Winnaars van de Spinozapremie zijn daarmee toch geen spinozist!

NRC Handelsblad is sneller dan de website van NWO Spinoza te Paard in 2009 met het volgende bericht dat het heeft over de 'Spinozist Cees Dekker':

Lees verder...

Lotgevallen van het Wallenrodsche TTP-exemplaar

Een exemplaar van de Tractatus Theologico-Politicus met een door Spinoza geschreven opdracht aan Jacobus Statius Klefmann was in het bezit gekomen van de Wallenrodsche Bibliotheek te Königsbergen. En toen kwam de Tweede Wereldoorlog…

In het “Verslag omtrent de lotgevallen der Vereeniging Het Spinozahuis van 28 mei 1949 tot 3 juni 1950” is het volgende te lezen: dat

Het ging overigens niet om een manuscript, maar om een gedrukt boek met bijgeschreven glossen, maar de secretaris ging het wellicht vooral om die laatste.

Lees verder...

Vandaag in Trouw weer artikelen over Spinoza

Vandaag komt Trouw met de derde in een reeks van acht artikelen in het kader van My Name is Spinoza.

(Zoals door die organisatie aangekondigd was: Trouw publiceert van mei t/m september 2009 een 8-delige serie artikelen, gerelateerd aan My name is Spinoza. Voor deze serie zullen een aantal deelnemende kunstenaars geïnterviewd worden over hun relatie met het gedachtegoed van Spinoza, afgewisseld met interviews met mensen uit andere vakgebieden die een bijzondere affiniteit hebben met het werk van de filosoof.)

Vandaag die afwisseling met een interviewtje met prof. Egbert Dommering, voorzitter van de Stichting Spinoza Centrum Amsterdam. Hij ziet de tegenwoordige belangstelling voor Spinoza als een enigszins modieuze trend. En kunstenaars verheffen Spinoza tot cultfiguur. Enfin lees hier het interviewOverheid op hellend vlak met inperking van denkvrijheid [ook hier met lezersreacties]. Iets overigens waartoe de overheid volgens Spinoza niet eens in staat is. Maar Dommering legt wel de vinger op een zere plek.

Lees verder...

Schelling-Tag 2009: Schelling und Spinoza

Internationale Schelling-Gesellschaft e.V. &
Departement Wijsbegeerte/
Onderzoeksinstituut ZENO, Universiteit Utrecht  

Organiseren op 12 juni 2009

        Schelling-Tag 2009: Schelling und Spinoza

Van Lier en Eggink-Zaal, Heidelberglaan 8, Utrecht (Universiteitscampus De Uithof)

Programm

10:00               Begrüßung

10:30-11:30     Piet Steenbakkers (Utrecht): “Das göttliche und natürliche Princip”. Spinoza in Schellings “Bruno”

11:30-12:30     Thomas Kisser (München): Schelling als Leser Spinozas

15:00-16:00     Detlev Paetzold (Groningen): Spinoza als ein Referenzpunkt in Schellings Identitätsphilosophie von 1801/02

16:00-17:00     Temilo van Zantwijk (Weimar/Jena): Scientia intuitiva und intellektuelle Anschauung

17:00               Empfang/Borrel

Tagungssprache: Deutsch

Auskünfte: Prof. Dr. Paul Ziche, Dept. Wijsbegeerte, Universiteit Utrecht, Heidelberglaan 6, 3584 CS Utrecht, paul.ziche@phil.uu.nl

Lees verder...

Miriam van Reijen op het Bijlmer Spinoza-Festival

Gedurende het Bijlmer Spinoza-Festival, het kunstproject van Thomas Hirschhorn gedurende de Amsterdamse kunstmanifestatie My Name is Spinoza, worden regelmatig lezingen gegeven. Vele lezingen door Hirschhorns compagnon Marcus Steinweg worden afgewisseld door lezingen van anderen, kunstenaars en/of Spinozadeskundigen.

Op twee komende zondagmiddagen zal spinozist Miriam van Reijen een lezing verzorgen. De teksten zijn alvast te downloaden van de website van het Bijlmer Spinoza-Festival.

Zondag 31 mei om 15:00 uur over "Spinoza over tolerantie en vrijheid van meningsuiting" [PDF]

Zondag 14 juni om 15:00 uur over "Spinoza's filosofie van de emoties" [PDF]

Miriam van Reijen tijdens een lezing dit voorjaar tijdens een Spinozacursus van de Vereniging Het Spinozazuis in de Amsterdamse IVKO-school. Lees verder...

Spinoza's 'graf' of beter: herdenkingsmonument (2)

Naar aanleiding van het vorige blog over Spinoza's 'graf' vroeg ik de secretaris van de Vereniging Het Spinozahuis, de heer Theo van der Werf om aanvullende informatie, daar er bij mij verwarring was ontstaan over juiste datum van de plaatsing van de tweede steen (zie aan het eind van dat blog). 

Prompt ontving ik van hem per kerende e-mail de volgende informatie, waarin hij stelt dat ik Spinoza's 'graf' terecht tussen aanhalingstekens plaatste, want "we kunnen beter spreken over een herdenkingssteen of herdenkingsmonument."  

