Benedictus de Spinoza´s meest betrouwbare beeltenis
Deze prent van een onbekende graveur uit ca 1680 zou de meest betrouwbare/ geloofwaardige beeltenis van Benedictus de Spinoza zijn.
Lees verder...Spinoza in de Stanford Encyclopedia of Philosophy
De Stanford Encyclopedia of Philosophy is een buitengewoon rijke bron van zeer vele zeer deskundige artikelen (méér dan gewone lemma's) over allerlei filosofische thema's.
Over Spinoza vindt men er een vijftal, en binnenkort een zestal artikelen van experts, die desgewenst online te lezen, maar uiteraard veel handiger te kopiëren en te printen zijn en die tesamen een compleet boek vormen. Het gaat om de volgende teksten, die men bereikt in de voet van het openingsartikel, of via onderstaande links:
Lees verder...Herdenkingstentoonstelling 1977 Wie was Spinoza?
In 1977 organiseerde de Universiteitsbibliotheek Amsterdam een herdenkingstentoonstelling Wie was Spinoza, waarvan het affiche bewaard wordt op de website geheugenvannederland.nl - ik ben zo vrij dit als een open source te beschouwen...
Dit affiche mag dus in de verzameling die ik hier bijeenbreng niet ontbreken, zodat ik het graag via een link hier in dit webmuseum toon.
Als maker wordt vermeld: Fred Cohen. Afmetingen: 650 x 420.
Lees verder...De steen vliegt
7 juni tot en met 6 juli 1997 vond in Arti et Amicitiae te Amsterdam de tentoonstelling plaats 'De steen vliegt: beeldende verkenningen geïnspireerd door Benedictus de Spinoza'. Ter gelegenheid daarvan verscheen het boek:
Lugt, Patricia van der (ed.), De steen vliegt: verkenningen geïnspireerd door het gedachtengoed van Benedictus de Spinoza / A stone in flight: artistic explorations inspired by Benedictus de Spinoza. Arti et Amicitiae /Amsterdams Fonds voor de Kunst, Amsterdam/Vereniging Het Spinozahuis, Rijnsburg, 1977. Hardcover. Dustjacket. 191 p.: ill.; 26 cm. Oplage 1000. ISBN 9072612213
Af en toe vind je op internet deze of vergelijkbare omschrijvingen van dit boek, aangeboden door antiquariaten. Blijkbaar is er vraag naar, want twee keer viste ik achter het net en was het al verkocht. De derde keer was het raak.
Lees verder...Literatuur in DBNL over Spinoza
De digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren (dbnl.nl) bevat diverse boeken en artikelen over Spinoza. Ik heb in het overzicht rechts eerder al enige links opgenomen, maar geef er hier graag even apart aandacht aan. De komende tijd zal ik meer 'apparaat' toevoegen.
Lees verder...Spinoza van Steven Nadler
Om mijn eerste indrukken op te frissen en te checken, om mij voor te bereiden op de Spinozawandeling in Amsterdam waaraan ik zondag 1 juni hoop deel te nemen en om de achtergrond helder te hebben tegen Nadlers De ketterij van Spinoza dat (zie hier) voor juni is aangekondigd, heb ik Steven Nadlers biografie Spinoza net herlezen.
Voor het eerst las ik het tien maanden geleden [hier mijn bespreking]. Het werd mijn introductie tot Spinoza en de aanleiding om hem te gaan lezen en bestuderen. Die van Nadler wordt terecht door velen de beste biografie over Spinoza gevonden. Hij is duidelijk veel meer en echt geïnteresseerd in zijn onderwerp dan Margaret Gullan-Whur. Teun de Vries en Vloermans geven ook interessante levensschetsen, maar halen het niet bij Nadler.
Lees verder...Maçonnieke belangstelling voor Spinoza
Baruch de Spinoza
Op zaterdag 27 september 2008 wordt de landelijke studiedag van de maçonnieke stichting Ritus en Tempelbouw gehouden.
