duitsland [Spinoza e os alemães. Curso com as docentes convidadas Maria Jimena Solé (UBA) e Mariana Gainza (UBA) sobre a recepção do pensamento de Spinoza na Alemanha, cf.] ontdek ik dat Maria Jimena Solé, Profesora de Historia de la Filosofía Moderna (Departamento de Filosofía, Universidad de Buenos Aires) op haar pagina bij academia.edu, het volledige PDF van haar boek uit 2011 heeft geplaatst – iets dat je toch weinig tegenkomt. Ik maak er melding van voor degenen die Spaans lezen.
Maria Jimena Solé, Spinoza en Alemania (1670-1789). Historia de la santificación de un Filósofo maldito. Editorial Brujas, 2011 [cf. academia.edu]
[zie eerder blog over boek van haar]
Spinoza in de serie Oxford Philosophical Concepts
N.a.v. het blog van gisteren, waarin ik verwees naar ’t boek van Ursula Renz, Die Erklärbarkeit von Erfahrung (2010), waarover ze meedeelde dat het vertaald ging worden en bij OUP zou verschijnen, ging eens kijken of het daar al aangekondigd werd. Er was niets over te vinden, maar wel dat in januari 2017 een door haar geredigeerd werk zou verschijnen in de reeks Oxford Philosophical Concepts. Dat werd voor mij aanleiding eens na te gaan of en welke aandacht aan Spinoza in die reeks gegeven werd. Daarover dit overzichtje.
De serie staat onder redactie van
Christia Mercer en Gustave M. Berne.
The goal of Oxford Philosophical Concepts is to offer historically sound
accounts of central concepts in the history of philosophy. Each volume is a
history of its concept written by eminent scholars. Each traces the concept’s
original inception through its transformations to its modern use. Each presents
the underlying problems that the concept was supposed to solve and explains how
approaches to the concept – and sometimes the concept itself – shifted in order
to solve those problems. Each volume’s editor is responsible to set its focus,
gather the best international scholars as contributors, and organize a workshop
for its authors. Volumes include lexicons and thorough indices. [cf.]
Hoe wij mogelijk op twee manieren in de idea Dei voorkomen: objectief en subjectief
Ik kom, zo lijkt het wel, nooit meer van de idea Dei af – zo diep heeft die notie zich in mij genesteld. De afgelopen periode ben ik bezig geweest met het interessante artikel van
Zij plaatste het deze week op academia.edu. Bijna twee jaar geleden bracht Karel D’huyvetters op Spinoza in Vlaanderen een vertaling van het stuk, maar ik vond het plezieriger te lezen in z’n oorspronkelijke versie. Zie over haar, haar artikel én over de vertaling het blog "Syliane Malinowski-Charles – belangwekkend Spinoza-geleerde."
Het is een interessante materie die ze aansnijdt: wat is de ontologische status van onze subjectieve ervaring, onze grotendeels inadequate kennis en van ons lijden aan passies? Ja, van onszelf zoals we ons beleven?
Lees verder...Stuart Hampshire (1914 - 2004) een aanvulling
Het blog van alweer vijf jaar geleden, 19-07-2011: “Stuart
Newton Hampshire (1914 - 2004) verloor met het ouder worden zijn greep op
Spinoza”, vraagt om een aanvulling. Bijvoorbeeld om te verwijzen naar teksten
die toen nog niet op internet stonden. De belangrijkste daarvan is wel deze
tekst (ik heb deze foto eraan ontleend) van
• Alan Ryan over Stuart Newton Hampshire 1914-2004 voor de British Academy geeft uitvoerige aandacht voor zijn werk aan Spinoza en hoe hij zich tot diens filosofie verhield [cf. PDF].
• Review door Beth Lord in: The Philosophical Quarterly, 56 (224) [2006], pp. 450-2. [PDF]
Zij schrijft: “Hampshire’s 1951 text remains a fresh and engaging introduction to Spinoza’s metaphysical system that manages both to interpret Spinoza in historical context and to address the relevance of the Ethics to current concerns in philosophy of mind, ethics and politics.” [..] “His book is refreshingly non-partisan for the contemporary reader, having been written outside of the influence of the major studies by Bennett, Curley, and Deleuze that have since come to dominate.”
Over het latere essay, Spinoza and Spinozism’, waarmee het boek opent: [..] Hampshire is wrong to state that Spinoza’s term ‘idea of’ could be translated as ‘representation of’ or ‘meaning of’ (p. xxxvii). The idea of an action is not its representation, symbol, or meaning; it is that action expressed in the parallel attribute of thought. All talk of representation belongs, for Spinoza, in the realm of illusion.”
• Lang review van Steven Frankel in Hebraic Political Studies [PDF]
• Freedom of Mind. The Lindley Lecture, University of Kansas, March 18, 1965 by Stuart Hampshire, Professor of Philosophy, Princeton University [PDF]. Daarin:
In Spinoza's terminology, the reflexive knowledge of the causal mechanism constitutes a change in the effect. And this is the complexity which makes a place, as Spinoza suggested, for freedom of mind.
• Stuart Hampshire, The Spinoza Solution, The New York Review of Books, October 24, 2002 – is alleen maar te lezen door abonnees e/o hen die apart betalen.
