Fokke Akkerman (1930 – 2017) is vrijdag 13 januari overleden
Morgen, vrijdag 20 januari 2017
zal te Groningen de uitvaartplechtigheid en de crematie plaats hebben van deze neolatinist en Spinoza-vertaler, ja grote Spinoza-geleerde, die op de leeftijd van 86 jaar overleed.
Op de website van het Neolatinistenverband verscheen het door Piet Steenbakkers geschreven levensbericht van Fokke Akkerman Ik neem het hierna over. Hier eerst het overlijdensbericht:
Levensbericht Fokke Akkerman (1930–2017)
Op vrijdag 13 januari 2017 is dr Fokke Akkerman onverwacht overleden. Zijn vrouw, Frouke Akkerman-de Vries, was hem op 1 januari voorgegaan.
Fokke Akkerman werd op 27 april 1930 geboren in Noorddijk, onder de rook van de stad Groningen, als vierde van vijf kinderen. Zijn Friese ouders hadden zich in Groningen gevestigd omdat de omstandigheden daar gunstiger waren voor hun boerenbedrijf. Fokke was trots op die achtergrond. Een week voor zijn dood wees hij mij op een oude zwart-wit foto van zijn ouders voor hun boerderij, en zei: “Als iemand wil weten wie ik ben: dit is waar ik vandaan kom.” Hij sprak vloeiend Fries, en bleef dat tot het laatst doen met zijn oudere zuster, met wie hij dagelijks belde. Fokke heeft zijn leven lang een speciale liefde gekoesterd voor poëzie, in het Fries zowel als in andere talen.
Toen hij in Groningen de Rijks-HBS had doorlopen, had Fokke zijn zinnen gezet op een studie Nederlands. Daarvoor was toen een gymnasium-diploma vereist, met klassieke talen. Op het avondgymnasium maakte hij in 1949 kennis met Frouke de Vries, die Frans wilde gaan studeren. Ze zijn in 1957 getrouwd. Fokke had uiteindelijk niet voor Nederlands gekozen, maar voor Grieks en Latijn. Aanvankelijk gingen ze beiden het middelbaar onderwijs in, Fokke als leraar klassieke talen, Frouke als lerares Frans. Op 1 september 1960 kreeg Fokke een aanstelling als latinist aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar hij 35 jaar is blijven werken, tot zijn pensionering in april 1995. Vanaf het midden van de jaren zeventig ontwikkelde hij een speciale belangstelling voor het Neolatijn, dat in en na de renaissance tot bloei kwam. Op 26 juni 1980 promoveerde Fokke aan de RUG op het proefschrift Studies in the Posthumous Works of Spinoza. Op 1 december 1985 kreeg hij de functie van universitair hoofddocent met als opdracht het Neolatijn. Tot zijn taken hoorde ook het vervaardigen van de officiële Latijnse vertalingen van doctoraalbullen van de Groningse universiteit.
Als wetenschapper was Fokke Akkerman buitengewoon veelzijdig. Hij heeft in het Nederlands, Frans, Duits en Engels gepubliceerd over Neolatijn en humanisme in het algemeen, en over het noordelijk humanisme, Rudolf Agricola en Benedictus de Spinoza in het bijzonder. De thema’s lopen zeer uiteen: leerdichten, de antieke komedie, de humanistenbrief; maar ook: onderwijs, vertalen, muziek, Neolatijnse poëzie, Neolatijn als rijk instrument; en – heel uitgesproken – Groningen, en in dat kader Agricola, Wessel Gansfort en Ubbo Emmius; ten slotte natuurlijk Spinoza, in vele aspecten. Fokke raakte in de jaren zeventig betrokken bij het vertalen van diens werken voor de Vereniging Het Spinozahuis. Bij een groter publiek is hij vooral bekend geworden door zijn schitterende vertalingen van Spinoza’s brieven, de Beginselen van de wijsbegeerte en het Theologisch-politiek traktaat. Hij verdedigde tot het laatst hartstochtelijk de zeggingskracht en wendbaarheid van het Neolatijn, tegen het dedain waarmee deze late loot aan de stam van het Latijn door veel classici werd (en wordt) bejegend. Zijn kennis en ervaring heeft hij ook in de redactiecommissie van de Opera Omnia van Erasmus ingezet.
Na zijn pensionering is Fokke Akkerman doorgegaan met publiceren. Nog in 2016 verscheen van hem (in samenwerking met Adrie van der Laan) Rudolf Agricola: Brieven, levens en lof, van Petrarca tot Erasmus. Een selectie van zijn artikelen tot 1995 (met bibliografie) is ook digitaal beschikbaar onder de titel Met iets van eeuwigheid: Een keuze uit het werk van F. Akkerman.
Als docent heeft Fokke Akkerman een aantal generaties studenten Latijn bijgebracht. Hij was een geboren leraar en begenadigd spreker, die zijn publiek altijd wist te boeien. Zijn ruime opvatting van het vak en zijn open oriëntatie leverde ook Nachwuchs op. Fokke heeft op zeer persoonlijke wijze bijgedragen aan de vorming van vele classici, historici en filosofen. En misschien wel het belangrijkste: Fokke Akkerman was een warme, innemende, eigenzinnige man.
Piet Steenbakkers, 17 januari 2017
.JPG)
Miriam van Reijen en Theo van der Werf (re) in gesprek met Fokke Akkerman (li) in de pauze van de zomercursus in Barchem in 2011, waarin Fokke Akkerman sprak over Leopold en Spinoza [cf. blog].
Voor het vertalen van de Tractatus Politicus had hij - hoe jammer - "niet genoeg tijd van leven." In dat blog is te lezen: "En het was plezierig te horen dat hij bezig is met de vertaling van de Tractatus Politicus, zodat de verzamelde werken bij de Wereldbibliotheek onder auspiciën van de Spinozavereniging eindelijk gecompleteerd kunnen worden – als Akkerman tijd van leven heeft, zoals hijzelf zei, want hij deed het rustig aan en bleef ook met andere dingen bezig."
