Benedictus de Spinoza (1632 – 1677) is Hollands bekendste filosoof. Zijn hoofdwerk, Ethica, wordt beschouwd als een van de mooiste boeken uit de westerse filosofie. Het is een gedurfd boek waarin met een radicale bewijsvoering wordt aangetoond hoe de mens zich een gelukkig leven kan verwerven. Deze gelukzaligheid is volgens Spinoza te verkrijgen door een deugdzame houding die door logisch te denken en veel oefening tot stand komt.
U maakt kennis met Spinoza, de tijd waarin hij leefde (onder meer het rampjaar 1672) en met zijn Ethica. Bij de cursus hoort een syllabus die u voor € 7,00 bij de docent kunt aanschaffen.
Philosophia Spinozae Perennis
Uitgeverij Van Gorcum te Assen gaf een reeks uit onder de titel:
Philosophia Spinozae Perennis: Spinoza´s Philosophy and its Relevance
Een fraaie titel, waarmee men claimt dat het denken van Spinoza tot de ‘eeuwige filosofie’ behoort: inzichten biedt voor alle tijden onafhankelijk van welke cultuur of stroming ook - waarheden over de wereld (de natuur, de realiteit), de mens en zijn bewustzijn die voor ons, in welke tijd we ook leven, van waarde zijn. Leibniz gebruikte de term die echter wijd en zijd bekend werd door het boek van Aldous Huxley The Perennial Philosophy uit 1954.
De reeks stond aanvankelijk onder redactie van prof. Dr H.G. Hubbeling. Inmiddels zitten, zo zag ik hier en daar op internet, in ieder geval prof Herman de Dijn en prof Piet Steenbakkers in de redactie van de reeks. Op dit moment ben ik bezig met het boek over Brunner, het derde in deze reeks. Daarbij wilde ik eens nagaan welke boeken verder in deze reeks zijn uitgegeven. Het valt nog niet mee om daar achter te komen. Ik neem aan dat in het laatste boek de hele reeks vermeld is, maar op internet is die nergens te vinden. De uitgever heeft het overzicht niet op z’n website staan. Als het mij lukt om van overal op het de wereldwijde web deze reeks te reconstrueren, dan wordt dit blog de enige plek op internet waar deze dan in z’n geheel staat. (Er is één bibliotheek die vijf delen vermeldt en zelfs vermeldt één bibliotheek zeven delen; maar nr 6 zit er niet tussen)Het is aardig gelukt om langs allerlei omwegen de reeks te reconstrueren. Alleen deel 6 heb ik nergens kunnen opdiepen. Als dat wel bestaat, volgt de titel daarvan later. Een aantal dingen vielen me op: een enkel boek wordt 1x (of niet) vermeld, een ander zeer vaak. Nr 5 in de reeks (over Spinoza's politieke theorie) bijvoorbeeld liet zich zeer vaak signaleren. Tenslotte viel me op hoeveel hits er uit Japan en China te signaleren zijn - van boekhandels, maar ook vanuit bibliografieën. Spinoza wordt ook daar blijkbaar goed bestudeerd.
Uitgever en redactie van de reeks doen het overigens zeer kalmpjes aan. Maar ja, wie de eeuwigheid op 't oog heeft...
Lees verder...De Spinoza van Will Durant - forever a lover of philosophy
Will Durant (1885 – 1981) was Amerikaans schrijver, filosoof en historicus. Hij schreef over grote denkers en over de geschiedenis van de filosofie. Samen met zijn vrouw, Ariel Durant, schreef hij tussen 1935 en 1975 de 11 delen van The Story of Civilization.
Boeken van Will Durant kom je nog altijd tegen. Hij schijnt in Amerika nog tamelijk populair te zijn. Op een Russische site van een liefhebber van Spinoza is de tekst te vinden van Chapter XXII: Spinoza: 1632-77 uit Will and Ariel Durant, The Story of Civilization, Volume eight. The Age of Louis XIV, Simon & Schuster, New York 1963.
Ook Chapter IV. Spinoza in Will Durant, The Story of Philosophy, New York, Time, 1962 is op de genoemde Russische site te vinden:
[van hier]
Lees verder...
Zal Spinoza's naam vallen op 't symposium in september 'The Invention of the Dutch Telescope: Its Origin and Impact on Science, Culture and Society'?
Dit jaar viert Nederland dat 400 jaar geleden de telescoop werd uitgevonden. Dat gebeurde in het jaar 1608. Zacharias Jansen of Johannes Lipperhey... een van beiden vond de telescoop uit. Maar wie? Beiden woonden in Middelburg. De claim dat Lipperhey de eerste was, vindt ondersteuning in zijn patentaanvraag. Lipperhey was in de gelegenheid geweest om Prins Maurits zijn uitvinding te tonen. Vanuit Den Haag kon toen met de bescheiden telescoop de kerkklok in Delft afgelezen worden. Zacharias Jansen was in dezelfde periode op de Frankfurter Buchmesse, wellicht ook met een telescoop. Hoe dan ook: de telescoop is een Nederlandse uitvinding.