Ismar Elbogen (1874 – 1943) kwam als eerste met een monografie over Spinoza’s TIE (vervolg over idea Dei)
In aansluiting op het vorige blog, wil ik een interessante uitvoerige voetnoot aanhalen uit het proefschrift van Ismar Elbogen, Der Tractatus de intellectus emendatione und seine Stellung in der Philosophie Spinozas. Breslau: Preuss und Jünger, 1898 – in 2015 gedigitaliseerd op archive.org
Het is iets bij Spinoza dat hem hoog zit en daar het gaat om het niet-denken van God, de intellectus infinitus en de idea Dei, hetgeen alles ook mij zeer interesseert, neem ik die voetnoot hier graag over.
Ik begin bij het fragment waar de noot bij gegeven wordt:
Lees verder...De - niet bestaande - vrije wil toch in het brein ontdekt
Alsof de NASA samen met universitaire astronomen zouden uitbazuinen dat ze God in het heelal hebben ontdekt, zo publiceerden neuro-onderzoekers van de Johns Hopkins University dat ze de vrije wil in het brein hebben gezien. Leon Kuunders wees me op hun persbericht: “What Free Will Looks Like in the Brain” [cf.] en hoorde hen a.h.w. roepen: Ladies and Gentlemen, we've got him.
Het ‘glasheldere’ Abstract neem ik over:
The neural substrates of volition have long tantalized philosophers and scientists. Over the past few decades, researchers have employed increasingly sophisticated technology to investigate this issue, but many studies have been limited considerably by their reliance on intrusive experimental procedures (e.g., abrupt instructional cues), measures of brain activity contaminated by overt behavior, or introspective self-report techniques of questionable validity. Here, we used multivoxel pattern time-course analysis of functional magnetic resonance imaging data to index voluntary, covert perceptual acts—shifts of visuospatial attention—in the absence of instructional cues, overt behavioral indices, and self-report. We found that these self-generated, voluntary attention shifts were time-locked to activity in the medial superior parietal lobule, supporting the hypothesis that this brain region is engaged in voluntary attentional reconfiguration. Self-generated attention shifts were also time-locked to activity in the basal ganglia, a novel finding that motivates further research into the role of the basal ganglia in acts of volition. Remarkably, prior to self-generated shifts of attention, we observed early and selective increases in the activation of medial frontal (dorsal anterior cingulate) and lateral prefrontal (right middle frontal gyrus) cortex—activity that likely reflects processing related to the intention or preparation to reorient attention. These findings, which extend recent evidence on freely chosen motor movements, suggest that dorsal anterior cingulate and lateral prefrontal cortices play key roles in both overt and covert acts of volition, and may constitute core components of a brain network underlying the will to attend.
Het is dezelfde universiteit waar de Spinoza scholar Yitzhak Melamed hoogleraar filosofie is. De neurowetenschappers zouden eens bij hem langs kunnen gaan om zich te laten uitleggen wat Spinoza eigenlijk bedoelde met te stellen en te beargumenteren dat de vrije wil in ons niet bestaat. Uiteraard hebben we willingen en verlangens en maken we keuzen, maar niet vanuit een onveroorzaakt wilsvermogen (dat we niet hebben, ook niet in het brein).
[Illustratie van neurosciencenews.com aangepast aan blog-maten]
Inutilis scientia Spinozana [215] Polen kent een moderne uitgave van Spinoza’s Vroege geschriften
Het Poolse taalgebied kreeg in 2009, het jaar waarin Leszek Kolakowski overleed, een uitgave van de Vroege geschriften van Spinoza, waarvoor Kolakowski nog de aantekeningen had kunnen verzorgen.
Benedykt de Spinoza, Pisma wczesne [Vroege geschriften]. Przelozul i notq apatrzyl [noten en aantekeningen] Leszek Ko³akowski. Uwagi wstepne [Inleiding] Jolanta Zelazna. Warszawa: wydawnictwo Naukowe PWN, 2009 ISBN: 978-83-01-15734-0
De uitgave bevat:
Van de Regenboog en de Kansen wordt niet meer gerept.
[Cover en info van hier en hier]
Lees verder...Ismar Elbogen (1874 – 1943) kwam als eerste met een monografie over Spinoza's TIE
Een voetnoot bij een mooi gedeelte in een tekst van Pierre-François Moreau, “Spinoza’s reception and influence”, het 10e en laatste hoofdstuk van Don Garrett (Ed.) The Cambridge Cmpanion to spinza (1996), over de invloed die Schopenhauers lezing van de TIE op latere lezers had, bracht mij tot dit blog. Die voetnoot (nr. 21) luidt: “The first work completeley devoted to the Treatise on the Emendation of the Intellect was Elbogen 1898, but all the great Spinzoa scholars of the end of the nineteenthand beginning of the twentieth century devoted a chapter to it.” Dit deed me dus op zoek gaan naar deze Ismar Elbogen, ‘ein deutsch-jüdischer Gelehrter und Rabbiner,’ belangrijk lid van de Lehranstalt für Wissenschaft des Judentums te Berlijn, waaraan hij van 1902 – 1933 les gaf. Het bovenvermelde werk was zijn dissertatie:
Ismar Elbogen, Der Tractatus de intellectus emendatione und seine Stellung in der Philosophie Spinozas. Breslau: Preuss und Jünger, 1898 – in 2015 gedigitaliseerd op archive.org
Op de laatste bladzijde staat zijn levensbeschrijving in eigen bewoordingen afgedrukt:
Lees verder...Vragen bij verschijnen boek over Uriël da Costa
Waarom gaan de organisatoren voor de boekpresentatie van dit Italiaanse werk naar het Warburg Institute in Londen? En waarom heeft die presentatie plaats op dinsdag 26 juli? Daar niets toevallig is, probeer ik soms de oorzaken of redenen te achterhalen, of - als het niet anders kan - te vermoeden.