Voor ik de overige informatie geef plaats ik eerst een foto van de onthulling van de eerste gedenksteen in 1927:

Gedenksteen op de plaats achter de Nieuwe Kerk te Den Haag, waar men vermoedt dat Spinoza’s gebeente ligt. Na de onthulling door dr. J.H. Carp legde de Franse gezant De Marcilly een krans neer (21 febr. 1927).
Op de foto rechts o.m. Dr. J.H. Carp (hoed in de hand) en het Amsterdamse Gemeenteraadslid E. Broekman.
[Foto en bijschrift in Bzzlletin, 13e jg, nr 121, dec, 1984; Themanummer Spinoza en de literatuur]

De heer Edw. De Spinoza, nakomeling van Benedictus, legt op 7 sept 1932 een krans op het 'graf' [foto Haags Gemeentearchief]

Hierna de tekst van de heer Van der Werf over de tweede gedenksteen.

Lees verder...

Een vriend van Den Haag: "Het is 'onze' Spinoza"

Op 2 augustus 2008 besprak ik het Haagse boekje, geschreven door Wiep van Bunge, Filosoof van de vrede. De Haagse Spinoza, (Uitg. Jongbloed Den Haag/Gemeente Den Haag, 2008).

Ik begon ironisch met “De gemeente Den Haag heeft de gemeente Amsterdam een kleine hak gezet. Amsterdam had eeuwenlang nagelaten 'iets te doen' met Spinoza. [..] Amsterdam is de laatste tijd echter bezig om de naam van Spinoza voor eens en voor al stevig aan de naam van Amsterdam te binden. De Amsterdamse Spinoza Kring begon er enige tijd terug mee om Baruch de Spinoza te promoten als 'Boegbeeld van Amsterdam'. De gemeente Amsterdam lijkt het streven tot oprichting van een monumentaal gedenkteken in de buurt van zijn geboorteplek bij het huidige Waterlooplein inmiddels te hebben overgenomen.”

Enfin, er heeft inmiddels in Amsterdam het een en ander aan spinozana plaats gehad. 
I
k grapte wat over een strijd tussen beide steden.

Lees verder...

Bel Spinoza's God!

Margreet de Heer  heeft vandaag in Trouw weer een aardige strip: BEL GOD!  [verwijderd op bevel namens Trouw]

Het is duidelijk dat men niet alleen in Amsterdam (My Name is Spinoza) kunstzinnig met God bezig is, maar op wel meer plekken.

Lees verder...

Wat is My Name is Spinoza nu aan het doen?

Het lijkt alsof een beetje de klad gekomen is in de kunstmanifestatie My Name is Spinoza. Is het élan er nu al een beetje af? Op de website gebeurt tamelijk weinig. Het laatste bericht uit de media dateert bijvoorbeeld van 12 mei 2009. Enfin, op dit weblog maar weer eens een artikeltje uit De Echo van Amsterdam, dat gisteren verscheen, overgenomen.


Overal in de stad zijn borden met vragen te zien. (Foto: Dorinde de Tempe / Mediamatic)

Wat is God nu aan het doen?

De Echo Amsterdam - Redactie - 25 mei

STAD - Onbezorgd en gedachteloos door Amsterdam fietsen is er de komende weken niet meer bij. Op onverwachte plekken vliegen spannende en intrigerende vragen als 'Wat denk je dat God nu zit te doen?', 'Waar gaan alle vrij geuite meningen heen?' of 'Waarom is een hond schoppen een misdrijf maar een koe opeten niet?' je om de oren. De vragen zijn gebaseerd op het gedachtegoed van de filosoof Spinoza, en zijn opgesteld door Mediamatic in samenwerking met schrijver Dirk van Weelden. Maar wat heeft dit te maken met de AH, de EO of de KLM?

Lees verder...

Spinoza's 'graf'

Ik ontving dit stukje dat gisteren in NRC Handelsblad verscheen in een reeks Denkers graven. Maarten Doorman en fotograaf Fredie Beckmans bezoeken graven van denkers en maken daar dan stukjes over. Deze keer ging het om het graf van Spinoza.  

Als dan eens over het 'graf' geschreven wordt, zou je verwachten dat dan ook alle relevante informatie gegeven wordt. Niet dus. Daarom voeg ik er hier nog enige informatie aan toe:

Lees verder...

Slavoj Zizek (1949) over Spinoza en (Franse) spinozisten

Žižek is een Sloveense marxistische socioloog, filosoof, psychoanalyticus en cultuurcriticus - een van de meest provocerende denkers van deze tijd met een flamboyante persoonlijkheid en sterk polemische debatstijl. Hij is filosofieprofessor en sociologische onderzoeker aan de Universiteit van Ljubljana, zijn geboorteplaats in Slovenië.

Hij werd vooral bekend door zijn gebruik van de theorieën van Jacques Lacan, waarmee hij de populaire cultuur interpreteert; hij combineert deze analyse met zijn marxistische achtergrond in een radicale kritiek van het kapitalisme. Hij becommentarieert recente gebeurtenissen - zo schreef hij een boek over de Irakoorlog, waarin hij de ideologische motivering van die oorlog kritiseert: The Borrowed Kettle.

Hij schreef ook over Spinoza, niet als aanhanger of volgeling, maar leest hem vanuit Hegel en Lacan. Hij voelt weinig voor wat hij omschrijft als de ‘modieuze terugkeer tot Spinoza’ en hij levert kritiek op Spinoza-lezingen van hedendaagse, vooral Franse spinozisten en levinasisten die volgens hem een ‘radicaal anti-Hegelianisme’ laten zien (alsof Hegel, gecorrigeerd door Marx dan, het helemaal is).