"Was in 2007 de Deugd het onderwerp van onze bespreking, nu staan we stil bij de filosofische impact van het denken van Spinoza. Zeker in het denken van de mens van nu nog aanwezig. Maar herkennen wij ook elementen ervan in onze maçonnieke beleving?
Baruch de Spinoza werd in 1632 geboren in de Amsterdamse Jodenbuurt, waar zich nu het Waterloo plein en de Stopera bevinden. Hij woonde er tot zijn verbanning in 1656 en stierf in Den Haag op 44 jarige leeftijd. Hij is een denker die door de eeuwen heen velen heeft geïnspireerd. Enkele citaten:
Goethe (“als ik Spinoza lees, voel ik dat ik hem begrijp”) , de Duitse theoloog Paul Tillich (“Misschien moet u vergeten wat u in traditionele zin over God geleerd hebt”), Novalis (Spinoza, een mens, dronken van God”), Freud (“Graag geef ik mijn afhankelijkheid van Spinoza’s leer toe”).
Vandaag de dag, in 2008, spreekt Spinoza nog steeds, of beter gezegd steeds meer tot de verbeelding. Spinoza kan ons andere dimensies laten beleven van de klassieke denkbeelden. En ook voor ons als vrijmetselaren bekende begrippen als “de voorstuwende wereldorde” plaatsen in een weidser kader. Wat te denken van de “Conatus” als de alles overheersende drang tot zelfbehoud in de mens.
Dit is slechts een tipje van de sluier der veelheid van het gedachtegoed van Spinoza.
In een boeiende studiedag zult u daar op 27 september veel meer over horen. Nadere informatie over sprekers en onderwerpen volgt in de volgende Thoth. De locatie is evenals in 2007 de Rode Hoed in Amsterdam."
Van maconiek.nl
Binnenkort op dit weblog: Interpreting Spinoza
Interpreting Spinoza. Critical Essays
Edited by Charlie Huenemann (Utah State University), Cambridge University Press, ISBN 9780521871839, 2008 (Published February), 206 pages £45.00
The philosophy of Spinoza is increasingly recognised as holding a position of crucial importance and influence in early modern thought, and in recent years it has been the focus of a rich and growing body of scholarship. In this volume of essays, leading experts in the field offer penetrating analyses of his views about God, necessity, imagination, the mind, knowledge, history, society, and politics. The essays treat questions of perennial importance in Spinoza scholarship but also constitute new and critical examinations of his worldview. Scholars of modern philosophy will welcome this volume as a collection of some of the very best recent work done on Spinoza's philosophy.
• Covers a wide range of topics including Spinoza’s views on God, the mind, knowledge, society, and politics • Written by a strong team of contributors • Pulls together much recent scholarship on Spinoza
• Contributors
Don Garrett, Michael Della Rocca, Steven Nadler, Michael V. Griffin, Charlie Huenemann, Michael A. Rosenthal, Susan James, Tom Sorell, Daniel Garber
Een al wat oudere 'nieuwe Spinoza'
Vandaag een bespreking van mijn leeservaring met dit boekje uit 1995 van Wim Klever.
Zeer lezenswaardige stukjes.
Deze week las ik dit boekje dat ik bij 'boekwinkeltjes.nl' aantrof en bestelde. Voor mij was het nieuw en ik vond het een aangename ervaring om er kennis mee te maken. In veertig column-achtige stukjes (essays noemt de schrijver ze) komt de lezer allerlei interessante dingen te weten over Benedictus de Spinoza, Franciscus van den Enden en… Wim Klever.