Vorig jaar, op 29 en 30 september 2015, werd aan de Universiteit van Macerata (u weet wel, waaraan Filippo Mignini verbonden is) een studiebijeenkomst georganiseerd over Uriel da Costa en diens ‘testament’, Exemplar humanae vitae. [Cf. PDF, cf. academia.edu)
Het boek dat van de daar gehouden lezingen is samengesteld gaat verschijnen (of is al uit):
Omero Proietti & Giovanni Licata (Cur.), Tradizione e illuminismo in Uriel da Costa. Fonti, temi, questioni dell'Exame das tradiçoẽs phariseas. Eum edizioni università di macerata, 2016 [PDF met indice/inhoudsopgave en uitleg van de cover]
Het komt uit in de reeks Spinozana - Fonti e studi per la storia dello spinozismo. Collana diretta da Filippo Mignini. Ja, de Italianen hebben wél een wetenschappelijke boekenreeks gewijd aan Spinoza!
Lees verder...Willi Goetschel’s Spinoza’s Modernity staat online
Deze keer wil ik graag verwijzen naar een – geheime? –
locatie waar een bijzonder boek online is gezet, n.l. dat van Willi Goetschel, professor of
philosophy and German Studies at the University of Toronto:
Willi Goetschel, Spinoza's Modernity. Mendelssohn, Lessing, and Heine. The University of Wisconsin Press, 2004 – [PDF]
Het is een heel apart boek. Ik heb er in de loop der jaren zo vaak in gelezen dat mijn exemplaar stuk ligt en in delen uit de rug is gevallen. Ik vind het een telkens weer bedwelmend boek, waar ik van kan genieten, maar dat ik in sommige passages ook wel weer moeilijk vond – moeilijkheid die bij herlezen overigens afneemt. Wat je gelezen hebt is niet steeds eenvoudig na te vertellen. Wellicht dat ik er daarom nog nooit over blogde: ik wilde het boek in z’n geheel omvatten om erover te kunnen schrijven – en dat lukte me niet. Dus bleef ik er stil over.
Lees verder...Inutilis scientia Spinozana [214] Spinoza’s opmars naar de columns
Iemand stuurde mij de column toe die Jean-Pierre Geelen vandaag in de Volkskrant heeft, met de notitie dat hem opviel dat de naam van Spinoza steeds vaker opduikt - zomaar ergens in een artikeltje. Die waarneming geef ik hier door.
De column van Jean-Pierre Geelen gaat over taal als verdovend middel en draagt de titel: “Sfeerbeheer”. Op de website werd het: “'Sfeerbeheer', want security klinkt zo onaardig” [zie hier waar de niet abonnee of –betaler alleen het begin te zien krijgt).
I.p.v. Security of Handhaving dus liever: Sfeerbeheer. Het woord eufemisme valt niet. En dan is er deze passage:
Blogje vanwege de warmte... de zomertijd is ook maar een manier van voelen.
Inutilis scientia Spinozana [213] Ook Spinoza in boek met "wat als…"-geschiedenissen
Zo’n boek als deze maand verscheen met ‘historische’ verhalen van serieuze historici over hoe de geschiedenis anders zou zijn verlopen als, bijvoorbeeld, Hitler in 1939 vermoord zou zijn, of als de Weimarrepubliek niet ten onder was gegaan, of als de joden niet on 1492 uit Spanje verdwenen waren… zo’n boek zou mijn interesse niet snel wekken. Toch verscheen deze maand
Gavriel D. Rosenfeld (Ed.), What Ifs of Jewish History: From Abraham to Zionism. Cambridge
University Press, juli 2016
Ook Spinoza komt erin voor. Er zou een nieuw document opgedoken zijn, waarin Spinoza in het geheim zijn spijt had betuigd aan de rabbijnen van Amsterdam. En dan? Ha, ha?
Books.google heeft het niet – ik heb deze kennis uit het review van Mitchell J. Freedman dat gisteren in San Diego Jewish World verscheen.
Eugene Sheppard schreef het hoofdstuk: "What if Spinoza had repented?", pp. 103-122.
Ik meld het maar even - voor hen die er misschien wel in geïnteresseerd zijn. Ik ken Eugene Sheppard overigens van een zeer serieus en gedegen boek dat ik bezit: Leo Strauss and the Politics of Exile: The Making of a Political Philosopher (2006). Over Spinoza schreef hij niet eerder [Cf. zijn pagina bij de Brandeis University]
Artikel van Paul Juffermans over Spinoza in Tijdschrift voor Filosofie
Daar het niet zó vaak voorkomt dat er in een Nederlands Filosofietijdschrift
een artikel over Spinoza te vinden is, mag dit hier wel als een gebeurtenis gesignaleerd
worden. Adrie Hoogendoorn wees mij erop, waarvoor ik hem hierbij zeer dank. Het
gaat om:
Paul Juffermans, “Verbeelding en rede in het denken van
Spinoza.” In: Tijdschrift voor Filosofie,
jaargang 78, nr 1., p.33-59
Het T. v. Fil is een kwartaaltijdschrift. Dit eerste nummer van 2016, van het eerste kwartaal dus, verscheen pas recent. Zo recent dat Uitgeverij Peeters het nog niet online heeft staan. *)
Het is een helder, goed leesbaar artikel dat zeker voor hen die niet veel van of over Spinoza lazen heel nuttig kan zijn. Maar ook voor de anderen biedt het (nog eens) een fraai overzicht van waar het Spinoza om gaat. Juffermans laat duidelijk zien hoe het Spinoza, in de Ethica en de TTP, die beide vooral behandeld worden, maar ook in de TIE, die ook af en toe voorbij komt, vooral om een moreel-ethisch project gaat.