In de ‘Introduction: Dialectical Materialism at the Gates’ van The Parallax View schrijft hij over Spinoza: [..] although Spinoza criticized the Cartesian cogito, he criticized it as a positive ontological entity—but he implicitly fully endorsed it as the “position of the enunciated,” the one which speaks from radical self-doubting, since, even more than Descartes, Spinoza spoke from the interstices of the social space(s), neither a Jew nor a Christian.

Spinoza is, in effect, the “philosopher as such,” with his subjective stance of double outcast (excommunicated even from the community of the outcasts of Western civilization); this is why we should use him as a paradigm that enables us to discover the traces of a similar displacement, a communal “out-of-joint,” with regard to all other great philosophers, up to Nietzsche, who was ashamed of the Germans and proudly emphasized his alleged Polish roots. For a philosopher, ethnic roots, national identity, and so on, are simply not a category of truth—or, to put it in precise Kantian terms, when we reflect upon our ethnic roots,we engage in a private use of reason, constrained by contingent dogmatic presuppositions; that is to say,we act as “immature” individuals, not as free human beings who dwell in the dimension of the universality of reason.This, of course, does not in any way entail that we should be ashamed of our ethnic roots; we can love them, be proud of them; returning home may warm our hearts—but the fact remains that all this is ultimately irrelevant.We should act like Saint Paul who, while he was proud of his particular identity (a Jew and a Roman citizen), was nonetheless aware that, in the proper space of the Christian absolute Truth, “there is neither Jew nor Greek.” . . .The struggle which truly engages him is not simply “more universal” than that of one ethnic group against another; it is a struggle which obeys an entirely different logic: no longer the logic of one self-identical substantial group fighting another group, but of an antagonism that cuts diagonally across all particular groups." [van hier]

Lees verder...

Weer een afbeelding van Spinoza

Ter herinnering aan de dood van de Noor Arne Naess (zie ook dit weblog) schreef de Noor Tomas Brusell op zijn website een tekst die hij illustreerde met een waterverftekening van Spinoza die hij in 1987 maakte. Ik kwam deze gisteren tegen en voeg hem hierbij graag toe aan de verzameling afbeeldingen van Spinoza die ik ooit op dit weblog begonnen ben aan te leggen.

    
Baruch Spinoza (1632-1677). Water Colour 1987. Tomas Brusell / Brusell Art.
Lees verder...

Harde Uitspraken op Spinoza Festival

Hier neem ik een blog over van dit volkskrantblog van beeldend kunstenaar Robert Pennekamp.

       

Op 30 mei, 14.00 uur is op het Spinoza Festival de mogelijkheid uw Harde Uitspraak over de zin van het leven kenbaar te maken. De uitspraken komen terecht in het kunstwerk van Thomas Hirschhorn. Vanaf 14.00 uur gaat dit op ludieke wijze gebeuren.

 

Idee: Robert Pennekamp. Waar: Kruitburg - Kleiburg - metrohalte: Kraaiennest. Zie voor meer info The Bijlmer Spinoza Festival [waar over dit project overigens niet meer informatie te vinden is].

Lees verder...

Neurowetenschappers die de vrije wil op het spoor zijn?

In Trouw vandaag een artikel onder de intrigerende kop: Zit de vrije wil in onze hersenen? Vanochtend liet ik een blog achterwege, daar het stuk nog niet op de website geplaatst was, maar inmiddels staat het er [hier]. Het is zo'n artikel dat bij mij enige hilariteit wekt.

Als huiswerk bij wat in dit blog aan de orde komt geef ik brief 58 uit de Briewisseling op: de brief van B.d.S. aan de zeer geleerde en zeer kundige heer G.H. Schuller. Die brief met dat beroemde voorbeeld van de zich vrij wanende voortbewegende steen.

Net als Joeri Gagarin indertijd God niet kon aantreffen in de ruimte, zullen de neurowetenschappers nooit de vrije wil onder de hersenpan aantreffen. Schitterend is toch een passage als de volgende in bovengenoemd artikel:

"Het grote verschil tussen neurowetenschappelijk onderzoek en theologie is dat hersenen concreet te onderzoeken zijn. Hierdoor wordt ook de kwestie van de vrije wil toegankelijk voor experimenteel onderzoek. „Maar eenvoudig is dat niet”, zegt Meynen. „Het idee is dat de hersenpan niet alleen ruimte moet laten voor de vrije wil, maar die ook zou moeten realiseren. Dat is een teer punt.
Mensen verdiepen zich al eeuwenlang in de vrije wil, omdat deze alles te maken heeft met hun identiteit. Dat het mogelijk is om in vrijheid een beslissing te nemen, hangt nauw samen met ons zelfbeeld. We denken dat vrijheid de voorwaarde is om onszelf en anderen te kunnen prijzen maar ook om de ander iets kwalijk te kunnen nemen."

Voor wie 'prijzen' of 'kwalijk nemen' erg belangrijk zijn, zal zeker met succes met de illusie van de vrije wil op de proppen kunnen komen. In dat artikel en het erin genoemde boek komt - uiteraard, zoals te verwachten is - Spinoza niet voor.