Lees verder...Tractatus Theologico-politicus - eindelijk gevonden
Ik heb vaak op internet gezocht naar de Latijnse tekst van Spinoza´s TTP. Niet dat ik die in het Latijn kan lezen, maar ik ben enige malen op vragen gestuit, waarbij ik met mijn 1½% kennis van het Latijn toch eens graag een passage zou willen opzoeken. Zo´n tekst vond ik nooit. En hij is - denk ik - ook nergens in txt- of html-formaat te vinden (graag eventuele tegenberichten). Maar vandaag trof ik op een Japanse site, behalve links naar de Japanse Gunma University die de TTP zou bieden, maar die niet meer werkten, ook een link naar Gallica en daar blijkt de TTP in gescande vorm in PDF te raadplegen. Door dit bericht hier te plaatsen, raak ik het niet meer kwijt. (En heeft een ander er wellicht ook iets aan)
Spinoza - overal voor te gebruiken
Hier vele voorbeelden van Spinoza merchandising.
In Amerika is er de Spinozacompany die geluidjesmakende "Spinozaberen" aan de man brengt.
Toneelstuk Spinoza van Joshua Sobol (1991)
Lezend vandaag in Wim Klever, "Een nieuwe Spinoza. In veertig fragmenten" (1995) las ik op p. 138 "[...] dat Joshua Sobol in zijn gelijknamige toneelstuk Spinoza, dat uitmunt door zijn realistische gehalte, uitgebreide scènes inlast waarin hij Spinoza opvoert in zijn intieme spel met vriendin Mari. Per slot van rekening mankeerde er ook niets aan Spinoza als man." Dat was voor mij aanleiding te zien wat over dit toneelstuk op internet te vinden is.
Affiche Appelvoorstelling Spinoza. Ontwerp: Jan Bons.
In de bijna dertig jaar die Erik Vos aan Toneelgroep De Appel verbonden is, regisseerde hij ruim dertig stukken voor het gezelschap. Daaronder
Spinoza, op zijn verzoek geschreven door de Israëlische toneelschrijver Joshua Sobol. De vertaling was van Hans W. Bakx. De première was op 16 oktober 1991 (van hier en ook hier)
Lees verder...
Spinoza in beeld
Peter en René van der Krogt hebben een website waarop ze afbeeldingen van én gegevens over standbeelden en gedenktekens plaatsen. [hier]
Ik ben zo vrij daarvan de Spinoza-beelden hier over te nemen.
Te Den Haag, Paviljoensgracht
Bronzen beeld van een zittende Spinoza, geplaats op een marmeren voetstuk met daarop de tekst: SPINOZA
Het beeld is gesigneerd f. hexamer, en thiebaut freres fond. Het voetstuk is gesigneerd kessel & röhl | berlin
De Parijse beeldhouwer Frédéric Hexamer was werkzaam van 1869 - 1906
Opmerkingen van Peter & René van der Krogt
"In 1880 werd, na jaren van geharrewar, een standbeeld van Spinoza onthuld aan de Paviljoensgracht in Den Haag, vlak tegenover het huis waar de wijsgeer ruim 200 jaar tevoren was overleden. Zelfs de minister van binnenlandse zaken was erbij aanwezig. Deze erkenning was opmerkelijk voor een filosoof wiens denkbeelden vanaf zijn dood gewoonlijk als atheïstisch of subversief waren beschouwd."
Martha Nussbaum over Spinoza
Op 9 december 2007 plaatste ik op een ander weblog dat handelde over Martha Nussbaum een tekst over haar behandeling van Spinoza, die ik naar hier wil overplaatsen.
Hoe majestueus ik Martha Nussbaum’s boek ‘Oplevingen van het denken’ in het algemeen ook vind, haar behandeling van Spinoza’s emotietheorie acht ik toch een beetje onder de maat. Uiteraard staat het haar vrij om niets van Spinoza te willen hebben. Ook al vindt zij dat Spinoza door het gebruik dat hij van de Stoa maakt, veel overeenkomsten vertoont met haar eigen neo-stoïcijnse emotietheorie, toch neemt ze tenslotte grote afstand van diens benadering. Op dat eindoordeel (dat waarschijnlijk mede op een gevoelen berust) wil ik niet afdingen (ieder maakt zijn of haar eigen keuzen), maar wel op haar weergave en argumenten.