Hij laat én duidelijk zien hoe belangrijk de verbeelding voor Spinoza is, maar ook hoe hij in de Ethica erop inzet dat zoveel mogelijk de rede in de plaats van de verbeelding komt-- een moeilijke, door weinigen te volbrengen weg - , terwijl hij in de TTP laat zien hoe onder bepaalde voorwaarden ook de verbeelding, in de vorm van geopenbaarde godsdienst, kan bijdragen tot moreel goed handelen: door gehoorzaamheid en naastenliefde. Kortom, we krijgen (nog eens) de twee heilswegen geschetst (bekend vooral van Herman De Dijn).
Ik merk nog drie dingen op.
Lees verder...Spinoza over individuen en individuatie
Recent kwam ik een proefschrift tegen, waarop ik graag wil wijzen – kan van pas komen voor wie Spinoza’s theorie over het individu en de individu-wording wil bestuderen:
Matthew David Wion, B.A., M.A., SPINOZA ON INDIVIDUALS AND INDIVIDUATION: METAPHYSICS, MORALS, AND POLITICS. Milwaukee, Wisconsin, August 2011
A Dissertation submitted to the Faculty of the Graduate School, Marquette University, in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy [PDF]
Abstract: This dissertation examines Spinoza's position regarding the relationship of the individual to the community and to other individuals in the context of a particular reading of Spinoza's metaphysics as holistic. By the term "holistic metaphysics," I refer to a view of reality as a unified whole rather than as a collection of entirely separate parts. The latter I call a "reductionistic metaphysics." If a reductionistic metaphysics tends to see individuals as essentially separate and only secondarily relational, a holistic metaphysics pictures individuals as primarily relational and only by means of their relations capable of any meaningful "separateness" from other individuals. The reading advanced here concludes that Spinoza holds that individuals cannot ultimately be separated from the larger environment and network of relationships of which they are always a part. This dissertation concludes with brief set of reflections on the potential implications of this "relational" understanding of individuals in the realms of morals and politics. How Spinoza might view the issue of "universal health care" in the context of his holistic metaphysics is singled out for specific consideration.
Lees verder...Paul Bagley (1955 – 2016) Amerikaans Spinoza scholar overleed deze week
Paul Bagley was medeoprichter en een aantal jaren voorzitter
van de North American Spinoza Society. In slechts één blog heb ik iets over zijn werk, maar daar de NASS na lange
jaren offline te zijn geweest, sinds kort wel weer een website opende, maar daarop
niets laat gebeuren, voel ik mij geroepen hier zijn overlijdensbericht door te
geven. Hij overleed na een periode van ziekten op 13 juli 2016.
Ik volsta met verwijzen naar het obituary op de website van Loyola University Maryland, waaraan hij vele jaren verbonden was als associate professor of philosophy. Zie ook hier. Volgens The Baltimore Sun was hij ook lid van de Vereniging Het Spinozahuis.
Opvallend vind ik, zoals uit deze internetpagina’s blijkt, dat hij veel katholiek onderwijs en onderzoek deed én dat hij zich diepgaand met Spinoza bezig hield. Zo blijkt uit zijn verbondenheid met de NASS.
Hij redigeerde de eerste Amerikaanse studie over apart de TTP, bestaande uit bijdragen van leden van de NASS:
Paul J. Bagley (Ed.), Piety,
Peace, and the Freedom to Philosophize. Springer, 1999
Tevens kwam hij met een eigen monografie over de TTP
Paul J. Bagley: Philosophy, Theology, and Politics. A Reading of Benedict Spinoza’s Tractatus theologico-politicus. Leiden, Boston, Tokyo E.J. Brill Publishers, 2008
--------------
Portret, uitsnede uit foto van zijn universiteitspagina [cf.]
Water als water versus water als substantie
In de reacties op het blog over “Spinoza's God en zijn idee van God,” kwam Adèle met de opmerking: “Spinoza zelf geeft het voorbeeld van hoe water gedeeld kan worden [bijvoorbeeld in schaaltjes], maar de substantie water niet [denk: watermoleculen]. (E1/15s).” Ik verzette mij tegen die lezing van substantie als watermoleculen.
Spinoza onderscheidt in 1/15s water als water [aqua, quatenus aqua] van water als substantie [aqua quatenus substantia]; aqua, quatenus aqua is een modificatie of modus van aqua quatenus substantia. Water als modus [aqua, quatenus aqua] zien we [met onze verbeelding] als scheidbaar en verdeelbaar; water als substantie weten we [met ons verstand], is onscheidbaar en onverdeelbaar.
Het is nog niet zo’n eenvoudig te begrijpen voorbeeld dat Spinoza ons in dit Scholium voorzet. En het goede begrijpen, wordt nog eens extra bemoeilijkt door een vertaalfout van Henri Krop. Ik kom daar zo op.
De vertaling van "water als substantie" in 't molecuul H2O vind ik nogal discutabel; het gaat bij H20 immers om water zoals we het in het universum kennen, "water als water". In de geest van Spinoza’s systeem, zou je H20 eerder als de idee of definitie van water kunnen aanduiden.