Lees verder...

Een rondleiding door het Amsterdam van Spinoza

Gisteren is op YouTube deze video geplaats van een rondleiding die op 17 mei plaats vond in het kader van de manifestatie My Name is Spinoza vanuit het Joods Historisch Museum door de Waterlooplein buurt; georganiseerd door Violet Bureau Density +-0.

Lees verder...

Nieuwe verbeelding van Spinoza

Portret van Spinoza, geschilderd door jurist en vrijetijdsschilder Rien Hoogendoorn. Zijn vader die veel interesse in en kennis van Spinoza heeft, heeft het in zijn bezit. Het is misschien wel op zijn verzoek speciaal door zijn zoon voor hem gemaakt? Enfin, via hem

kwam ik in bezit van deze afbeelding, mét de toestemming om het op dit weblog te publiceren en daarmee toe te voegen aan de verzameling 'beelden van Spinoza' (zie inhoudsopgave).

 

Lees verder...

Spinoza zomerweek 2009 - Vereniging Het Spinozahuis

De Vereniging Het Spinozahuis organiseert weer een
Spinoza zomerweek van 27 t/m 31 juli 2009

Spinoza in gesprek met tijdgenoten over wetenschappelijke, theologische en filosofische kwesties

Organisatie: Vereniging Het Spinozahuis
(e-mail: vspinoza@xs4all.nl ; www.spinozahuis.nl

Plaats: Woodbrookershuis, Woodbrookersweg 1, Barchem (www.woodbrookershuis.nl)

Begeleider: drs. Miriam van Reijen

Let op: Aanmelden vóór 1 juni 2009

Lees verder...

'Aesthetica sive Ethica' - toch een spinozistische reflectie op kunst

Al vaker heb ik op dit weblog gemeend te moeten constateren dat Spinoza geen esthetica biedt [b.v. hier op 22 juli 2008 over Spinoza en Vermeer en hier op 22 maart 2009 over De Stijl en Spinoza]. Dit is, zeker op het eerste gezicht, nog altijd vol te houden. Maar tot mijn grote vreugde heeft onlangs Hans Müller uit Wenen op zijn Spinoza-website een artikel uit het Frans vertaald van Lorenzo Vinciguerra getiteld: 'Aesthetica sive Ethica'. Spinozistische Notizen über das Wesen der Kunst. En deze tekst brengt ons een ferme stap verder. [cf. hier. Oospronkelijk: Aesthetica sive Ethica. Note spinoziste sur l’essence de l’art, cf. hier]

Toevoeging 21 december 2015. Daar de website van Hans Müller al geruime tijd terug verdwenen is en daarmee ook deze vertaling, heb ik heden het stuk dat ik indertijd gedownload had opnieuw geredigeerd, waarna ik het nu als PDF online breng.

Het betreft een lezing die Lorenzo Vinciguerra, van de Universiteit van Reims, Frankrijk, hield tijdens het International Symposium of Philosophy: The Modernity of Spinoza, dat 15 & 16 november 2007 in Moskou werd gehouden. [Hier]

 

De proceedings van dit symposium zijn hier op internet te vinden, deels in het Russisch, deels in het Frans.

 

Ik vind dat de presentatie van deze in het Duits vertaalde tekst wel heel gelukkig samenvalt met de Amsterdamse kunstmanifestatie My Name is Spinoza.

 

Uit het atikel van Vinciguerra blijkt hoe weinig er tot heden over Spinoza’s kunstopvatting geschreven is. Hetgeen begrijpelijk is. Hij geeft toe dat Spinoza geen esthetiek over kunst en kunstwerken ontwikkelde. Ook hij vindt dat uit wat Spinoza over schoonheid schrijft geen spinozistische esthetiek over de smaak te ontlenen valt. ["Wanneer de beweging, die de zenuwen van voor het oog aanwezige objekten ontvangen, bijdragen tot onze gezondheid worden die objecten schoon (PULCHRA) genoemd; in het tegenovergeselde geval heten zij lelijk" (E1/app.) Ik nam hier de vertaling van Wim Klever met wie ik hier op 7 mei een korte discussie had]. Dit overstijgt niet, zo betoogt Vinciguerra, het fysiologische relativisme, uitgedrukt in het maxime: ‘quot capita, tot sensus’ (zoveel hoofden, zoveel zinnen. E1/app.)

 

Lees verder...

Spinoza lezen in Teheran

Na haar fraaie en zeer succesvolle Lolita lezen in Teheran, schreef de Iraans-Amerikaanse Azar Nafisi Alles wat ik verzwegen heb - dat recent uitkwam en dat ik geboeid las. Het is een veel persoonlijker boek, memoires over haar opgroeien in Iran, over haar ambivalente relatie met haar moeilijke en zeer veeleisende moeder tegen de achtergrond van het door de islamitische revolutie veranderende Iran.

Besprak ze in haar vorige boek veel Angelsaksische en andere wereldliteratuur die ze als literatuurdocente in Teheran behandelde, eerst aan de universiteit en later in haar eigen huis, in dit boek vertelt ze ook veel over de grandiose Iraanse literatuur, waarover haar vader haar vaak vertelde, vooral over de Shahnameh van Firdousi (of Ferdowsi), het in de 10e eeuw geschreven epos over de vroegste Perzische geschiedenis. 

