Samuel Taylor Coleridge (1772 - 1834), Spinoza en 'Ode on the Departing Year'
Ik neem de titel van Coleridge´s lange ´Ode on the Departing Year’ uit 1796 om met een laatste blog dit jaar af te sluiten. Over die ode zal ik het verder niet hebben; die is voor de liefhebber hier te vinden.
Samuel Taylor Coleridge en William Wordsworth hadden samen in 1799 enkele maanden in Duitsland filosofie gestudeerd. Margaret Gullan-Whur die dit in Spinoza. Een leven volgens de rede vermeldt, schrijft op blz 346: "Coleridge rekende de Ethica tot de drie belangrijkste werken die er sinds de introductie van het christendom waren verschenen, en geloofde dat de 'mysterieuze bron, waarvan het Zijn kennis is, en de kennis Zijn is' aan ‘de gemeenschappelijke oorsprong staat' van 'de stromen van kennis en zijn' in de mens. Maar net als Wordsworth dacht hij dat de goddelijke geest de natuur van buitenaf binnen kwam en niet dat die één was met de natuur, en zo kan hij onbedoeld de indruk hebben gewekt dat zijn neoplatoons pantheïsme Spinozistisch was."
Een boek dat dit jaar uitkwam, James Vigus, Platonic Coleridge [Volume 15 van Studies in comparative literature. MHRA, 2009], wordt aanbevolen met: “The ambivalent curiosity of the young poet Samuel Taylor Coleridge (1772-1834) towards Plato - 'but I love Plato - his dear gorgeous nonsense!' - soon developed into a philosophical project, and the mature Coleridge proclaimed himself a reviver of Plato's unwritten or esoteric 'systems'. James Vigus's study traces Coleridge's discovery of a Plato marginalised in the universities, and examines his use of German sources on the 'divine philosopher', and his Platonic interpretation of Kant's epistemology. It compares Coleridge's figurations of poetic inspiration with models in the Platonic dialogues, and investigates whether Coleridge's esoteric 'system' of philosophy ultimately fulfilled the Republics notorious banishment of poetry.
Ik blijf mij af en toe met hem bezig houden en zal misschien ooit aan een uitgebreider blog toekomen over hem en zijn relatie tot Spinoza, waarover best veel geschreven is. Nu volsta ik met het citeren van een heel fraaie passage, waarin alle ambivalentie terug te vinden is. De tekst is te vinden in een gedegen studie die dit jaar verscheen: The Oxford Handbook of Samuel Taylor Coleridge [Frederick Burwick (Ed.), Oxford University Press US, March 2009, in het hoofdstuk van Christoph Bode: Coleridge and Philosophy, op. p. 590-1]
Fascinated by Spinoza's geometrical clarity, Coleridge was however deeply afraid of his seeming denial of free will (although why a philosopher who denies free will should write an Ethics, Coleridge could never quite resolve) and of the atheism he saw lurking behind Spinoza's pantheism. Torn between attraction and repulsion ('my head was with Spinoza, though my whole heart remained with Paul and John', BL I, 201), Coleridge could never quite make up his mind whether Spinozism inevitably leads to atheism or not: in the Biographia Literaria he says, after some wavering, that it does not (I, 152-3); in a letter he says it does (CL VI, 853) and likewise in the Opus Maximum (278), the implication seems to be it does, but when Jacobi accuses Spinoza of atheism, Coleridge comes to his defence, although elsewhere he would reiterate that all pantheisms are practically atheistic:
The inevitable result of all consequent reasoning, in which the intellect refuses to acknowledge a higher or deeper ground than it can itself supply [...] is - and from Zeno to Eleatic to Spinoza, and from Spinoza to Schelling [...] of the present day, ever has been - pantheism, under one or other of its modes [...] and in all alike [...] practically atheistic. (OM 106-7).And yet again, he admitted that had he 'either the strength of mind or goodness of heart to be an atheist, [...] I should be an atheist with Spinoza' (quoted in McFarland, Pantheist, 251)