Volgend jaar wordt in de wereld groots gevierd dat Galileo met zijn telescoop belangrijke ontdekkingen deed. De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft het jaar 2009 uitgeroepen tot het Internationale Jaar van de Sterrenkunde (International Year of Astronomy 2009 – IYA2009). IYA2009 is een initiatief van de Internationale Astronomische Unie en Unesco. De VN-resolutie was ingediend door Italië, het land waar Galileo Galileï 400 jaar geleden de eerste astronomische ontdekkingen deed met een telescoop.
Maar dit jaar wordt in Nederland en vooral in Middelburg de 400e verjaardag van de uitvinding van de telescoop gevierd.
De Stichting Volkssterrenwacht Philippus Lansbergen (SVPL) uit Middelburg heeft samen met verscheidene instituten en wetenschappers het inititatief genomen voor de herdenking van de uitvinding van de telescoop in 2008. Op 12 april jl. werd op deze sterrenwacht officieel het jaar van de telescoop geopend. Er is een uitgebreid programma (zie hier de aparte website)
Ernest Mandel (1923 - 1995) over Spinoza’s politieke filosofie
![[photo]](http://www.marxists.org/nederlands/pic/mandel.jpg)
Ernest Mandel, marxistisch intellectueel en econoom. Hoofdwerken: “De economische theorie van het marxisme” (1964) en “Het Laatkapitalisme” (1972). Hij was één van de leiders van de Vierde Internationale (USFI) en haar Belgische afdeling, de SAP.
In 1978 schreef hij een interessant - nog altijd boeiend om te lezen – artikel in het Tijdschrift voor de studie van de Verlichting, Themanummer: De politieke filosofie van Spinoza, 6de jaargang, 1978, nrs. 1-4, pp. 241-254, getiteld: Spinoza, consequente verdediger van de burgerlijke vrijheid
Het begint aldus:
Lees verder...Wipslijpbank in het Spinozahuis geeft verkeerd beeld van Spinoza's lenzenslijpen
Twee weken geleden plaatste ik op dit weblog een verzoek om informatie over de houten draaibank in het Spinozahuis. Ik deed dit op verzoek van Kevin, een optica-deskundige die op een werkelijk indrukwekkende wijze onderzoek doet naar wat er te vinden is over Spinoza's lenzen slijpen. [Zie hier zijn weblog]
Daarop heb ik geen reacties gekregen. Vandaag ontdekte ik in het Spinozanummer van Bzzlletin van dec. 1984 een verhaal van Guido van Suchtelen, vroegere secretaris van de Vereniging Het Spinozahuis, over de herkomst van dat apparaat.
En daaruit blijkt overduidelijk dat dit apparaat helemaal niets met Spinoza van doen heeft. Uit alles wat ik inmiddels heb kunnen lezen op het weblog waarop Kevin van zijn naspeuringen verslag doet, begrijp ik dat dit 19e eeuwse apparaat totaal niets met de door Spinoza gebruikte techniek van doen heeft.
De curator van het museum 'Het Spinozahuis' in Rijnsburg zet hiermee het publiek en blijkbaar ook deskundigen op een vereerd been. Ik stel voor dat, wanneer straks in september het Spinozahuis weer wordt opengesteld, dit apparaat niet meer wordt teruggeplaatst of eventueel wordt vervangen door iets dat dichter in de buurt van Spinoza komt.
Ik plaats hier het gedeelte uit het artikel van Van Suchtelen over die slijpbank.
Lees verder...Spinoza en Vermeer
In 1986 had het Holland Festival weer eens (na 1964 en 1971) een productie waarin Spinoza figureerde - deze keer samen met Vermeer. Het ging om 'Vermeer en Spinoza' van Gilles Aillaud, onder regie van Jean Jourde Heuil i.s.m. Leonard Frank. Een co-produktie met Theatre Sapajou, Parijs. Maker van het affiche was Studio Dumbar (van hier)
Zie hier verslag van 10 funi 1986 in Leidsch Dagblad.
Gilles Aillaud (1928-2005), schilder van vooral afgerichte en gekooide dieren, heeft zich met Vermeer bezig gehouden (zie verderop een boek waaraan hij bijdroeg), schreef theoretische essays over 'la représentation picturale' en schreef ook twee theaterstukken, waaronder Vermeer et Spinoza (1987) – het stuk dat door het Holland Festival al in 1986 werd opgevoerd. (Wiki)
Hoezo Spinoza en Vermeer? Hadden die twee dan wat met elkaar? Daarover is niets te vinden, maar velen konden en kunnen de - kennelijk aantrekkelijke - gedachte dat dit wél het geval zou zijn, niet weerstaan. In dit blog breng ik bijeen wat ik hierover op internet vond.