Eigenlijk hoort dit soort informatie helemaal niet thuis op dit weblog. Waarom ik er toch over vertel is dat mij frappeerde dat zij op twee bladzijden vertelt over hoe veel studenten, ook zij die vóór de islamisering van de universiteiten waren geweest, gedesillusioneerd werden en kritiek leverden op het regime door middel van protestacties en demonstraties. "Had iemand van ons kunnen voorzien hoe sommigen in de ban zouden raken van Jane Austen en F. Scott Fitzgerald, Spinoza en Hannah Arendt, en de dogma's in twijfel zouden trekken van het regime dat ze zo vurig hadden gesteund? Weldra zouden ze secularisme en democratie eisen, en vervolgens zouden ze worden gearresteerd, opgesloten en terechtgesteld." (blz 276)

Lees verder...

Het door rechts gekaapte vrijheids-begrip teruggeclaimd

VPRO-programma Tegelicht over VRIJHEID

Vanavond, maandag 18 mei 2009 20:55 Ned 2

dinsdag 19 mei 2009 15:05 Ned 2 (Herhaling)

 

In Een partijtje Vrijheid buigt Tegenlicht zich met dwarse denkers als de Duitse filosoof en historicus Peter Sloterdijk en de Amerikaanse letterkundige Stanley Fish over het begrip vrijheid. Wat is de definitie, hoe vrij zijn we werkelijk, zijn er beperkingen aan vrijheid van meningsuiting? En hoe geconditioneerd zijn we als we ons vrij voelen?
In Tegenlicht een zoektocht naar de vrijheid. Filosoof en publicist Rob Wijnberg is de gids bij deze poging de gekaapte vrijheid terug te claimen en haar betekenis opnieuw tegen het licht te houden.

Volgens de ASK bij wie ik dit bericht aantrof, komt ook Jonathan Israel, de 63-jarige Britse historicus die gespecialiseerd is in het spinozisme en het radicale denken in de Gouden Eeuw, aan het woord over hoe het zit met de visie van Ayaan Hirsi Ali en consorten.    Lees verder...

Verlichting vanuit oosters en westers perspectief

Op zaterdag 30 mei 2009 wordt in Theater De Lindenberg [Ridderstraat 23, Nijmegen] een symposium mét boekpresentatie gehouden over: Wat is verlichting?  Miriam van Reijen zal er spreken over Verlichting, Spinoza en de Westerse Filosofie. Zie meer op zen.nl.

Theo Loevendie maakt opera over Spinoza

Was op de website van Muziek Centrum Nederland al te lezen: "De helden/inspirators van Theo Loevendie zijn: (of Theo Loevendie laat zich inspireren door) : Buiten de muziek, Montaigne, Spinoza (inspirators) en Mandela (held) [hier]..." En bij Trouw in 2001:  "Waarom hebben mensen zo'n behoefte aan muziek?'', vraagt de componist zich af. "Het antwoord op die vraag is een mysterie dat mijn hele leven vult.'' Een mysterie dat overigens voor de componist niets religieus of spiritueels heeft. Loevendie ziet meer in de ideeën van Spinoza die God gelijkstelt aan de natuur." [Hier]

Nu brengt de website van de Amsterdamse Spinoza Kring [ASK] het nieuws dat Theo Loevendie van plan is een opera over Spinoza te maken.

De ASK schrijft:
De bekende componist van moderne muziek en jazz Theo Loevendie heeft het initiatief genomen om een opera te schrijven over Spinoza. Vooralsnog gaan zijn plannen in de richting van een grootschalige opera (orkest, solisten, koor). De voltooiing ervan wordt in 2012 verwacht. De Amsterdamse Spinoza Kring zal nauw betrokken zijn bij de totstandkoming van de opera.
Loevendie: “Al sinds mijn puberteit koester ik diepe bewondering voor Spinoza. Vanaf die tijd heb ik de hartenwens gehad om een muziekstuk aan leven en werken van de filosoof te wijden.” In het hoofd van Loevendie bruist het van de plannen over de opera. Hij schrijft zelf op dit moment het libretto dat zowel de persoon Spinoza als het denken van Spinoza recht doet." [hier; aldaar ook meer over Loevendie]

Lees verder...

Nogmaals over 'On Joy, Sadness and Desire' (3)

Zaterdag 9 mei werd in SMART Project Space aan de Arie Biemondstraat 105-113 te Amsterdam [de toegang is gratis] de tentoonstelling On Joy, Sadness and Desire geopend. Ik heb er op dit weblog al eerder naar verwezen [op 7 april en 23 april]

In dit blog breng ik graag informatie uit het persbericht en foto's die door My Name is Spinoza op Flickr.com werden gezet, bijeen - zonder commentaar.

De tentoonstelling On Joy, Sadness and Desire maakt onderdeel uit van de manifestatie My name is Spinoza. De manifestatie vormt een hedendaagse reflectie op het gedachtegoed van de filosoof Spinoza (1632 -1677), een relevant gegeven, zeker omdat dit gedachtegoed allerlei elementen bevat die het politieke en maatschappelijke debat in Nederland beheersen, zoals vrijheid van meningsuiting, de relatie tussen staat en individu, religie, het publieke domein. Hoewel On Joy, Sadness and Desire wel degelijk inhaakt op deze kwesties, gebeurt dit vanuit het denken over rede en passie en vanuit de gedachte dat beide onlosmakelijk met de mens verbonden zijn. De werken in de tentoonstelling hebben dan ook niet alleen betrekking op het publieke en op politiek, maar ook op het individuele en persoonlijke.