Lees verder...Ethel Portnoy (1927 – 2004) aan de slag met Spinoza in de roman "Bange mensen"
Het blog waarin ik melding maakte van een nieuw weblog over Spinoza, benedictus-de-spinoza.blogse.nl/ had ik meteen weer gewist, daar ik het al snel als een soort ‘loos alarm’ zag. Maandag ging ik er nog eens kijken en toen bleek het eerste blog alweer gewist te zijn, hetgeen mijn eerdere gevoel bevestigde. Wel waren er nu enige links aangebracht. Als eerste: “Over Spinoza - de beste Nederlandse weblog over Spinoza van Stan Verdult” (zo!). Ik klikte op de link Overzicht van in de bibliotheken aanwezige literatuur en die liet inderdaad de boeken over Spinoza zien die in Nederlandse bibliotheken aangetroffen kunnen worden. Daarin zag ik
Ethel Portnoy, Bange mensen. Een Haagse vertelling. Amsterdam: Meulenhoff, 1996. Vertaling: Hepzibah Kousbroek.
Drie inwoners van Den Haag, van wie er een het leven van Spinoza bestudeert, hebben ieder een eigen interesse voor de geschiedenis van hun stad.
Inutilis scientia Spinozana [212] Brouwerij Spinoza komt met het eerste Spinoza witbier
Op 1 maart 2016 werd opgericht de onderneming Brouwerij
Spinoza, gevestigd op Tulpenstraat 47 te RIJNSBURG. Zoals de naam al aangeeft
is de onderneming actief in de branche Vervaardiging van bier. [Cf.]
Ca. een half uur geleden maakte Slijterij De Hoftuin uit Rijnsburg via een tweet bekend dat het eerste Spinoza witbier van de Brouwerij Spinoza leverbaar is.
Zoals we weten dronk Spinoza wel eens graag een biertje. Colerus schrijft:
Dan heeft hy eens op een dag zoetemelks-zop met boter gegeten voor 3 stuivers, en een kan bier 1½ stuiver gedronken; dan eens grutte met boter en rozynen 4 stuivers 8 penningen. In een geheele maand vinde ik slegts 2 half-pinten wyn op zyn rekening staan, en schoon hy dikwils van een ander ter tafel genodigt wierd, egter wilde hy liever zyn eigen brood eeten, als de lekkernyen van andere.
Hier dus Iets voor de liefhebbers.
Hebben pakjes sigaretten verplicht de waarschuwing “Roken is dodelijk”, dit bier krijgt al meteen van de brouwer Spinoza’s waarschuwing mee: caute – wees er voorzichtig mee!
Het logo blijkt uit de facebookpagina. De foto komt van Instagram.
Lees verder...Fausto Meli drong via Emilia Giancotti door tot in deel II van Curley's The Collected Works of Spinoza
Het lijkt misschien eerder iets voor de rubriek Inutilis scientia Spinozana, maar daarvoor is het toch te serieus. In de reeks Studi di Lettere, Storia e Filosofia pubblicati dalla Scuola Normale Superiore di Pisa, verscheen in 1934 dit werk
Fausto Meli, Spinoza e due antecedenti Italiani dello spinozismo. prefazione di Giuseppe Saitta. Firenze: Sansoni Editore, 1934 - VIII, 197 pp.
Met de twee voorafgaande zgn. spinozisten werden bedoeld: Jacobus Acontius & Fausto Socino.
Zie nu deze voetnoot van Edwin Curley bij een stukje van zijn vertaling van hoofdstuk 15 van de TTP
Lees verder...Spinoza's God en zijn idee van God
Hoewel ik lang geaarzeld heb, ben ik tot het besluit gekomen om het nog één keer over de idea Dei te hebben. Ik moet voor mijn gevoel er echt alles aan gedaan hebben om een zieltje te winnen. Dit klinkt wellicht cryptisch, maar de betrokkene, als die dit ooit leest, begrijpt het wel. Ik wil tot het uiterste mijn best gedaan hebben om hem ervan te overtuigen, dat hij het wat de idea Dei betreft echt niet goed ziet. Ik doe dat, omdat hij belangrijk voor me was (is). Na deze laatste poging, als ook die niet hielp, zal ik het onderwerp op dit blog waarschijnlijk verder laten rusten (‘waarschijnlijk’: altijd slagen om de arm blijven houden; niets is ooit echt definitief).
Eerst nog dit ter inleiding
Aan het begrip idea Dei werd en wordt in de secundaire literatuur vaak geen aparte aandacht besteed. Overwegend werd het eenvoudigweg vereenzelvigd met het oneindige verstand. Zo heeft, het is één voorbeeld uit vele, The Cambridge Companion to Spinoza (1996) in de index bij idea of God (idea Dei) see Intellect, infinitus. En Margaret D. Wilson, die in dat Companion het hoofdstuk “Spinoza’s Theory of Knowlegde” voor haar rekening nam, behandelt beide ook als een en hetzelfde, zonder in te gaan op de vraag waarom Spinoza dan verschillende termen voor hetzelfde gebruikte. Waar ze het concept "infinite intellect" aan de orde stelt (p. 93) schrijft ze: “The concept - often expressed by the apparently equivalent term "idea of God" (idea Dei) - will play an absolutely fundamental role when Spinoza comes to articulate his theory of human knowledge in Part 2.” Maar de specifieke rol van de idea Dei komt bij haar vervolgens niet aan bod.
