Hoe we het zonder vrije wil doen…
Voor degenen die straks van 11-18 september op Lesbos de cursus van dr.
Harry van den Bouwhuijsen over “Spinoza over ‘vrije
wil’ en menselijke vrijheid” volgen [cf. blog
en blog] is vast aardig nieuws (maar niet alleen voor hen
uiteraard) dat in die maand het volgende boek zal verschijnen:
Ursula Goldenbaum & Christopher Kluz (Eds.), Doing without Free Will. Spinoza and Contemporary Moral Problems. Lexington Books, September 2015 [alleen hardback en eBook, $80.00, er is nog geen paperback). De cover is bij uitgever en Amazon nog niet te vinden.
Met bijdragen van J. Thomas Cook; Ursula Goldenbaum; Julia Haas; Matthew Homan en Christopher Kluz.
Later, 1-7-2016, toegevoegd books.google
[Blurp:] » Doing
without Free Will: Spinoza and Contemporary Moral Problems introduces Spinoza into the
contemporary discussion on free will and on moral problems surrounding this
discussion. Traditional Western moral philosophy, for the most part, has been
built on the assumption of free will as a special human capacity to freely
choose actions without being determined in that choice. This idea draws
increasing critique, fueled recently especially by the ever new findings of
neuroscience. But how can we develop a moral philosophy without free will?
Spinoza faced a similar challenge when writing his Ethics during the
rise of modern science and its deterministic model of nature and, for this
reason, has much to offer the current discussion. Not only does he provide a
foundation for understanding moral responsibility without free will, he also
provides an explanation and solution to the classical problem of akrasia
precisely because he argues the will is not free. He worked out an entirely new
system of moral philosophy that can help resolve the meta-ethical dilemma
between absolutism and relativism, showing how moral values evolve naturally
within society.
Despite denying the traditional God-like power of “free will” Spinoza developed
a robust concept of freedom, one that is distinctly human and viable today. His
modernity comes to light when we look at his answers to the much discussed
questions whether it is possible or even desirable to develop objective instead
of reactive attitudes toward our fellow human beings. His answers, perhaps
surprisingly, resemble positions held by some contemporary philosophers.
«
Reacties
"It is the Universe DOING its stuff, stupid!" (Julian Barnes).
Wim Klever 19-08-2015 @ 09:42
Mooie tweet!
Het is dat 'stupid' bij het citaat hoorde... Want, als je Barnes er niet bij had vermeld had ik de reactie gewist. Nu werd duidelijk dat de uitspraak niet tegen mij of dit blog werd gedaan, maar uit fictie stamt.
Stan Verdult 19-08-2015 @ 10:16
Van Bill Clinton is de catch phrase: "It is the economy stupid!" (in zijn campagne voor het presidentschap 1992). 'Stupid' heeft dan de betekenis van: sufferd. Ik neem aan dat de uitroep van Barnes een variant van Clinton's uitroep is.
Adrie Hoogendoorn 20-08-2015 @ 16:47
Geen 'uitroep' van Barnes.
“It is all just the universe doing its stuff, and we are the stuff it is being done to.” ¯ Julian Barnes, Levels of Life
(http://www.goodreads.com/quotes/977282-it-is-all-just-the-universe-doing-its-stuff-and)
Kurt De Tollenaere 28-08-2015 @ 09:16
Dank, Kurt,
Aanleiding voor mij om ook eens op zoek te gaan.
"Stupid" blijkt uit de quote verdwenen, maar ook het origineel kende het al niet. Het lijkt er dus door Klever bij verzonnen te zijn (had ik dat eerder geweten...). En "and we are the stuff it is being done to," is er door de citatenfabrikant bij verzonnen. Zie maar:
https://books.google.nl/books?id=PBSWlx0l5goC&lpg=PP1&pg=PA74#v=onepage&q&f=false
Ook elders in het boek komt het eerste deel van de gedachte terug, zonder de rest.
Stan Verdult 28-08-2015 @ 11:36
Stan, ik moet je helaas tegenspreken. Het volledige citaat staat wel degelijk in de allerlaatste alinea van het boek, waar Barnes de vraag probeert te beantwoorden of je het rouwproces om een geliefde ooit 'succesvol' kunt afronden. Wellicht had ook Klever deze ontwapenend eerlijke, ja diepmenselijke slotpassage in gedachten?
"[I]s 'success' at grief, at mourning, at sorrow, an achievement, or merely a new given condition? Because the notion of free will seems irrelevant here; the attribution of purpose and virtue - the idea of grief-work rewarded - feels misplaced. Perhaps, this time, the analogy with illness holds. Studies of cancer patients show that attitudes of mind have very little effect on clinical outcome. We may say we are fighting cancer, but cancer is merely fighting us; we may think we have beaten it, when it has only gone away to regroup. It is all just the universe doing its stuff, and we are the stuff it is being done to. And so, perhaps, with grief. We imagine we have battled against it, been purposeful, overcome sorrow, scrubbed the rust from our soul, when all that has happened is that grief has moved elsewhere, shifted its interest. We did not make the clouds come in the first place, and have no power to disperse them. All that has happened is that from somewhere - or nowhere - an unexpected breeze has sprung up, and we are in movement again. But where are we being taken? To Essex? The German Ocean? Or, if that wind is a northerly, then, perhaps, with luck, to France."
Kurt De Tollenaere 28-08-2015 @ 20:49
Dank, Kurt,
Het maakt weer eens duidelijk dat Google je vaak niet 't hele boek laat doorsnuffelen. In dit geval krijg ik, als ik delen van je citaat ingeef, te zien dat die woorden op p. 117 staan - een bladzijde die je verder niet te zien krijgt. Maar van het universum-citaat waar ''t hier om ging, krijg je dat niet te zien. Ik moet dus voorzichtiger zijn.
Over de inhoud van het citaat en je inleiding erop: mijn ervaring is dat het diepgaande rouwproces om een geliefde geleidelijk aan kan minderen, slijten. Of je dat als 'succesvol' afronden' kunt benoemen, lijkt me niet.
Stan Verdult 28-08-2015 @ 23:26