Lees verder...

My Name is Spinoza - mentaal monument voor Spinoza

Vandaag heeft het Amsterdamse De Echo een stuk over de kunstmanifestatie My Name is Spinoza. Ik neem het hier over vanwege de uitspraak die in de kop van dit blog is opgenomen.

Spinoza in de schijnwerpers

STAD - Spinoza is een belangrijk Amsterdamse denker geweest, die nooit de waardering heeft gekregen die hij verdient. Met de manifestatie My Name is Spinoza wil de Amsterdamse Spinoza Kring hier verandering in brengen. In de maanden mei, juni en september kan het publiek overal in de stad via exposities, performances, inteventies, talkshows en optredens het gedachtegoed van Spinoza ontdekken. De conceptontwikkeling en organisatie van My Name is Spinoza is in handen van Stichting Kunst en Openbare Ruimte (SKOR). Aan de manifestatie doen vele culturele organisaties mee, zoals De Appel, De Balie, Mediamatic, het Stedelijk Museum en W139.

'Met My Name is Spinoza maken we een mentaal monument voor Spinoza', vertelt curator Theo Tegelaers van SKOR. 'Met de kunstinitiatieven willen we de Amsterdammer bereiken en bekend maken met Spinoza. Hij is door zijn werk altijd een beetje 'undergound' geweest. Zijn vernieuwende ideeën over het individu, vrijheid van gedachten en vrijheid van meningsuiting vielen bij de mensen die het voor het zeggen hadden niet goed.'

Lees verder...

Hoe gaat het intussen met 't Bijlmer Spinoza Festival?

Het werd tijd dat ik weer eens omkeek naar de website van het Bijlmer Spinoza Festival. Men is er druk in de weer.

Sinds 12 mei is er eindelijk ook een soort agenda [DAILY PROGRAM] die eerder ontbrak [there is no program because 'The Bijlmer Spinoza-Festival' is an artwork - and not a cultural event]. Maar toch.

Dapper van Marcus Steinway om elke dag een lezing te geven. Hij heeft er een hele reeks voorbereid (zie hier]. Dapper vooral, omdat hij er niet veel publiek mee trekt. [foto's van Vittoria Martini]

   Marcus_Steinweg_12  

    Opening_2_10

Lees verder...

Spinoza Redux in het Amsterdamse Lloyd Hotel

Eén van de programmaonderdelen van My Name is Spinoza is een reeks Spinoza Redux, georganiseerd door Castrum Peregerini i.s.m. Lloyd Time on Mondays in het Lloyd hotel. Op deze avonden spreekt een opperspreekstalmeester met twee gasten: essayisten, kunstenaars uit de manifestatie, dichters en wetenschappers - bijvoorbeeld kan het gaan over Spinoza’s opvattingen van vrijheid en tolerantie en over de rol van de kunstenaar in het maatschappelijk debat.

Afgelopen maandag 11 mei was opperspreekstalmeester Gijs Frieling, directeur W139 en waren de gasten: prof. mr. E.J. Dommering (voorzitter Stichting Spinoza Centrum Amsterdam, op de video links) en Job Koelewijn (beeldend kunstenaar, rechts)

Lees verder...

Luisteren naar meedenken met Spinoza

birkbeck_u_of_londonVan de conferentie Thinking with Spinoza: Politics, Philosophy and Religion, die vorige week 7 en 8 mei aan The Birkbeck Institute for the Humanities van de Universiteit van Londen, werd gehouden (en dat hier eerder op dit weblog werd gemeld) zijn audio-opnamen (podcasts) van de lezingen te beluisteren of te downloaden.

De sprekers en hun onderwerpen waren:

Lees verder...

Spinoza in Amsterdam op straat... eh... wie?

Al eerder schreef ik hier over het kunstproject van Mediamatic in het kader van My Name is Spinoza, waarbij via allerlei kanalen (posters, kaartjes etc) prikkelende vragen door de hele stad verspreid worden.

Ik plaats hier de thumbnails van foto's die zojuist op de site werden geplaatst. Als u erop klikt komt u direct bij de betreffende foto op de website van Mediamatic. [foto's van Michel Langendijk]

        

        

       

Lees verder...

Spinoza website en weblog nu op Wikipedia

Op advies van een bezoeker van dit weblog heb ik gisteren benedictusdespinoza.nl en dit weblog toegevoegd aan de externe links in Wikipedia. Ik had er al eens eerder aan gedacht om dat te doen, maar (valse?) bescheidenheid...

Enfin dit zetje had ik nodig. Ook heb ik gisteren beide voor de tweede maal aangebracht bij het lemma Spinoza van de Canon van Nederland. Dat had ik al eens een paar maanden eerder gedaan, maar de redactie had de links niet bij de andere opgenomen. Ben benieuwd wat er nu gebeurt.

Dezelfde bezoeker wees me er ook op dat de website niet op de eerste pagina's van Google verscheen (i.t.t. 't Leewardse eetcafé Spinoza). Heb een contentregel aangebracht in de kop van de website, die er eerder nog niet in zat. Hopelijk helpt dit om niet pas in de vierde pagina, maar meer vooraan in Google te komen. 