Lees verder...De vele benamingen van Benedictus de Spinoza
Zie hierna hoe de Digitale Bibliografie Nederlandse Geschiedenis een lijstje bijhoudt met namen en aanduidingen in de literatuur voor Spinoza.
.jpg_%3bfilename_%3dUTF-8%27%27Spinoza%25C2%25B11680%2520(1).jpg)
annotatie filosoof
leefjaren 1632-1677
Willem Meijer (1842-1926) - een gedreven Spinoza propagandist
De 'onvermoeibare Dr. Willem Meijer', zoals prof.dr. F. Akkerman deze spinozist aanduidde in de verantwoording van zijn vertaling van Spinoza's "René Descartes. De beginselen van de wijsbegeerte" (Meijer had de andere werken wel, maar dit niet vertaald); 'den volijverigen Spinoza-vereerder en vertaler', zo omschreef J.H. Leopold de heer Meijer in zijn bespreking van "Nachbildung der im Jahre 1902 noch erhaltenen eigenhändigen Briefe des Benedictus Despinoza. Herausgegeben von W. Meyer, Haag. 1903. (hier op dbnl)
Tijdens de de 160ste Jaarvergadering van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde op 9 juni 1926 herdacht de voorzitter, Dr. H.T. Colenbrander, in zijn openingsrede de leden die de Maatschappij ontvallen waren, waaronder Willem Meijer (hier op dbnl). Men kan er de enigszins gezwollen voordracht, zoals in die tijd gebruikelijk, uit aflezen:
"Willem Meyer (sic, beide spellingen werden gebruikt) was bijzonder om de mate waarin hij zich in den geest met Spinoza vereenzelvigd had. Zijn leven is uitgegroeid tot een eeredienst van Spinoza, voltrokken in een houding van innigste veneratie en tegelijk hem tot rustelooze werkzaamheid prikkelend. Een man van wien getuigd is dat hij aan de wijsbegeerte een levenshouding wist te ontleenen; de minsten zeker die op het modevak der jongste jaren afstormden, vermochten dat. De zijne voldroeg hij in een edele karakterkracht, die, zonder schittering, onverduisterd straalde."
Theun de Vries in een terugblik op despinoza.nl:
'Willem Meijer, de allereerste secretaris van de vereniging (Het Spinozahuis, SV), was in het bezit van een beroemd boek, Der junge Spinoza van Dunin Borkowski, een Poolse jezuïet. Dat boek gaat over middeleeuwse joodse filosofen door wie Spinoza zou kunnen zijn beïnvloed. Meijer gaf dat boek aan Van der Tak, zijn opvolger als secretaris van de vereniging. Die heeft het weer overgedaan aan de Rotterdamse advocaat Dirkzwager, ook een vurig spinozist. Dirkzwager heeft het aan mij gegeven en ik heb het verleden jaar aan Klever gegeven met de opdracht om het weer aan een jongere spinozist door te geven.'
Lees verder...Hoe zit 't met historische verandering in Spinoza's politieke theorie?
Nadat ik in het voorjaar een cursus over Spinoza’s Tractatus Politicus (TP) bij de Vereniging Het Spinozahuis gevolgd had, las ik het boek van Stuart Hampshire, Spinoza and Spinozism. De body van dat boek stamt uit 1951; in 2005 is het opnieuw uitgegeven, samen met een nieuwe inleiding uit 1988 en een, naar gezegd, vermaard opstel “Spinoza and the Idea of Freedom” uit 1972. Ik ben blij dat het onlangs in Nederland op de markt werd gebracht en heb het met groot genoegen gelezen. Echt zo’n boek dat je helpt meer van Spinoza te begrijpen.
Kijk: weer diverse Spinoza-cursussen
Nu ook in Apeldoorn
Kennismaking met Spinoza (Nieuw)
In plaats van de 'Serenity Prayer'
Vandaag in Trouw een artikel over De ‘serenity prayer’, een gebed dat veel door verslaafden in Amerika zou worden gebeden.
„God, geef mij kalmte
om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen;
moed om te veranderen wat ik kan veranderen;
wijsheid om tussen deze twee dingen onderscheid te maken.”
De Amerikaanse theoloog van Duitse origine, Reinhold Niebuhr (1892-1971), zou het in de zomer van 1943 hebben bedacht, stelt zijn dochter Elisabeth Sifton. Er zijn echter oudere documenten gevonden, waardoor twijfels rezen over het auteurschap. Het gebed is vooral in het gelovige Amerika een hit. Op google geeft Serenity Prayer zo’n 875.000 hits.
