Knappe én ontroerende graphic novel van Jaron Beekes over Spinoza

Spinoza van Jaron BeekesJaron Beekes, De lens van Spinoza. Oog en Blik/De Bezige Bij, 2011. Een beeldende biografie over Spinoza en een toegankelijke inleiding op zijn filosofie. [Zie deze blogs van 30 juli en 17 oktober 2011]

Wanneer ik voor het laatst een stripboek las kan ik mij niet meer herinneren, maar dat moet heel lang geleden zijn. Tien jaar geleden heb ik geaarzeld om het tekeningenverhaal Persepolis van de Iraanse Marjane Satrapi aan te schaffen. Ook toen trok mij een sterke interesse in Iran, wegens mijn Iraanse vrouw, maar ik liet het onaangeschaft. Nu, bij dit boek, aarzelde ik geen moment, kocht het – bereid me te laten verrassen. En verrast werd ik.

Ik las en bekeek deze Spinoza-strip van Jaron Beekes in één ruk uit, wat in eerste instantie niet veel tijd kost.  En, ik moet het eerlijk bekennen: ik was ontroerd. Verrast en ontroerd door de zorgvuldigheid en de van de bladzijden afspattende bewondering van de tekenaar en schrijver voor Spinoza – de duidelijke liefde waarmee deze graphic novel, dit getekende verhaal is gemaakt. En - weer - ontroerd door het leven, het denken en de laatste dagen van grootste Nederlandse filosoof, die auteur-tekenaar Jaron Beekes ons voorzet. Uiteraard kom je dingen en soms een tijdsvolgorde tegen die je zou kunnen betwisten. Maar wie zoiets als dit boekje wil maken moet keuzes maken, juist over zaken die we niet precies weten uit Spinoza’s biografie.

Beekes heeft zeer zijn best gedaan, en is daarin in mijn ogen voortreffelijk geslaagd, om behalve de biografie ook aardig wat van de hoofdlijnen van Spinoza’s denken weer te geven – want dát is immers dé reden waarom wij nog in Spinoza geïnteresseerd zijn. Het is hem goed gelukt. Vooral de schetsen van de jonge Spinoza en z’n Portugees-Sefardische afkomst en Hebreeuwse omgeving verrasten mij. Het maakte mij duidelijk dat Jaron Beekes zelf van joodse origine is; een buitenstaander zou dat niet zo treffend hebben kunnen vertolken.

Jaron Beekes kan mooi en fantasievol tekenen. Hij verrast je regelmatig met telkens weer heel creatieve posities vanwaaruit hij het verhaal vertaalt. En via de wat strak-klassieke stijl wordt je vanzelf de tijd van eeuwen geleden binnengebracht. Hij heeft zich aardig gedocumenteerd over hoe Amsterdam en het platte land in de tijd van Spinoza er uitzagen.

Grappig is dat sommige stukjes uit het tekenverhaal weersproken worden door de gegevens in het chronologische overzicht dat aan het eind van het boekje van Spinoza’s leven wordt gegeven. En  vervolgens krijgen we nog een overzicht van de dramatis personae, zoals ze in het verhaal voorkomen. Dat alles bij elkaar toont duidelijk dat het een heel serieus project betreft. En dat maakt het boekje m.i. heel geschikt voor school- en jeugdbibliotheken waar het jonge mensen iets kan bij brengen over het belang van Spinoza.

Maar ik zie het niet als een boek voor jongeren alleen. Het werk zal zeker ook z’n weg vinden naar volwassenen die geïnteresseerd zijn in graphic novels én naar hen die grote belangstelling hebben voor Spinoza. Die willen, net als ik, het liefst alle Spinozana in hun verzameling opnemen. Doen!

O ja, een leuke vondst vond ik de bladzijden met Spinoza te paard in Scheveningen - een knipoog naar het NWO-programma SPINOZA  te PAARD.

             

Reacties

Helemaal mee eens !! Geweldig !

Ter ontnuchetring.
Op de website van Filosofie Magazine is te lezen:
‘Het beeld dat ik kreeg van Spinoza was dat van een charismatische man, trouw en rustig’, zegt Jaron Beekes, schrijver van de strip De lens van Spinoza die nu is verschenen bij uitgeverij De Bezige Bij.

‘Maar ik wilde hem niet neerzetten als een heilige, dus heb ik ook de nadruk gelegd op de minder positieve aspecten van zijn persoonlijkheid. Zo was hij een erg eigenwijze man, en zelfs een klein beetje arrogant.’

In een ruk uitgelezen en 2 weken later weer.
Geschiedenis en filosofie en een biografie verpakt in een uitmuntend
grafisch product.
Ik was oprecht ontroerd nadat ik de laatste bladzijde dichtsloeg....

Komt er nog meer aan?

Of er nog zoiets komt, is mij niet bekend. Ik vermoed van niet.