H. Barker laat in zijn “Notes on the Second Part of Spinoza's Ethics (I)” [in: S. Paul Kashap, Studies in Spinoza, Critical and Interpretive Essays. Berkeley, 1972] in een voetnoot op blz. 116 zien dat er iets aan de hand is, dat er z.i. iets ‘dubbels’ zit in de idea Dei:
The phrase idea Dei as used by Spinoza necessarily introduces an ambiguity into the term Deus. For we can say that the idea Dei (I) is itself in Deo (2). Here Deus (1) = the attributes other than Thought, but Deus (2) = the one substance with all its attributes, but regarded with special reference to the attribute of Thought.[books.google]
Voor mij is niet duidelijk waarom een idee dat volgens Ethica 2/3 in God is (in ’t attribuut Denken) en dat over God gaat [ik zal in het vervolg betogen dat het dan om de reëel bestaande God gaat van natura naturans en natura naturata samen], waarom ‘Deus’ dan verschillende betekenissen zou hebben. Misschien bedoelt hij of voelt hij aan dat er een (niveau)verschil is tussen God de substantie en de idee van God, d.i. de oneindige modus in het Denken; en tussen die niveaus kan er geen eenheid, geen identiteit bestaan. Spinoza kan er dan wel op wijzen in 2/4 dat er maar één idee van God bestaat, daar God enig is, maar dat niveauverschil van substantie - modus wordt daarmee niet overbrugd. We hebben hier dus niet de eenheid zoals die is gegeven in de vorm van de lichamelijke substantie en de denkende substantie die een-en-dezelfde-substantie uitdrukken - en we hebben niet van doen met het één ding-zijn, zoals bij een lichaam en het idee (de geest) ervan. Maar zo drukt Barker het niet uit. In ieder gevasl geeft Barker met de formulering van zijn probleem aan dat er alle reden is om bij idea Dei te vragen wie of wat daarmee bedoeld wordt - naar wie of wat met dat begrip verwezen wordt. Op die vraag gaat dit blog in.
Lees verder...
Spinoza in Vlaanderen bestond 3½ jaar
Vandaag precies vier jaar geleden begon de website Spinoza in Vlaanderen. Maar sinds een half jaar is Karel D'huyvetters ermee gestopt.
Nadat hij in april 2015 begonnen was om op zijn blog de hele Ethica te vertalen en hij op 29 dec. 2015 die vertaalklus met E5p31-42 had afgesloten, hield hij het bijhouden van zijn Spinoza-blog voor gezien. [Ik zie even voorbij aan het artikel dat Karel in februari van dit jaar nog voor Mark Behets op zijn site zette.]
Spinoza in Vlaanderen heeft het drieënhalf jaar volgehouden, maar is inmiddels niet meer onder ons – zo kunnen we wel vaststellen. Wat wel jammer is.
Wat liefde aangaat: beter Spinoza te volgen dan mevrouw Bovary
Deze tweet attendeerde mij op het artikel van Ilaria Gaspari dat vandaag in La Lettura verscheen:
“In amore ascoltate Spinoza per evitare il rischio Bovary” [Luister in de liefde naar Spinoza om het risico van Bovary te ontlopen.]
Voor hen die Italiaans lezen, heb ik het stuk via pressreader.com, waar het slechts kort te vinden zal zijn, als curator van Spinozana hier binnengehaald.
Lees verder...Elías Aguirre's op Spinoza geïnspireerde dans Longfade
Elias Aguirre met Longfade op Festival Artort2014; foto van Ogünter Krämmer uit een serie op heidelberg-fotograf.de/
De Spaanse danser Elías Aguirre Imbernón *) heeft veel succes op dansfestivals met zijn door hemzelf ontworpen en uitgevoerde solodansen; ook treedt hij samen met anderen op. Met zijn creatie Longfade won hij de prijs voor beste choreografie op het festival UNIDANZA 2012 in Madrid. Sindsdien is de dans uitgevoerd op festivals op alle vijf de continenten.
This piece reflects, in terms of Spinoza (Dutch philosopher) a body that is subjected to an internal conflict, a poisoning. This situation is going to prolong long enough to modify the body in its essence. He will never leave the process of intoxication, however it will become strong and resistant. The ‘actio’ or action of getting out of that state, will only happen to die. At the end, he says goodbye. [Cf.]
Longfade Esta pieza refleja, en
términos de Spinoza (filósofo neerlandés), un cuerpo que sufre un conflicto
interno, un envenenamiento. Esta situación se va a prolongar el tiempo
suficiente como para modificar el cuerpo en su esencia. Nunca dejará el proceso
de intoxicación, sin embargo se hará fuerte, resistente. La “actio” o acción de
salir de ese estado sólo se producirá para morir. Finalmente se despide.
Creación e interpretación: Elías Aguirre
Música: Peter Broderick y Collage
Duración: 15 minutos [website Elías
Aguirre]
Ik haal hier voor een eerste indruk eerst de ‘Longfade promo’ naar binnen. Van het stuk dat ca 15 minuten duurt zijn meerdere uitvoeringen op Youtube en Vimeo te vinden zie onder).
Lees verder...
Deus est omnium rerum causa immanens, non vero transiens
Twee vertalingen – twee interpretaties?
Het zou kunnen zijn dat voor de juiste vertaling van deze 18e stelling uit het eerste deel van de Ethica een "Glossary of Latin terms in Spinoza", een pleidooi van de Australiër Chris van Rompaey, waarover ik begin van de maand een blog had, dringend gewenst is.