Lees verder...Zicht op Spinoza. Twintig tijdschetsen van Wim Klever
Handig dat er sites als boekwinkeltjes.nl en marktplaats.nl bestaan. Daar scoor je vaak een treffer als je een niet ál te specialistisch boek zoekt. Ik heb al meerdere boeken via boekwinkeltjes kunnen aanschaffen. Zo ook Wim Klevers boekje Zicht op Spinoza. Twintig tijdschetsen. Heuff/Thesis, 1994 (88 blz.)
[op boekwinkeltjes.nl worden er momenteel vijf aangeboden]
Laat Wim Klever nu net vanochtend zelf op een reactie op het blog over Heidelberg dit boekje noemen. Dat dit coïncidentie en toch ook weer geen coïncidentie is, zal ik aan het eind van dit stukje toelichten. Het is echt niet het één-tweetje dat het misschien lijkt. Daarover zo dadelijk. Eerst over het boekje.
Het mislukte aanbod tot benoeming van Spinoza als professor in Heidelberg
Op de website van de Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg wordt een korte geschiedenis van deze universiteit gegeven. Daarin ook (de via de uitgegeven Spinoza-correspondentie ruim bekende) informatie over het aanbod in 1673 van een gewoon professoraat in de filosofie aan Benedictus de Spinoza. Een aanbod dat Spinoza om bekende en begrijpelijke redenen afsloeg.
Maar als hij het aanbod wel zou hebben aangenomen, zou hij de enige van de drie grote rationalistische filosofen van de XVIIe eeuw zijn geweest (Descartes, Leibniz en Spinoza) die het tot een universitaire leerstoel zou hebben gebracht. Maar het zou hem heel wat gedonder hebben gegeven.
Bij de redenen van afwijzing wordt altijd gewezen op de zinsnede, waarin Spinoza wijst dat voor hem niet is in te schatten "binnen welke grenzen die vrijheid van filosoferen zou moeten worden ingeperkt".
Maar zou ook niet hebben meegespeeld de enigszins vileine tegenstelling tussen de aanhef ("aan de zeer scherpzinnige en zeer beroemde filosoof B.d.S") en de direct volgende mededeling "u, die mij weliswaar tot op heden onbekend zijt". Hij moet hierin direct de aanstaande tegenstander hebben vermoed. Fabritius had zich in 1670 in kleine kring al verontwaardigd getoond over de TTP. Dat kon Spinoza niet weten, maar de schijnheilige dubbele boodschap moet hij hebben aangevoeld.
Lees verder...Spinoza's geest blijft eeuwig
"Wat had ik vandaag de dag graag gehoord wat Spinoza zou zeggen over de wereld van vandaag."
Die verzuchting is niet van mij maar van hier, maar ik kan me erin herkennen - heb zoiets ook wel eens gedacht.
Lees verder...Spinozisten en de Nederlandse Gereformeerde Kerk (1660-1750)
Het bestaan van dit boek kwam ik onlangs bij mijn regelmatige speurtochten tegen. Ik wil deze informatie hier vasthouden om makkelijk terug te vinden - voor het geval ik het wil gaan lezen (na herlezing van Jonathan Israels Radicale Verlichting).
Misschien brengt dit blog iemand anders op een leesidee.
Michiel Wielema, The March of the Libertines. Spinozists and the Dutch Reformed Church (1660 – 1750) (Hilversum 2004), Uitg. Verloren, 221 pp., ISBN 90-6550-777-9, € 22,-
[ Serie: Studies in Dutch Religious History, Vol. 2].
Spinoza in cartoons en illustraties
Van Spinoza zijn heel wat grappige illustraties en cartoons gemaakt. Enige heb ik voor dit blog verzameld. Om te beginnen hier een illustratie in het Franse Le Point dat 12 juli 2007 met een special over Spinoza kwam. Voor wie Frans leest: het artikel 'Spinoza : le philosophe de la joie' is hier te lezen, maar de illustratie is daarbij niet meer te zien (die vond ik in een PDF-bestand op deze Russische Spinoza-site - url gewijzigd)
Wim Klever, Van den Enden & Spinoza's pleidooi voor directe democratie
Wim Klever, Met oude Grieken, Van den Enden en Spinoza naar echte Directe Democratie, inclusief hertaalde en toegelichte Vrye Politijke Stellingen (1665). Tweede, herziene en uitgebreide druk van Democratische Vernieuwing in NL en EU op historische en filosofische grondslag, Vrijstad, 2007 (oorsp. 2003), 207 blz.
Onlangs kwam ik achter het bestaan van dit boek en heb ik het bij de auteur besteld. Het eerste dat namelijk opvalt is dat het geen boek is dat een uitgever in zijn fonds en dus zijn distributiemogelijkheden heeft opgenomen, maar dat de auteur het in eigen beheer heeft uitgegeven. Je kunt je dit voorstellen bij een onbekende, beginnende auteur.
