Bart Tromp (1944 - 2007) over Spinoza en de onderschikking van de godsdienst aan politiek

Kees de Groot heeft vandaag in het Reformatorisch Dagblad een artikel over een nieuwe verzamelbundel van Bart Tromp, De Loden bal van het socialisme, die vandaag onder auspiciën van de Bart Tromp Stichting bij Bert Bakker verschijnt.

In De loden bal van het socialisme is wederom een selectie opgenomen van analyses en beschouwingen die Bart Tromp in de loop der jaren heeft geschreven over één van de grote thema's waarmee hij zich zijn leven lang met hart en ziel heeft beziggehouden: de sociaaldemocratie in al haar facetten.

Ik citeer uit Kees de Groot’s stukje: In ”De loden bal van het socialisme” staat een nog niet eerder gepubliceerd, kort voor Tromps dood geschreven artikel over socialisme, religie en morele waarden. Daarin betoont de socioloog en politicoloog –hij werkte achtereenvolgens aan de Universiteit Leiden en de Universiteit van Amsterdam– zich een groot voorstander van de scheiding tussen kerk en staat.  […]

Aan het slot van zijn betoog haalt Tromp met instemming de Britse historicus Jonathan Israel aan, een groot aanhanger van radicale verlichtingsdenkers als d’Holbach, Diderot en Helvétius en van hun voorganger, de Nederlandse filosoof Spinoza.

Spinoza, citeert Tromp, beschouwde „de vrijheid van godsdienst als ondergeschikt aan de vrijheid van gedachte.” Om die laatstgenoemde vrijheid te waarborgen, was het volgens hem „juist noodzakelijk de aanspraken van de georganiseerde godsdienst in te perken.” Israel is het daar helemaal mee eens, noteert Tromp. Hij haalt in dat verband een passage aan uit de Thomas Moorelezing van Israel in 2006: „Ongeacht hoezeer het individuele personen vrijstaat –en vrij moet staan– om te geloven wat zij willen, mag veiligheidshalve niet worden toegelaten dat iemands religieuze gevoelens of theologische criteria, een vormende invloed krijgen op de huidige politieke en algemene cultuur. Toegeven aan beweringen dat religieuze gevoelens het hoogste goed in de samenleving zijn, is het pad naar een politieke en sociale catastrofe.”

Tromp steekt zijn sympathie voor dat gedachtegoed vervolgens niet onder stoelen of banken. „Het komt mij voor”, stelt hij, „dat de relevantie van dit gezichtspunt heden ten dage niet ontkend kan worden omdat het 350 jaar geleden geformuleerd is.” [Van hier]

______________

Op 25 augustus 2012 had ik een blog: Bart Tromp (1944 - 2007) over "Spinoza: de woeste denker"

spinoza | 08-11-2012 | 13:28 | Link | Reacties (2)

Reacties

Bart Tromp toonde veel sympathie voor Sponoza. Dat hoorde zo ! Maar zijn kennis van Spinoza, vooral ook m.b.t. tot het onderwerp religie en politiek was buitengewoon mager en meestal onjuist.

Wim Klever 08-11-2012 @ 14:56

Wim,
We zullen zien wanneer die tekst t.z.t. ook beschikbaar komt op de website van de Bart Tromp Stichting

Stan Verdult 08-11-2012 @ 15:02