Van Suchtelen vertaalde: “God is de inwonende, niet echter een buitenstaande oorzaak aller dingen.” Henri Krop heeft: “God is de in zich blijvende en niet de overgaande oorzaak van alle dingen.” Corinna Vermeulen vertaalt: “God is de immanente, maar niet de voorbijgaande oorzaak van alle dingen.” De erbij gegeven toelichting is in de geest van die bij Krop.
Krop geeft in een eindnoot een toelichting uit Heereboord
[een inblijvende oorzaak is een oorzaak die een gevolg in zich voortbrengt –
een overgaande oorzaak vereist zowel een reële scheiding tussen oorzaak en de
stof waarop zij inwerkt, als een overdracht van iets dat het gevolg ondergaat].
En zo heb ik vanaf het begin van mijn kennismaking met Spinoza dit in mij
opgenomen. Al jaren heb ik in mij dat hét verschil ‘m dus zit in ‘t binnenblijven,
resp. naar buiten komen van ‘t resultaat, waarna je in het laatste geval (dat van transiens) twee dingen hebt. De kip is
de overgaande oorzaak van het ei: ze legt een ei dat wij kunnen rapen. Het
“kosmische ei” dat God 'legt', blijft in hem, zodat er niet twee gescheiden
dingen zijn: God en kosmos. De kosmos en alle dingen erin zijn in God, zoals we
ook in propositie 15 lezen [Quicquid est, in Deo est et nihil sine Deo esse
neque concipi potest. - Al wat is, is in God en niets is zonder God bestaanbaar
noch denkbaar].
Deze uitleg is ook volkomen in overeenstemming met hoe er in de KV op diverse
plaatsen over de causa immanens, versus de causa transiens wordt gesproken. Teveel
om hier allemaal te citeren.
Inutilis scientia Spinozana [211] Spinoza-poster
Eerder heb ik wel eens gewezen op de producten met Spinoza die Zazzle aanbiedt: mokken, horloge, sleutelhangers en vooral t-shirt - van de meeste kan ik mij niet voorstellen dat mensen erin willen lopen. Een paar dagen geleden verscheen deze poster mety de stelling Ethica 5P42 (wat er uiteraard niet bij staat). Daarop wil ik hier wel de aandacht vbestigen daar ik het ontwerp van Spinoza dat zeer geïnspireerd is op bestaande beelden, redelijk geslaagd vind. [Cf .]
Inutilis scientia Spinozana [210] Spinoza in: Modern library of the world's best books
De Modern Library is een Amerikaanse uitgeverij, die in 1917 opgericht werd door Albert Boni en Horace Liveright als imprint van hun uitgeverij Boni & Liveright. In 1925 werd hij overgenomen door Bennett Cerf en Donald Klopfer. Random House begon in 1927 als een dochteronderneming van de Modern Library, maar werd uiteindelijk het moederbedrijf.
Bij gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de reeks Modern Library in 1992 begon Random House aan een ambitieus project om de serie op te frissen [cf. wiki en www.modernlibrary.com/]. In dat jaar werd ook heruitgegeven:
Monroe C. Beardsley (Ed.), The European Philosophers From Descartes to Nietzsche [Descartes, Pascal, Spinoza, Leibniz, Rousseau, Kant, Fichte, Hegel, Schopenhauer, Comte, Mach, Nietzsche ].New York: Modern Library, 1960, 1977, [A Modern Library Giant], 1992 [reprint 2002]
Het betrof een anthologie van teksten van de genoemde filosofen met een inleiding van Beardsley.
1960-editie 1977-editie [covers van hier]
1992-editie [Cover van hier]
Inutilis scientia Spinozana [209]: de Düsünbil-Spinoza
Gisteren verscheen op de Turkse site dusunbil.com een artikel van Seda Alakay: "Spinoza neden hala önemli?" [Spinoza’s argumenten nog steeds belangrijk?}
"In deze periode van religieus fanatisme is Spinoza’s verdediging van de intellectuele vrijheid zonder angst van almaar grotere betekenis." Zo luidt de leadtekst [Dini baðnazlýk döneminde, Spinoza’nýn entelektüel özgürlüðü korkusuzca savunuþu her zamankinden çok daha anlamlý.]
Ik heb verder geen poging gedaan om m.b.v. van de
google-vertaalmodule haar artikel te volgen. Het lijkt me hoe dan ook nuttig dat
juist in deze tijd Spinoza’s inzichten naar voren worden gebracht – ook in het
Turks.
Tegelijk werd bijgaande karikatuur geüpload, zoals Google liet zien, maar in het artikel komt het niet voor. Ik toon het hier en noem het, zoals het bij het uploaden ook werd aangeduid: de Düsünbil-Spinoza.
Spinoza en de Stoïci – een literatuuroverzicht
Was de "stoique of ongevoelige" Spinoza (Colerus) ook als filosoof Stoïcus? Colerus schreef in zijn biografie van Spinoza:
“Het roepen van O God! in zyn ziekte heeft ook niemand van de huisgenoten gehoort, want hy een quynende ziekte hadde, en van een stoiquen of ongevoeligen imborst was, bestraffende dikwils andere, wanneer se zig in hunne ziekten al te lafhertig en kleynzeerig vertoonden.”
Volgens Colerus, die die indruk wel van Spinoza’s huisbaas Hendrik van der Spijck zal hebben opgedaan, had Spinoza in zijn levenshouding dus in zekere mate iets stoïcijns. Was hij dat ook in zijn filosofie?