Lees verder...Filatelie met Spinoza
"De filosoof Spinoza verkondigde al in 1677 dat elk ding zo veel mogelijk naar de voortzetting van zijn bestaan streeft," zo begon de Groningse neurowetenschapper Prof. Dr. G. Holstege zijn praatje op 7 juni 2008 tijdens de 100e Algemene Vergadering van de (vanaf die dag) Koninklijke Nederlandse Bond van Filatelisten-Verenigingen. [hier] Postzegels zetten hun bestaan dus voort via filatelisten.
Herdenkingspostzegel bij het 300e sterfjaar van Spinoza in 1977 [van hier]. "Zelfs ambtenaren van de P.T.T. en van het ministerie, waaronder dit staatsbedrijf ressorteert, blijken - zij het dan ook na veel discussie tot zelfs in de Eerste Kamer - belangstelling te hebben gekregen voor de grootste der Nederlandse denkers, zozeer zelfs, dat ze met de Spinoza-zegel van 75 cent hun propaganda voor Spinoza bijvoorkeur op het buitenland hebben gericht..." *)
Zie hier op despinoza.nl informatie over het rumoer dat indertijd ontstond toen deze postzegel eerst niet uitgegeven zou worden.
Lees verder...Een wapen in de Spinozabestrijding
Je komt dit plaatje wel vaker in zwart-wit tegen, bijvoorbeeld zoals hier met het onderschrift 'Einst ein populäres Postkartenmotiv: Spinoza im Arm von Uriel Acosta (1585-1640). Dem Vorkämpfer des Liberalismus wurde großer Einfluss auf Spinoza zugeschrieben.'
Bij een artikeltje op een Joodse website over "Spinoza und der Spinozastreit", waarin een sympathieke korte terugblik op Moses Mendelssohn.
Lees verder...Spinoza-cursus aan de Joke Smit Academie
Spinoza!
Nu Amsterdam een jaar lang Wereldboekenstad is, met extra aandacht voor Spinoza, biedt de Joke Smit Academie een cursus over Spinoza's mensleer en politieke theorie aan, adhv. het boek van Miriam van Reijen, De geest is gewillig maar het vlees is sterk'.
Dit boek wil vooral het actuele belang laten zien van Spinoza's denken, dat in bepaalde opzichten als tegendraads kan worden gekenmerkt. Het schetst een weg naar wat Spinoza het 'ware goed' noemt, een individuele levenskunst, waarin inzicht, deugd, macht, vrijheid en vreugde samenvallen.
Het boek maakt korte metten met de nog steeds gangbare opvatting dat in Spinoza's filosofie, net als bij de Stoïcijnen en Descartes met hun sterk rationalistische inslag, de ratio de emoties de baas zou kunnen. Een belangrijke basisidee in Spinoza's werk is immers juist dat de rede niets vermag tegenover de passionele drijfveer van het 'vlees', totdat zij zelf tot passie wordt. De auteur schetst Spinoza als een realist, voor wie het gaat om de mens zoals hij is, en niet zoals hij zou moeten zijn. Zijn uitgangspunt van de identiteit van lichaam en geest heeft verregaande consequenties voor klassieke filosofische thema's als de vrije wil, het (niet) bestaan van het kwaad en de relatie van wijsheid en geluk. Wat betreft Spinoza's politieke filosofie lijkt zijn pleidooi voor de radicale vrijheid van denken naast zijn opvatting dat de staat de godsdienstuitoefening moet controleren en zonodig beperken, een directe deelname aan het actuele debat. Ten slotte neemt de auteur het voor Spinoza op ten aanzien van een vaak slecht begrepen en niet geaccepteerd thema in zijn denken: de positie van de vrouw in de democratie. [Tekst Joke Smit Academie]
Cursus over de God van Spinoza
Gisteren viel de nieuwe cursusgids van HOVO Limburg in de bus. Vorig jaar om deze tijd ontving ik ook zo'n gids en begon mijn aarzelen en nadenken of ik met de toen geprogrammeerde cursus over de Tractatus Theologico-Politicus die dr. L.M. de Rijk zou geven, mee wilde doen. Ik ben toen meteen gaan lezen, eerst alle biografieën over Spinoza en daarna teksten van Spinoza zelf en verder allerlei boeken en artikelen er omheen. En ben daar niet meer mee gestopt. Die cursus heb ik gevolgd en ik heb er veel van geleerd. Ik zal binnenkort eens reflecteren over wat Spinoza mij dit jaar heeft gebracht. Nu begint het nieuwe nadenken over de vraag of ik deze volgende cursus wel wil volgen.
[bovenstaande hier groter] De cursus word ook aan HOVO Brabant/Seniorenacademie vestiging in Tilburg gegeven. Daar met de ondertitel: "Een filosoof denkt over God."
