Spinoza op de Haagse Trekvliet

Spinoza moet gebruik gemaakt hebben van de trekschuit, hét openbaar vervoermiddel in zijn tijd. Een trekschuit is een schip met een roefje dat door een paard langs de wal wordt voortgetrokken. Maar er bestaan geen gegevens over hoe Spinoza reisde en daar is, voor zover mij bekend, geen onderzoek naar gedaan.

Die omissie wordt ingevuld door Wim Goris, een lid van roeivereniging RV De Laak in Den Haag die, nadat hij op zondagochtend 12 januari 2014 in de Kloosterkerk in Den Haag de preek over Spinoza van ds. Margreet Klokke [cf blog en blog] had bijgewoond, 's middags in een skiff over de Vliet naar Leidschendam en weer terug roeiend, ter hoogte van Voorburg zich afvroeg: "zal Spinoza ook hier over de Vliet zijn gevaren? En over de Haagse Trekvliet?" En dat leidde tot zijn onderzoekje naar reizen met de trekschuit in de 17e eeuw en de daarvoor gegraven trekvaarten en Spinoza's waarschijnlijke gebruik van die reismogelijkheden. Het resultaat van zijn studie biedt Wim Goris hierbij aan belangstellenden aan.

Even overwoog ik dit onderwerp onder te brengen in mijn rubriek "Inutilis scientia Spinozana", vooral ook daar de auteur zelf beseft "dat mijn onderwerp een triviaal onderdeel is in de schaarse geschiedschrijving over Spinoza." Maar dat vond ik geen juiste plaatsing - daarvoor beschouw ik dit als een te serieuze en nuttige bijdrage tot kennis van Spinoza's biografie. Ik krijg grote bewondering voor het serieuze werk dat Goris ervan maakte en voor wat hij in korte tijd over Spinoza opstak, alsmede voor de speelse manier waarop hij zijn onderwerp brengt. Hij stelt zelfs voor zijn roeivereniging RV De Laak om te dopen in RV Spinoza !

Wim Goris, Spinoza op de Haagse Trekvliet, 2014 [ verplaatst PDF]

                   Spinoza in een skiff op het water van de Vliet

Voor deze verbeelding van een fantasie van de auteur, maakte ik gebruik van een deel van het Spinoza-schilderij van Eveline van Duyl dat in zijn tekst wordt getoond en de foto van de skiff op de Vliet, eveneens uit zijn verhandeling.

Bovenste afbeelding is een uitsnede uit DE VAART TUSSEN DEN HAAG EN DE GEESTBRUG, Houtgravure van W.H. Stam (1831-1874), naar een tekening van H. Weissenbruch [ Collectie Duijvestein, Leidschendam

Hierna de samenvatting die Wim Klever, die het stuk van Wim Goris ook ontving, er op zijn Facebookpagina van gaf:

 

Reacties

Wim Goris, de schrijver van "Spinoza op de Haagse Trekvliet," liet mij via de mail weten: "Je kunt wel zien dat Spinoza het skiffen nog helemaal moet leren, hij zit nu op de boeg waar hij tussen de riggers zou moeten zitten ...:)" - en daaraan kun je vooral ook goed zien dat de maker van het plaatje geen idee heeft hoe het er aan boord van een skiff precies toegaat... Ik liet Spinoza meevaren, en misschien kan dat helemaal niet. Maar het is 'kunst' en dan kan er veel.

Spinoza ziet er niet blij uit, op de punt van die skiff

Inderdaad zit hij er wat benauwd kijkend bij: caute!

Het PDF van het document heden verplaatst naar een veiliger omgeving op internet