Sinds mijn commentaar op het boek van Maarten van Buuren, Spinoza. Vijf wegen naar de vrijheid, waarin ik aantoonde dat de auteur door in sterke mate van de Stoa uit te gaan tot een scheve, verkeerde kijk op Spinoza was gekomen, ben ik weer eens sterk gespitst op de vergelijkingen tussen Spinoza en de Stoa. Voor de feitelijke distorsies, die ik in Van Buuren aanwees, verwijs ik naar die blogs [[cf. ’t laatste blog waarin naar de eerdere wordt verwezen].
Hier verwijs ik op literatuur die ik de laatste tijd bij mijn speurwerk tegenkwam. Hier alvast wijs ik erop dat de gedegen tekst de Chileen Luis Placencia die ik noem onder 7• als PDF binnen te halen is.
Lees verder...Frank van Kreuningen ex-voorzitter van de ASK
Uit de Nieuwsbrief van de ASK van heden blijkt dat oprichter en - sinds de oprichting op 24 mei 2006 - voorzitter van de Amsterdamse Spinoza Kring, Frank van Kreuningen, gebruik maakte van een besloten feestelijke viering van het tienjarig bestaan op 24 mei, waarbij tevens het cursusjaar werd afgesloten, om zijn taken als voorzitter en bestuurslid neer te leggen. Dat gebeurde in Huis de Pinto, het tegenwoordige onderkomen van de ASK.
Na Franks terugblik op zijn tien jaar als voorzitter, was het tijd voor een verdere terugblik naar de ‘oorspronkelijke Spinozakring’ door Henri Krop, en een vooruitblik naar de ontwikkelingen rond de verbouwing van het stadhuis en de mogelijkheden om daar een Spinozacentrum te realiseren door Peter Paul van Loon. Daarover wordt verder niets meegedeeld in de Nieuwsbrief.
Het voorzitterschap wordt voorlopig waargenomen door de penningmeester, Peter Paul van Loon. Het bestuur neemt met gepaste weemoed afscheid van Frank en zet zijn werk om het gedachtegoed van Spinoza in Amsterdam blijvend onder de aandacht te brengen voort.
Opvallend is dat zulke zaken niet ook worden vermeld op de website van de ASK, die bepaald niet actueel wordt gehouden en die ik om die reden heb weggehaald uit het rijtje links rechts van het blog.
Frank van Kreuningen, t.t.v. de Spinozadag 2015 [deel foto © Gerard Arninkhof]
De Spinozadag 2016 heeft als thema "Spinoza en Amsterdam"
In 2016 zal de Spinozadag plaatsvinden op zondag 27 november in Paradiso van 12-16 uur. Het thema zal zijn
Spinoza en Amsterdam,
over de actualiteit van Spinoza’s filosofie.
Tinneke Beeckman (Door Spinoza’s lens; Macht en onmacht) en David Kenning (adviseur van Burgemeester Van der Laan inzake radicalisering) hebben hun medewerking aan deze dag reeds toegezegd. Zo blijkt uit de Nieuwsbrief van de ASK van heden. Informatie over het programma en de kaartverkoop volgt later.
Slotpanelsessie Spinozadag 2014
Spinoza en 'zijn' zgn. representatie-theorie
Onlangs las ik weer een aantal hoofdstukken van Jonathan Bennett’s A Study of Spinoza’s Ethics, en weer verbaasde ik mij over het gemak en de snelheid waarmee hij de termen ‘idea formaliter’ en ‘idea objectivè’ vertaalde als ‘inherence’ resp. ‘representation’. Misschien was hij wel de eerste die het ‘idee van’ (in 2/11 “de geest is het idee van het lichaam”) las als: is de representatie van het lichaam.
Toen ik in dit verband weer eens in Google zocht, ontdekte ik een Spinoza scholar die ik nog niet eerder was tegengekomen, maar die al een flinke reeks artikelen over Spinoza kwesties heeft geschreven en op internet aanbiedt. Wat een goede gewoonte toch van steeds meer – vooral – Amerikaanse scholars hun artikelen via academia.edu te verspreiden.
Het gaat om Matthew Homan, lector Philosophy and Religious
Studies aan de Christopher Newport University [cf. webpagina
en academia.edu].
Ik zag nu dat hij onlangs aan een workshop aan de RUG deelnam, waar hij sprak
over “True Beings of Reason in Spinoza” [cf.]
Hij is de auteur van het lemma “Continental Rationalism” op The Internet Encyclopedia of Philosophy
(IEP) [cf.]
Pleidooi voor een "Glossary of Latin terms in Spinoza"
Graag wijs ik op het volgende:
Chris van Rompaey, Language and meaning in the ethics. or, why bother with spinoza's latin?. In: Parrhesia 24 · 2015 · 336-66 (Australisch filosofisch internettijdschrift] [PDF]
Een zeer boeiend artikel, waarin Van Rompaey, van de Deakin University in Melbourne, een pleidooi doet voor het samenstellen van een “supplementary glossary of Latin terms” zoals door Spinoza gebruikt.
Hij bekritiseert enige werken, zoals The Bloomsbury Companion to Spinoza. Ed., Wiep van Bunge, Henri Krop, Piet Steenbakkers & Jeroen van de Ven. London: Bloomsbury, 2011 en nog enige werken waaruit hij de behandeling van termen als modus & modificatio, Deus & Natura [een relevant gender-aspect?], Passio, essentia [ens (“a being”) and esse “being.”], natura naturans & natura naturata etc. waarbij hij van mening is dat daarbij te weinig taalkundige toelichting wordt geboden.
Lees verder...