Het begint al met eigenlijk een verkeerde illustratie. Ik heb 't plaatje vaker gezien, maar kan niet vinden wie de maker ervan is en van wanneer de tekening dateert (zie hier een grotere afdruk uit de fraaie verzameling van Benjamin Swartzberg (1890 - 1985).
Niemand weet hoe Spinoza er uit heeft gezien: er zijn geen potretten overgeleverd, waarvan bekend is dat die tijdens zijn leven zijn gemaakt. De gravure die omstreeks 1680 gemaakt is en bij de Opera Porstuma en Nagelaten Schriften ingeplakt werd, wordt als waarschijnlijk het meestgelijkend ingeschat (zie hier op dit weblog).
Het woningtype Spinoza
Iets voor filosofen of lenzenslijpers?
De woning van het type Spinoza bestaat uit twee woonlagen en een kapverdieping met vliering en biedt volop ruimte. De woonkamer kijkt uit op de gracht en de open -naar keuze in te richten- keuken ligt aan tuinzijde. Op de verdieping liggen, naast de complete badkamer met ligbad, douchehoek en toilet, drie ruime slaapkamers.
(bron: meeus, goudenuilbuurt.nl)
Spinoza scholar Edwin Curley
Zoals ik aankondigde ging ik achter wat meer informatie aan over Edwin M. Curley. Want het was me al heel lang opgevallen dat veel - vooral Engelse en Amerikaanse - auteurs die over Spinoza schijven, naar vooral zijn Ethica-vertaling en zijn toelichtingen verwijzen. Blijkbaar heeft hij veel invloed gehad in het uitleggen en verstaan van de Ethica. Hele generaties studenten, zo heb ik de indruk, hebben in hun studie met hem te maken gehad. Ook nu, in mijn bespreking van het boek Interpreting Spinoza. Critical Essays Edited by Charlie Huenemann die ik vandaag plaatste, viel mij op hoe alle auteurs – en niet zo zuinig – verwijzen naar hem.
Ergens las ik:
Edwin Curley (University of Michigan) is currently preparing an edition (with Princeton University Press) of Spinoza's complete works. So far only the first volume has been published: The Collected Works of Spinoza, Vol. I, edited and translated by Edwin Curley (from Princeton University Press, 1985). This volume includes the following texst: Treatise on the Emendation of the Intellect; Short Treatise on God, Man, and His Well-Being; Descartes' Principles of Philosophy with the Metaphysical Thoughts; Ethics; and the first 28 (through June 1665) of Spinoza's Letters. (hier)Dit eerste deel van de vertaling van Spinoza´s Complete Werken is dus van 1985. Aandoenlijk is het bijna om op Amazon.com de verzuchtingen in de loop der jaren te lezen van lezers die uitzien naar deel II van die volledige werken van Spinoza, dat er nog altijd niet is.
Curley is James B. and Grace J. Nelson Professor aan de University of Michigan.
Lees verder...
Een inspirerend en uitdagend boek over Spinoza´s filosofie
Eerder signaleerde ik (hier) dit boek en kondigde ik vrijmoedig aan erover te willen schrijven. Intussen deed en las ik van alles, maar onlangs ben ik dan toch aan dit boek begonnen. En niet met tegenzin nam ik het telkens weer op.
Interpreting Spinoza. Critical Essays
Edited by Charlie Huenemann (Utah State University), Cambridge University Press, ISBN 9780521871839, 2008 (Published February), 206 pages £45.00
Ik knip mijn lezen en bespreken in tweeën: vandaag de eerste, meer metafysische, helft en later het andere deel, waaronder een aantal artikelen over Spinoza´s politieke theorie.
Lees verder...Spinoza par les bêtes
Ariel Suhamy & Alia Daval, Spinoza par les bêtes [Hier gevonden]
Une introduction à la pensée de Baruch Spinoza (1632-1677) proposée par Ariel Suhamy et mise en images par Alia Daval.
Lees verder...Spinoza had inderdaad geen weelde te delen
Het blijkt nog altijd mogelijk dat Spinoza volkomen wordt genegeerd, zelfs in een boek dat zo uitdrukkelijk over de XVIIe eeuw handelt, van een schrijfster die eerder al zoveel schreef over de de opkomst van de nieuwe wetenschappen en over de Royal Society, over Huygens.
Het boek is net uit. In de boekhandel zien liggen en uiteraard belangstellend ingekeken. Iemand die met Spinoza bezig is kijkt breder, in ieder geval naar allerlei uit de XVIIe eeuw. Van dit nieuwe boek lag een flink stapeltje bij de boekhandel:
Lisa Jardine, Gedeelde weelde. Hoe de Zeventiende-eeuwse cultuur van de Lage Landen Engeland veroverde en veranderde. (Oorspr. Going Dutch). De Arbeiderspers, Amsterdam 2008.
