Giacomo Casanova (1725 -1798) had één passage over Spinoza
Tot nog toe had ik geen verwijzing naar de Spinoza-website van de Belg Willy Schuermans, maar nu heb ik een reden om op dat blog te wijzen, nu hij een paar dagen geleden blogde over de nieuwe uitgave van de Histoire de ma vie van Casanova waarvan onlangs het eerste deel verscheen in de Bibliothèque de la Pléiade, gebaseerd op de autograaf die sinds 2010 (voor 7 miljoen euro) in het bezit is van de Franse Bibliothèque Nationale.
In het voorwoord daarvan schreef Casanova:
“Le grand philosophe, qui après avoir étudié la nature, crut pouvoir chanter victoire la reconnaissant pour DIEU mourut trop tôt. S’ il eut vécu quelque temps davantage, il serait allé beaucoup plus loin, et son voyage n’eût pas été long. Se trouvant dans son auteur, il n’aurait plus pu le nier: in eo movemur, et sumus. Il l ‘aurait trouvé inconcevable; et il ne s’en serait pas inquiété. DIEU, grand principe de tous les principes, et qui n’eût jamais de principe, pourrait-il lui même se concevoir, si pour se concevoir il eût besoin de connaître son propre principe? Ô heureuse ignorance! Spinosa, le vertueux Spinosa mourut avant de parvenir à la posséder. Il serait mort savant, et en droit de prétendre à la récompense de ses vertus, supposant son âme immortelle.”
In de Engelse vertaling van Arthur Machen uit 1894 die in z’n geheel op het Project Gutenberg te vinden is, lezen we:“The great philosopher, who having deeply studied nature, thought he had found the truth because he acknowledged nature as God, died too soon. Had he lived a little while longer, he would have gone much farther, and yet his journey would have been but a short one, for finding himself in his Author, he could not have denied Him: In Him we move and have our being. He would have found Him inscrutable, and thus would have ended his journey.
God, great principle of all minor principles, God, who is Himself without a principle, could not conceive Himself, if, in order to do it, He required to know His own principle.
Oh, blissful ignorance! Spinosa, the virtuous Spinosa, died before he could possess it. He would have died a learned man and with a right to the reward his virtue deserved, if he had only supposed his soul to be immortal!”
Spinoza kraaide té vroeg victorie. Had hij wat langer geleefd en nog even langer doorgedacht, dan zou hij hebben ingezien dat God onkenbaar is. Dat weet hij nu zelf wel, gezien hij in zijn schepper rust. Hij zou dat nu inzien en het zou hem niet deren. God, groot principe van alle principes bezit zelf geen principe. Hoe zou die zichzelf kunnen voorstellen als hij daarvoor zijn eigen principe nodig heeft? Spinoza stierf voor hij toe was aan deze gelukzalige ignorantie. Was hij in die wetenschap gestorven, dan zou hij zijn rechtmatige beloning hebben gekregen voor zijn deugdzaam leven.
Kortom, het is duidelijk dat Casanova zich hier eventjes braaf presenteert als een goed katholiek die in een transcendente, goed en kwaad oordelende en straffende of belonende God zou geloven (om vervolgens als vrijgeest en vrijbuiter z’n gang te gaan).
Voor meer informatie en commentaar verwijs ik naar het blog van Willy Schuermans of naar
Casanova is geen Don Juan van Margot Dijkgraaf n.a.v. de tentoonstelling over de verworven autograaf: Casanova, la passion de la liberté, Bibliothèque Nationale de France in Parijs.* * *
Nadat ik dit blog had gemaakt, ging ik nog eens via het zoekvenster op zoek, want ik had een vaag vermoeden... En inderdaad op 2 juli 2009 had ik een eerder blog over Casanova en Spinoza.
