Recente Duitse publicaties over emoties (o.a. bij Spinoza)

Van Dominik Perler, hoogleraar theoretische filosofie aan de Humboldt-Universität in Berlijn die onder meer doceerde in Oxford, Los Angeles, St. Louis, Tel Aviv en Madison, verscheen onlangs dit

Transformationen der Gefühle: Philosophische Emotionstheorien 1270-1670 [S. Fischer, Frankfurt, 2011).

Aan de hand van teksten van Thomas van Aquino, Duns Scotus, Montaigne, Descartes en Spinoza schrijft hij de geschiedenis van begrippen als gevoel en emotie en van de aannamen en theorieën die daarover ontwikkeld werden.
Het is duidelijk dat het jaartal 1670 eigenlijk 1677 moet zijn, het jaar waarin de Ethica gepubliceerd werd.

Emoties lijken vertrouwde dagelijkse fenomenen. Een filosofische benadering van emoties levert volgens Perler drie problemen op:
Ÿ Horen gevoelens überhaupt bij een classificatie of is het noodzakelijk ze in (niet-)intentionele en biologisch verankerde of cultureel geleerde emoties te verdelen? Ÿ Moeten emoties ja dan nee ook op lichamelijke niveau onderzocht worden? Ÿ Zijn gevoelens controleerbare fenomenen of zijn en blijven ze ‘passies’ die wij ondergaan zonder ze te kunnen beïnvloeden?

Wat het tweede en het laatste wat Spinzoa betreft ‘Ja, hebben ook lichamelijk aspecten' en 'Ja, zijn te beïnvloeden'. “Selbst der «Hyperdeterminist» Spinoza empfiehlt eine «rationalistische Therapie» der Leidenschaften.“ (aldus in een recensie)

In een eerder blog meldde ik al dat van zijn hand het hoofdstuk zal zijn "Spinoza on Skepticism", in het nog te verschijnen: M. Della Rocca, (Ed.) The Oxford Handbook of Spinoza [Oxford & New York: Oxford University Press]

Dominik Perler leverde het hoofdstuk over "Descartes: Emotionen als psychophysische Zustände", in: Landweer, Hilge & Renz, Ursula (Hrsg.) Klassische Emotionstheorien. Von Platon bis Wittgenstein, 2008.

In dat boek nam Ursula Renz het hoofdstuk voor haar rekening: "Spinoza: Philosophische Therapeutik der Emotionen. "

prof. dr. Dominik PerlerIn 2006 ontving prof. dr. Dominik Perler de Gottfried-Wilhelm-Leibniz Preis, de belangrijkste Duitse wetenschapsprijs, en  vorige maand hield hij de „Leibniz Vorlesungen 2011“ in het Leibniz-Haus van de Leibniz Universität Hannover, over: „Emotion und Kognition – Perspektiven der spätmittelalterlichen Philosophie“. [Aldaar een overzicht van zijn cv en publicaties]

Bij WDR 3 Resonanzen van 15.02.11 is een interessant gesprek met Perler over zijn boek Transformationen der Gefühle te beluisteren.

VoorkantIk completeer dit korte overzicht van recente Duitse bijdragen over emoties door ook dit boek te vermelden: Hilge Landweer (Hrsg) Gefühle: Struktur und Funktion. Volume 14 van Deutsche Zeitschrift für Philosophie: Sonderband. Akademie Verlag, 2007, p. 35 56

Daarin van Ursula Renz: „Zwischen ontologischer Notwendigkeit und zufälliger Semantik. Zu Spinozas Theorie der menschlichen Affekte.“

Zie hier het blog van 18 mei 2010 over publicaties van Ursula Renz.

                                               * * *

VoorkantDe afbeelding op de cover van het boek van Dominik Perler is eerder ook gebruikt voor de cover van het boek van William Vernon Harris: Restraining rage. The ideology of anger control in classical antiquity. Harvard University Press, 2001. Mark Weijering wees me erop.

Het gaat om het beeldje Anima Damnata van Gian Lorenzo Bernini, dat zich bevindt in de Galleria Borghese, Rome