Lees verder...
Spinoza BDSweb - interessante Spinozaportal
Er zijn diverse website & portals over Spinoza op internet te vinden. Successievelijk hoop ik ze te ontdekken en er hier naar te verwijzen.
Hier dus dit Spinoza BDSweb. Daarop is niet te lezen, wat de broncode wel geeft: Devoted to the doctrine of the Dutch philosopher and rationalist. Includes an examination of Spinoza's ethics, correspondence, and criticism. Numerous links to texts, studies, and bibliographies.
Lees verder...Hét echte Spinoza Monument: een complete uitgave van zijn werk
Wat zou het een goed monument voor Spinoza zijn, als we ook in Nederland, juist ook in Nederland, zouden kunnen beschikken over een gedegen en goedkope uitgave van de verzamelde werken van Spinoza, zoals Meiner Verlag die in Duitsland biedt - een Sonderausgabe uit 2006, 3 Bände, zusammen 1.456 Seiten, voor €29,95!
Band 1: Kurze Abhandlung von Gott, dem Menschen und dessen Glück – Ethik in geometrischer Ordnung dargestellt. Band 2: Theologisch-politischer Traktat. Band 3: Descartes' Prinzipien der Philosophie in geometrischer Weise dargestellt – Abhandlung über die Verbesserung des Verstandes – Politischer Traktat.
Lees verder...Spinozawandeling met Mee in Mokum
Als alles goed is gegaan ging vandaag de eerste Spinozawandeling van start met Mee in Mokum - een paar uurtjes langs tastbare herinneringen aan de 17e eeuwse vrijdenkers in Amsterdam
Al geruime tijd biedt ´t Gilde Amsterdam wandelingen door Amsterdam onder begeleiding van oudere Amsterdammers die zich als gids hebben geschoold. Bij de diverse wandelingen die er al waren (De oude binnenstad - De Jordaan - De Joodse geschiedenis van Amsterdam - Mokum handelsstad aan het water, langs langs de maritieme geschiedenis van Amsterdam) wordt alleen in 2008 een Spinozawandeling toegevoegd. Iedere eerste en derde zondag van de maand, van mei tot en met oktober.
Om eens een wat ander plaatje te hebben, bedachten ze bij ´t Gilde een negatief...
Lees verder...Maakt installatie-kunstenaar Thomas Hirschhorn weer een Spinoza Monument?
CDA Raadslid in Amsterdam Zuid-Oost schrijft op 2 maart 2008 op zijn weblog: Thomas Hirschhorn kwam afgelopen week mij bezoeken. Hij eindigt zijn stukje met: “…vroeg Hirschhorn aan mij of ik Spinoza kende.” En daar houdt het op - geen antwoord, geen verdere mededelingen.
Ik vroeg mij af of dit misschien een hint inhield over Thomas Hirschhorns bijdrage aan de Biënnale volgend jaar in de Amsterdamse Bijlmer?
In Amsterdam Zuid-Oost komt een groot project. Door in tien jaar vijf biënnales met duurzame en tijdelijke kunstprojecten te organiseren wil men langs een grote route in de openbare ruimte kunst laten ontstaan: een Straat van Sculpturen (website).
De naam van de eerste internationale kunstmanifestatie van deze STRAAT VAN SCULPTUREN wordt Open Source Amsterdam. Deze zal plaats hebben van mei tot en met juni in 2009 met 15 tijdelijke en 5 permanente kunstwerken in de openbare ruimte van De Bijlmer
Lees verder...Angel Vergara's L'Anniversaire de Spinoza
In 2001 bracht de kunstenaar/performer Angel Vergara in het Paleis van Schone Kunsten te Brussel zijn "Straatman Ensemble Opera. Nous, “les oeuvres d’art”… L’Anniversaire de Spinoza". Vergara baseerde zijn plannen voor de opera op de Ethiek van Spinoza, waaraan hij negen stellingen ontleende.