Verwante Spinoza-zielen
De eventuele regelmatige bezoeker van dit weblog, zal bemerkt hebben, dat ik mij intensief bezighoud met Spinoza niet alleen, maar ook regelmatig op internet speur naar mogelijke interessante ontdekkingen.
Vandaag kwam ik tegen 'A blog about the intersection of books and life', van iemand, ene Patrick Kurp, die behoorlijk met boeken bezig is en daar ook goed over schrijft. Én die een fan van Spinoza is.
Een deel van zijn stukje van 15 maart 2008 neem ik hier over om het een eventuele 'verwante ziel' aan te bieden, maar ook om het hier voor mezelf te bewaren. Jaloersmakend om zó over je leeservaringen te kunnen schrijven. Denkend aan Spinoza laat ik die jaloezie zich overigens niet echt doorzetten...
Lees verder...Wie weet iets meer over hoe Spinoza lenzen sleep?
Een Engelsman die ik via internet leerde kennen is op zoek naar informatie over wat er bekend is over de manier waarop Spinoza zijn lenzen sleep. Hij heeft hierover al flink wat gezet op zijn weblog.
Nu wilde hij graag weten of de draaibank die te zien in in het Spinozahuis in Rijnsbug authentiek is en/of naar welk model die is gemaakt.
Foto gevonden op AntiqueSpectacles.com
Lees verder...Wil de echte Spinoza-Leerstoel zich bekend maken?
In het buitenland heb je soms heel belangrijke, speciale leerstoelen of speciale lectures, zoals b.v. de beroemde Gifford Lectures.
In Nederland bestaan nu al enige jaren drie leerstoelen die de naam van Spinoza dragen. Zouden die, of zou één ervan, ooit een dergelijke gerenomeerde status kunnen bereiken?
Hoe is nu de situatie? Daar is niet eenvoudig achter te komen. Dus men moet nogal verspreid vele brokstukjes informatie verzamelen en daarmee de puzzle proberen te leggen. Dat werkje hebben we over voor Benedictus de Spinoza
Wim Klever - Spinoza classicus
Wim Klever, Spinoza classicus. Antieke bronnen van een moderne denker. Uitg. Damon, Budel, 2005, ISBN 9789055736393, 320 pag.’s, prijs € 29,90
Een boek kun je ook 2½ jaar na publicatie nog bespreken. Ik las het van de week, dus voor mij is het nieuw. Lees verder...
Spinoza University - Echt? Of spookuniversiteit?
In aansluiting op het vorige bericht stel ik mijn vragen over een zgn. Spinoza University ook maar meteen aan de orde.
Er is een logo en een website die al jarenlang "in bewerking/Site under construction" is. Eerst had de Spinoza University of the Netherlands (ja, echt) een adres in Breda (Postbus 6847 - 4802 HV Breda), maar sinds januari van dit jaar is het adres in Ulvenhout. Ja, waarom niet in Ulvenhout?
Volgens reclamebureau Results dat er bemoeienis mee had (huisstijl? website?) betreft het een: Universiteit voor masteropleidingen.
Mijn vraag: is dit echt of nep?
Spinoza moest lachen om het geloof in spoken van briefschrijver Hugo van Boxel, die hem daarover op 14 september 1674 vragen stelde. Maar ik vrees dat we hier toch met een spookuniversiteit te maken hebben. En dat notabene onder zijn naam. De naam van de filosoof van de vrijheid is kennelijk vogelvrij... gedetermineerd.
Lees verder...Wat doet de Benedictus de Spinoza Stichting (behalve die naam bezetten?)
Alweer vele maanden geleden kwam ik bij mijn regelmatige surfen op het internet de Benedictus de Spinoza Stichting tegen.
Een toen kennelijk pas begonnen site, met een aardig logo, maar zonder nog enige inhoud. Kennelijk was de bedoeling om een 'uitdagend liberaal netwerk' op te zetten onder de naam van BdS, zo bleek uit de kop.
De dr. A.H. Heinekenprijs voor de Historische Wetenschap 2008 toegekend aan Jonathan Israel
Vandaag pas ontdekte ik dit persbericht (het nieuws was mij eerder ontgaan) dat de dr. A.H. Heinekenprijs voor de Historische Wetenschap 2008 is toegekend aan Jonathan Israel.
De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen heeft de Dr. A.H. Heinekenprijs voor de Historische Wetenschap 2008 (150.000 dollar) toegekend aan professor Jonathan Israel, School of Historical Studies, Institute for Advanced Study, Princeton, New Jersey, Verenigde Staten, voor 'zijn wezenlijk nieuwe kijk op de geschiedenis van de Verlichting'.