Lees verder...

Groeien de christelijke en spinozistische god niet naar elkaar toe?

Krijgt de christelijke God tegenwoordig soms niet bijna spinozistische trekjes? Vaak lees ik de columns in Trouw van Jean-Jacques Suurmond met plezier. Deze hervormde predikant, buitenkerkelijk opgegroeid, met vervolgens een verleden in de pinksterbeweging, werd geestelijk verzorger, deed een opleiding gestalttherapie, heeft een praktijk voor psychotherapie en schrijft regelmatig, vooral vanuit zijn ervaringen.

In zijn column van vandaag spreekt hij wel over god als schepper, maar het, zeg, persoonskarakter is bij zijn god haast geheel afwezig. Neem dit stukje uit zijn column van vandaag:

Lees verder...

Spinoza in 't kort

Op 2 mei 2009 plaatste ene 'philosoisgrt' deze aardige video met daarin een toelichting door dr. William Mander, van de filosofiefaculteit van het Manchester College, University of Oxford. Knap hoe in een paar minuten enige hoofdlijnen van het denken van Spinoza worden aangegeven. 

Spinoza

Lees verder...

Breng een bezoek aan watspinoza.nl

Eén van de activiteiten in het kader van My Name is Spinoza is dat overal in Amsterdam posters te zien zullen zijn en kaartjes worden uitgedeeld met vragen die zijn geformuleerd door Dirk van Weelden, geïnspireerd op het werk van Spinoza, geselecteerd en geredigeerd door de redactie van Mediamatic. Tijdens de opening waren deze kaartjes ook in grote hoeveelheid aanwezig en stonden er veel borden waarop deze teksten geschreven waren en men kon reageren. Op www.watspinoza.nl/ is daar meer over te vinden.

    

Het lijkt alsof de posters gesponsord zijn, maar als ik de logo's bij de teksten tot me laat doordringen, dan moet het wel fake zijn. Het gaat immers om kunst! Het heeft iets weg van de ook vaak prikkelende en grappige Loesje-posters.

                 

"Wat denk je dat God nu zit te doen?"
sms 'doen' en je antwoord naar 06 - 15317109, surf naar www.watspinoza.nl/doen of bezoek de WatSpinoza? tentoonstelling, Vijzelstraat 68, Amsterdam

Het is duidelijk uit haar logo dat de Staatsloterij weet heeft van de Tractatus theologico-politicus: grote vissen eten kleine vissen op. Dat is zoals het in de natuur toegaat. En dat is dus wat God aan 't doen is: ons allemaal zowel in standhouden als tenslotte opeten.

Lees verder...

My Name is Spinoza loopt

 

Afgelopen vrijdagmiddag 8 mei was in de MediamaticBank aan de Vijzelstraat in Amsterdam de openingshappening van de Amsterdamse kunstmanifestatie My Name is Spinoza die in de maanden mei, juni en september plaatsvindt. 

Wethouder cultuur van Amsterdam, Carolien Gehrels, verrichtte de aftrap, terwijl tegen de achterwand diverse teksten van kunstenaars werden geprojecteerd.


Zie ook het verslag bij Mediamatic, waarvan ik deze foto heb geleend, met mij, maker van dit blog, geheel vooraan - de positie van waar ik mijn opnamen maakte. 

Lees verder...

Freee - Spinoza, shop windows and balloons

Lees verder...

Job Koelewijn's Spinoza Mondial Reading Performance in Trouw

Vandaag in Trouw, in de reeks n.a.v. de Amsterdamse Spinoza Kunstmanifestatie een interviewtje met Job Koelewijn en zijn mondiaal voorleesproject van Spinoza's Ethica: hier en hier. Enin andere vorm tevens hier.

Volgens FilosofieMagazine zou vanaf 8 mei in W139 in de Warmoesstraat 139 te Amsterdam Job Koelewijns kunstwerk Spinoza Mondial Reading Performance te zien zijn. Inmiddels is wel duidelijk geworden dat dit een vergissing is. Koelewijn is er komende maanden nog druk mee bezig en hoopt in september met zijn resultaat, een 'luisterboek' op CD, te komen 

Lees verder...

Edward Said (1935 - 2003) eerste winnaar van de Spinoza-lens

Gisteren en vandaag was ik van huis, naar Amsterdam, waar ik een paar onderdelen van de kunstmanifestatie My Name is Spinoza wilde meemaken. Ik zal daar vandaag en de komende dagen verslag van doen.

Maar in dit blog wil ik van mijn kleine 'ondekking', die mij echt blij maakte, kond doen. Vanmiddag in de trein terug naar huis pakte ik het dunne boekje op dat ik gisteren op de afdeling ramsjboeken bij Selexyz Scheltema kocht: Edward Said - grenzen over denken. De prijs was €12,50 geweest, maar nu ging het voor €3,95 van de hand. Ik had er wat in gebladerd, zag dat er stukjes over hem in stonden en een essay van hemzelf "Cultuur, identiteit en geschiedenis". Daarom kocht ik het, had al meer van hem gelezen en wist dat hij een heel open 'identiteits'-opvatting heeft, ongeveer zoals die van Amin Malouf. Die benadering van vele identiteiten waaruit we zijn opgebouwd spreekt mij erg aan. Daarom kocht ik het boekje.