Zie hier de uitnodiging met meer informatie.
Lees verder...Opera Spinoza van Ton de Kruyf (1971)
Mededeling 10 febr. 2012 - nadat de heer M.L. Heijmans daarvan in een reactie melding maakte (zie onder) heb ik een apart blog gemaakt n.a.v. het overlijden op 1 februari 2012 van de componist Ton de Kruyf.
- - - -
Nadat het Holland Festival in 1964 het toneelstuk Spinoza van Dimitri Frenkl Frank had (zie hier eerder op dit weblog), werd het Holland Festival in 1971 geopend met de opera Spinoza van componist Ton de Kruyf op libretto van Dimitri Frenkl Frank, die er zijn toneelstuk voor omgewerkt zal hebben.
Hier breng ik bijeen wat ik hierover op internet vond.
Kruyf, Ton de (geb. Leerdam 1937) Nederlands componist. De Kruyf volgde compositiecursussen in Darmstadt, waar hij het werk van Maderna, Boulez, Stockhausen en Ligeti leerde kennen. Hij schreef in twaalftoontechnieken en hanteerde seriële compositieprincipes; een lyrische ondertoon valt onmiskenbaar in zijn werk aan te wijzen. Hij componeerde vocale werken (o.a. Einst dem Grau der Nacht enttauscht voor mezzosopraan en ensemble, 1964) en instrumentale werken. Zijn opera Spinoza ging in 1971 op het Holland Festival in première. (van hier)
Lees verder...Spinoza van Yannis Kyriakides
Vandaag ontdekte ik weer een kunstproductie die geïnspieerd is op Spinoza. Yannis Kyriakides zette zich aan het vermuzikaliseren van de 48 emoties in Spinoza's Ethica in 48 bewegingen.
Compositie van Yannis Kyriakides - Spinoza (or I am not where I think myself to be), electric music theatre for voice . harpsichord, percussion, live electronics and two actors. (zie op zijn website)
Kreeg op 30 okt 2002 zijn premiere bij het Zuidelijk Toneel Hollandia
Zie affiche [van hier]
Lees verder...
Spinoza's godsbeeld in Jip en Janneke?
Kort geleden had De Pers een bericht onder deze kop: Spinoza’s godsbeeld zit verstopt in de boeken van Jip en Janneke.
Volgens literatuurwetenschapper Piet Mooren is er sprake van een onbekende god in Jip en Janneke. ‘Het is de god van de schepping en de natuur in al zijn facetten.’
Als dit een juist citaat is van deze literatuurwetenschapper dan wordt al direct duidelijk dat hij weinig kaas gegeten heeft van Spinoza's God - "god van de schepping..."
Lees verder...Ds van Walbeek tracht in Spinoza een theoloog te zien
Af en toe doe ik hier verslag van Spinoza-zaken die ik op internet tegenkom. Soms volsta ik met het aanbrengen van een link erheen, soms maak ik een blog. Zo deze keer. Ik was al eens, al surfend op internet, een tekst tegengekomen waarin diverse vertalingen van de eerste zin van de Tratus Theologico Politicus (TTP) werden vergeleken en becommentarieerd. Nu ontdekte ik van de week de herkomst ervan: de website van emeritus predikant van de PKN, de Protestantse Kerk in Nederland, Pieter van Walbeek.Hij schrijft dat er “op dit moment aan het begin van het derde millennium een diepe verwarring is over het antwoord op de vraag wat nu eigenlijk 'theologie' en wat nu eigenlijk 'filosofie' is. De gestalte, die behulpzaam kan zijn bij inzicht in deze verwarring is Spinoza, die in de zeventiende eeuw aan het begin van de moderne tijd o.a. de filosofie van Descartes op zijn eigen wijze vorm en inhoud geeft. Zijn oeuvre wordt dan ook met grote geestdrift diepgaand bestudeerd!” Lees verder...