De strijd om de Verlichting is weer eens opgelaaid
Voorbije maanden verscheen een nieuw boek over de Verlichting, waarover de uitgever(s) zoals gebruikelijk de trompetten in de lucht steken. Het gaat om dit boek dat in twee jasjes werd gestoken
Anthony Pagden, The Enlightenment: And Why It Still Matters. Oxford University Press, 2013 - 436pp. [ISBN 978-0-19-966093-3]
"One of our most renowned and brilliant historians takes a fresh look at the revolutionary intellectual movement that laid the foundation for the modern world."
Ook Random House Digital, Inc., 2013 - 528pp [ISBN 9780679645313]
Bij Amazon is te zien dat de naam Spinoza er niet in voorkomt! *) En wellicht nóg opvallender: de naam van Jonathan Israel komt er óók niet in voor. Alsof je diens drie delen over de Radicale Verlichting gewoon kunt negeren (ook Radical Enlightenment komt niet voor).
*) Hier moet ik iets corrigeren. De zoekfunctie werkt deze keer blijkbaar niet bij Amazon: Spinoza komt wél voor, zo is te zien in de Index die deels te zien is. Israel is daarin niet te zien.
Dit is duidelijk een oorlogsverklaring van "our most renowned and brilliant historian" over hoe de Verlichting gezien moet worden. Je hoeft het niet op alle fronten met J. Israel eens te zijn (ik ben dat ook niet t.a.v. het hele beeld dat hij schetst), maar doen alsof zijn bijdrage aan de geschiedenis van de Verlichting niet bestaat, is uiteraard ver onder de maat.
Er kwam al snel, op 12 juni 2013, een uitvoerige bespreking door James Schmidt op zijn website Persistent Enlightenment, waarin hij via een kleine omweg aantekende "as if Jonathan Israel’s “Radical Enlightenment” was the only Enlightenment that mattered."
In The Times Literary Supplement van 21 juni 2013 verscheen de bespreking van Jonathan Israel, "How the light came in." Nu heb ik daar geen abonnement op, zodat ik dat niet kan lezen.
Maar gisteren, 1 juli 2013, kwam Thomas Riggins op Countercurrents.org met een uitgebreide samenvatting van Israëls commentaar, zodat we er toch een beetje van op de hoogte kunnen komen. Hij noemt het zelf een review of Jonathan Israel's analysis of Anthony Pagden's new book. Op hoofdpunten was uiteraard voorspelbaar wat Israëls kritiek zou behelzen. [Ook in Dissident Voice]
28 juni 2013 verscheen in The Independent Kenan Malik's bespreking van Pagden's The Enlightenment, and why it still matters, die eindigt met:
"Both Pagden's retelling of the Enlightenment story, and his defence of cosmopolitanism, are cogent and important. But over the past decade traditional accounts of the Enlightenment have been challenged by the historian Jonathan Israel in an outstanding trilogy of books. Israel sees not Hobbes but the Dutch philosopher Baruch Spinoza as the key figure in establishing an alternative to scholasticism. There were, Israel insists, two Enlightenments, mainstream and Radical. Mainstream thinkers, such as Kant, Voltaire and Hume, accepted compromises with the old order, and were wary of pushing too far ideas of liberty and democracy.
The Radical Enlightenment, drawing inspiration from Spinoza, "sought to sweep away existing structures", insisting that politics and morality had to be grounded on a "radical egalitarianism". The different accounts reveal again that how we frame the Enlightenment has significance well beyond the history books."
Toevoeging
Noel Malcolm bespreekt Pagden in The Telegraph van 12 juli 2013 en is onder de indruk.
" Pagden is not fighting quite the same battle as Jonathan Israel, however. He senses that Israel’s super-radical Enlightenment has something in common with the version denounced by those modern critics: both seem to assume that the Enlightenment was all about the superiority of pure reason. And that, he argues, is an oversimplification of a far more subtle project, which paid just as much attention to human feelings and passions as it did to reason itself."
Reacties
Israel: Locke, for all his British acclaim, " was of practically no significance". Nou, daar is Wim Klever het dus zeer mee oneens. Niet alleen dat. Hij heeft ook een hele serie FILOLGISCHE argumenten aangeleverd die zonder meer bewijzen (voor wie er zich voor open stelt) dat Locke DE BEMIDDELAAR is van Spinoza naar de Engelstalige wereld toe. En dat hij ALS ZODANIG een hoogst belangrikke schakel is in de reeks gebeurtenissen die leidden tot de Amerikaanse revolutie.
Wim Klever 02-07-2013 @ 17:39
Dit is de regelmatige bezoekers van dit blog zo langzamerhand wel flink ingepeperd, kun je wel zeggen.
Stan Verdult 02-07-2013 @ 19:30
Link naar nieuwe bespreking toegevoegd.
Stan Verdult 13-07-2013 @ 11:03