Lees verder...

Hoeveel Spinoza in de Amsterdamse kunstmanifestatie?

Morgenmiddag wordt de kunstmanifestatie onder de naam My Name is Spinoza geopend. Op dit weblog is daarvan al meermalen melding gemaakt en in de kop zelfs een permanent overzicht van alle betrokken websites.

Vandaag heeft Trouw deze kleine advertentie, die - neem ik aan - ook wel elders geplaatst zal zijn. Ik neem deze gratis op in dit weblog dat alles wat met Spinoza te maken heeft wil 'monitoren' om het eens modern en misschien een beetje kunstzinnig te zeggen.

 

Maar wel met een opmerking erbij. Lees verder...

Spinoza en wetenschap en met name Spinoza en Galilei

Op Nieuwjaarsdag gaf ik mijn blog de titel: "Gelukkig Nieuwjaar: website over Spinoza en wetenschap in voorbereiding". In dat blog gaf ik namens Filip Buyse twee nieuwtjes door

1e over een paar maanden zou hij een website starten over “Spinoza en wetenschap”;

2e Hij was voornemens dit jaar in Parijs een studiedag over “Spinoza en Galilei” te organiseren.

Wat het eerste betreft: toen ik Filip trof bij de studiedag vorige maand in Utrecht, vroeg ik hem uiteraard hoe het met de voorbereidingen van zijn website zat. Hij deelde mee dat deze enige vertraging opliep en dat hij die website niet eerder zag komen dan bij gelegenheid van de genoemde studiedag. Met de voorbereidingen van die dag, die in december zou plaats hebben, was hij druk bezig.

Vandaag kreeg ik een mailtje van hem, waarin hij al enige contouren kon geven.

Lees verder...

Bijlmer Spinoza Festival - openingsfoto's

Op de website van het Bijlmer Spinoza Festival, het kunstproject van kunstenaar Thomas Hirschhorn, zijn foto's geplaatst die gemaakt werden door de Italiaanse kunsthistorica, Vittoria Martini, die het project gaat documenteren [zie hier eerder op dit weblog]. De reportage geeft een beeld van een wat knullig, misschien nog niet geheel af, 'paviljoen' en een tamelijk bescheiden opkomst - een dorpsfeestje op een veldje in de Bijlmer. Maar ja, zoals de romanticus Joseph baron von Eichendorff (1788 - 1857) zijn personage Fortunat laat zeggen: 'kunst en wetenschap komen nooit af, ja het eind ervan is tot in alle eeuwigheid niet in zicht." Hetgeen ook een spinozistische gedachte zou kunnen zijn, ware het dat Spinoza ooit over kunst schreef.

    

Lees verder...

2 Mei opening Bijlmer Spinoza Festival - in Trouw!

Vanmiddag om 17:00 uur wordt het Bijlmer Spinoza Festival, het kunstproject van Thomas Hirschhorn, geopend; het duurt tot 21:00 uur en gaat door tot 29 juni 2009. Het is onderdeel van Open Source Amsterdam dat 9 mei geopend wordt en van My Name is Spinoza dat op 8 mei start - zie hier het blog met alle informatie en hieronder is via het plaatje door te klikken naar het Bijlmer Spinoza Festival.

   

Lees verder...

Fritz Mauthner (1849 - 1923) en Spinoza

 Taalfilosoof Frits Mauthner heeft zich ook meermalen met Spinoza bezig gehouden en dat is uiteraard de reden waarom ik hier een blog over hem maak, maar laat ik hem eerst voorstellen:

Die Sprache ist nichts als Gedächtnis,
weil sie gar nichts anderes sein kann.
Fritz Mauthner
 
Fritz Mauthner, geboren in Bohemen als zoon van een joods-Duitse bezitter van een weverij, moet een heel veelzijdig en bijzonder figuur geweest zijn. Hij bezocht het Piarist gymnasium in Praag, ging daarna aan de universiteit rechten studeren, maar hield zich meer bezig met filosofie, geschiedenis en kunst. Nadat hij zijn rechtenstudie had gestopt had hij kort een baantje op een advocatenkantoor, maar besloot al snel van z’n pen te gaan leven. Eerst in Praag, maar vanaf 1876 werd hij redacteur van het Berliner Tageblatt, waarvoor hij tot 1905 als journalist werkte en theaterkritieken schreef. In 1905 ging hij naar Freiburg en in 1909 naar Meersburg aan de Bodensee waar hij zelfstandig studeerde. Hij schreef verschillende taalfilosofische en cultuurhistorische werken.

Daarnaast schreef hij vele romans, novellen en satiren. Best bekend is een sociaal-kritische trilogie Berlin W (1886-90). Tot zijn novellen horen Der neue Ahasver (2 delen, 1882) en Die böhmische Handschrift (1897). Zijn populaire parodieën op Duitse klassieke gedichten bracht hem in bescheiden mate roem.

In 1880 was hij medeoprichter van de 'Gesellschaft der Zwanglosen`, een trefpunt voor kunstenaars in München dat tegenwoordig nog bestaat. In 1888 verscheen de mediasatire Schmock oder die Karriere der Gegenwart. Verder was hij ook lid van de Kantgesellschaft.
Lees verder...