Maar echt te laat kom ik hier nog niet mee, want de uitreiking volgt nog. De Heinekenprijzen worden elke twee jaar tijdens een bijzondere zitting van de Akademie uitgereikt. Die zal dit keer plaatsvinden op donderdag 2 oktober, in de Beurs van Berlage in Amsterdam.
Lees verder...Sarah Yu Zeebroek schilderde Spinoza
Sarah Yu Zeebroek is zo vriendelijk geen bezwaar te hebben tegen plaatsing van haar Spinoza-illustraties op dit weblog.
Lees verder...spinoza.blogse.nl groet spinozadebilt.web-log.nl
Geheel eens met Spinoza: toeval, contingentie bestaat niet. Maar door welke combinatie van oorzaken ik vandaag ineens op een website van een collega weblogger stuit, die ik niet kende, maar vorige week ineens tegenkwam... weet ik ook niet. Ik was niet speciaal naar hem op zoek. Het hééft er echter zeker mee te maken dat ik regelmatig het wereldwijde web afstruin - en dat langs allerlei wegen. En zo stuitte ik vandaag op een stuk en herkende - doorklikkend - aan het fotootje die collega-blogger - hoewel, blogger...
Ronny Wierstra...
...leest de Ethica(?)
Weer wordt Spinoza genegeerd!
Natuurlijk, in een artikel in Filosofie Magazine van Erno Eskens dat begint met een lead, bestaande uit twee onzin-zinnen ["In de zeventiende eeuw bewees Descartes dat de onstoffelijke ziel bestaat. Zijn bewijs blijft overtuigend, ook nu hersenscans ons zouden laten zien dat al ons denken materieel is"], vervolgens begint met het boek van Pim van Lommel 'Eindeloos bewustzijn' en het de hele tijd over 'de ziel' (als iets aparts bestaands) heeft, hóórt Spinoza niet thuis.
Maar toch is het merkwaardig dat er nog altijd artikelen geschreven kunnen worden over geschiedenis van het denken over het thema 'lichaam - geest', waarin Spinoza's benadering in het geheel niet aan de orde komt. Bij het artikel staat een "kleine geschiedenis van de ziel" [van Oudheid, via Middeleeuwen, XVIIe eeuw en Hedendaags]. Daarin wordt Spinoza zelfs niet genoemd. Schande!
Ik heb het over het 'extra dik zomernummer!' van Filosofie Magazine dat gisteren verscheen.
Lees verder...Nogmaals over de Spinoza-tentoonstelling Libertas Philosophandi
met Amsterdamse drukken, portretten en gravures van Spinoza, Nederlands belangrijkste filosoof en icoon van Amsterdam Wereldboekenstad (zoals het Amsterdamse Uit-Buro de tentoonstelling op z´n site omschrijft).
The Spinoza exhibition in the Bibliotheca Philosophica Hermetica can be visited from Monday to Friday, 9:30–12:30 and 13.30-17.00. Admission is free.
Lees verder...Hendrikus Keijzer's plekje in Trouw
Over een serie artikelen in de bijlage Verdieping (pagina religie&filosofie) van dagblad Trouw, waarin de Ethica van Spinoza zou worden toegelicht.
Spinoza Is(s)t... Art Clay, Urs Jaeggi
Spinoza Is(s)t... Een al geruime tijd rondspokende theater-produktie die iets heeft met Spinoza.
A work for video based on the text "Spinoza is(s)t..." from the Swiss writer Urs Jaeggi. The point of departure for the video is that of speaking and listening and its opposite of censoring and ignoring...
aldus is hier te lezen in een tekst bij de opvoering in 1999 van, ja van wat? Het gaat om een 'installatie-kunstprojekt' »Spinoza is(s)t« dat al enige tijd op de Bühne is. Er waren uitvoeringen in 2000. In okt. 2005 werd het opgevoerd tijdens »CAUTE Spinoza - Grenzgänge« bij de viering van het 10-jarig bestaan van het Nederlands Huis in Münster zo ontdekte ik gisteren (zie hier). In dat programma werd het als volgt omschreven:
Art Clay (Basel) theater der neuen medien: »Spinoza is(s)t« - nach einem Text von Urs Jaeggi
Das ›theater der neuen medien‹ unter der Leitung von Art Clay (USA/CH) hat Spinoza als Hauptperson für seine Inszenierung nach einem Text von Urs Jaeggi gewählt. Eine Aufführung, die bereits für Furore gesorgt hat: Theater als Installation, als visuelles Brevier, Spinozas Philosophie und Leben als Fenster zur Gegenwart und zu aktuellen gesellschaftlichen Befindlichkeiten.
Hier het Programmheft met veel toelichting over Spinoza
Lees verder...Libertas philosophandi - Spinoza als gids voor een vrije wereld. Het boek
[groter]
Libertas philosophandi. Spinoza als gids voor een vrije wereld.
Amsterdam, In de Pelikaan, 2008
