Ignacy Halpern-Myslicki (1874 - 1935) Poolse Spinoza-geleerde
Op deze Poolse filosoof die, zo ontdekte ik, in zijn land veel aan verspreiding van kennis over Spinoza deed, kom ik daar hij over het boek van Stanislaus von Dunin-Borkowski S. J. Der junge De Spinoza (1910), een uitvoerige recensie schreef getiteld: Despinoza in neuer Beleuchtung. Daar kom ik zo dadelijk op terug.
Ignacy was de zoon van David Halpern, een kleine zakenman, sociale activist en schrijver, en Rozalia Bloch. Ze woonden in de oostelijke Poolse provincie Tomaszowie Mazowieckim. Van huis uit heette hij oorspronkelijk Izaak Jehuda Halpern, maar werd ook Izydor Halpern genoemd. Later nam hij het pseudoniem aan Ignacy Myslicki en op internet vind je hem het meest aangeduid als Ignacy Halpern-Myslicki of Ignacy Myslicki-Halpern [met accent op de s - wat hier niet lukt].
Na de middelbare school in Warschau (II Mêskie Gimnazjum Filologiczne) behaalde hij in 1893 het diploma aan de handelsschool in Leipzig. Vervolgens studeerde hij aan de universiteiten van Leipzig en Berlijn sociale economie, filosofie en kunstgeschiedenis. In 1901 promoveerde hij bij de bekende Wilhelm Dilthey (1833-1911) op de dissertatie Der Entwicklungsgang der Schleiermacherschen Dialektik. Eine kritisch-vergleichende Untersuchung. Het werd gepubliceerd in het Archiv für Geschichte der Philosophie [14 (2), 1901, S. 210-292].
Hij was hoogleraar aan de zgn. Vrije Universiteit in Polen, aanhanger van het positivisme en deed veel om de filosofie van Benedictus Spinoza te vertolken. Zo vertaalde hij Dziela [De Werken] van Spinoza in het Pools die in (of vanaf) 1927 verschenen.
In 2003 zijn samen in één band nog eens uitgegeven de door hem vertaalde Spinoza Traktaty, bevattende:
Traktat teologiczno-polityczny
Traktat polityczny
Traktat o poprawie rozumu *)
Etyka
[Inmiddels, 27 febr. 2014, vertaalt Google het beter met: "Verdrag betreffende de verbetering van de rede"]
De Ethica in zijn vertaling is ook apart te verkrijgen.
Dan nu over zijn bespreking van het eerste Spinoza-boek van Stanislaus von Dunin-Borkowski S. J. – ook van origine een Pool, waar Halpern niet nalaat op te wijzen.
J. Halpern, "Despinoza in neuer Beleuchtung. Analyse des Werkes: Stanislaus von Dunin-Borkowski S. J. Der junge De Spinoza. Leben und Werdegang im Lichte der Weltphilosophie, 1910." In: Archiv für Geschichte der Philosophie 27, N.F. 20 (1914), 45-71Ik vond deze recensie bij archive.org en vond het zo interessant dat ik de moeite deed om de vele fout-gescande letters te verbeteren, waarna ik het document eerst op benedictusdespinoza.nl plaatste en (nadat die site besmet werd) het PDF op een veiliger omgeving zette.
Ignacy Halpern-Myslicki geeft een bewonderende recensie, waarin hij Dunin-Borkowski veel lof toezwaait voor zijn poging Spinoza's 'ontogenese' als zíjn reproductie van de filosofische 'fylogenese' te reconstrueren, maar vanaf halverwege fomuleert hij ook heel zinnige kritiek. Met name verwijt hij hem dat hij zijn eigen theologische vooroordelen niet heeft kunnen afleggen. Opmerkelijk is hoe hij Spinoza verwijt dat hij onnodig de Scholastiek de rug toekeerde. Volgens Dunin-Borkowski had de nieuwe natuurwetenschap helemaal geen nieuwe filosofie nodig en kon zij zich best ontwikkelen met de Scholastiek als filosofie op de achtergrond. Daarover heeft Ignacy Halpern-Myslicki een paar hartige woordjes te zeggen.
_______________
Op 16 mei 2015 de titelpagina van hier toegevoegd.
Toevoeging van deze afbeelding op 4 november 2016 [van hier]
TRAKTAT POLITYCZNY - Benedykt de Spinoza, przekład Ignacy Halpern [ARCYDZIEŁA WIELKICH MYŚLICIELI]
