Een witte roos voor Spinoza

In een blog van 21 april 2010, Spinoza in het Pantheon van het Letterkundig Museum, maakte ik melding van het project waarbij de directeur van het Letterkundig Museum in Den Haag, Aad Meinderts, de graven bezocht van de 100 Nederlandse schrijvers die opgenomen waren in, jawel, het Pantheon van de Nederlandse Literatuur.

Op de laatste (26e) dag van die grafbezoeken, 3 maart 2010 – de dag vóór de heropening van het vernieuwde Letterkundig Museum, werden de graven van schrijvers die zich in Den Haag bevonden met een bezoekje vereerd, te weten Constantijn Huygens (1596-1687), Jacob Cats (1577-1660) en Benedictus de Spinoza (1632-1677).

Van die bezoekjes werden foto’s en video-opnamen gemaakt. Ik ging vaak even kijken of de video over Spinoza al geplaatst was, wat telkens nog niet gebeurd bleek te zijn. En toen heb ik niet langer gewacht en op 21 april toch maar het blog erover gemaakt.

Een paar dagen geleden eindelijk, op 29 juli, heeft het Letterkundig Museum het filmpje op YouTube geplaatst:

Aad Meinderts, directeur Letterkundig Museum, bracht Spinoza een witte roos.

   Lees verder...

"In de voetsporen van Spinoza" - zondagse excursies

Ook deze zomer organiseert Jossi Efrat weer tweemaal een excursie, waarbij in de voetsporen van Spinoza wordt getreden.

[image040.jpg]
Hier geeft Jossie Effrat op 23 augustus 2009 toelichting bij het graf van rabbijn Saul Levi Morteira op de oude joodse begraafplaats in Ouderkerk a/d Amstel. 

Op 8 en 22 augustus 2010 worden 2 identieke excursies gehouden waarbij te voet wordt gelopen op de plaatsen waar Spinoza ook heeft verbleven. Aan de hand van 17e en 18e eeuwse plaatjes zal men zich een voorstelling kunnen maken hoe het er toen uitzag, door deze tekeningen te vergelijken met de gebouwen en het straatbeeld van nu. De deelnemers zullen een aantal kopiën van deze plaatjes daarbij ontvangen.

Het vervoer geschiedt met eigen auto. Op zondagen is het parkeren relatief gemakkelijk. In het centrum van Den Haag ook gratis. In het centrum van Amsterdam meestal gratis tot 12 uur.

Voor degenen die niet over eigen auto beschikken zal een regeling worden getroffen zodat er meegereden kan worden met anderen.

Lees verder...

Schilderijen van Spinoza en enige Spinozisten

Toen de deelnemers aan de Spinoza-week op 26 juli 2010 het ISvW-conferentiehotel in Leusden betraden, was het eerste wat hen in de ruime lounge opviel: een rij op driepoten opgestelde schilderijen van enige bekende Spinozisten bij, uiteraard apart opgesteld, een schilderij van Spinoza. Alle geschilderd door Kees Bruijnes uit Kapelle die al heel lang met Spinoza bezig is én tevens al lang blijkt te schilderen.

Hij vertelde me dat hij voor dit schilderij vanaf een trapleer een schets en foto van het Spinozabeeld van Frédéric Hexamer aan de  Paviljoensgracht maakte. Ook had hij er studie voor gemaakt van 17e eeuwse manieren van kleden. Hiermee kunnen we een nieuw beeld toevoegen aan de verzameling beelden van Spinoza.
Kees gaf me advies over hoe en bij welke lichtval het best een foto van een ingelijst schilderij te maken. Ik heb het meermalen geprobeerd en vind deze de meest geslaagde. [Door op de afbeeldingen te klikken, verschijnen vergrotingen.]

Lees verder...

Politieke analyse van kabinetsinformatie met Spinoza's conatus-begrip

Spinozist Ton de Kok was elf jaar (van 1983-1994) Tweede Kamerlid voor het CDA en is nu docent godsdienst op het Fons Vitae Lyceum in Amsterdam. Hopend dat de deze week informeel met elkaar sprekende fractieleiders wellicht nog kranten lezen, schreef hij voor de Volkskrant een opiniestuk. De Kok’s uitkomst is: CDA kan uit zelfbehoud beter oppositie in gaan.

Ton de Kok bij de 10e Spinoza-zomerweek van de Vereniging Het Spinozahuis, 28 juli 2009 in het Woodbrookershuis te  Barchem.

Zijn stuk stond vanochtend in de krant. Hij begint ermee dat hij als godsdienstleraar bij een kabinet van VVD, CDA en VVD straks van zijn leerlingen allerlei kritische vragen zou krijgen. En vervolgens schrijft hij:

“In het licht van het denken van onze enige filosoof, de tweede generatie allochtoon Spinoza, is die kans zeer reëel. De meest relevante stelling van hem is: elk wezen gehoorzaamt aan de natuurwetten en streeft dus naar volharding in zijn bestaan.

Kijken we naar ‘het wezen’ Maxime Verhagen, dan leeft in hem per definitie de existentiële vraag: hoe kan ik in mijn bestaan als politicus volharden? Toegespitst: hoe kan ik minister van Buitenlandse Zaken blijven?

Lees verder...

Een brief met Spinozistische referentie

Enige dagen terug werd in NRC Handelsblad een brief van Wim Klever gepubliceerd, waarbij hij een citaat van Hume gebruikte waarin naar zijn overtuiging Spinoza te horen is. Graag plaats ik het daarom hier. Na klikken op onderstaande tekst verschijnt deze groter.

 

Nieuw initiatief voor een film met Spinoza in de hoofdrol

Vanuit de Internationale School voor Wijsbeegerte, waar ik momenteel de Spinoza-zomercursus volg, geef ik graag het volgende bericht door dat eergisteren, 26 jul 2010, in AD/Haagsche Courant stond en waarvan Leon P. Kuunders mij op de hoogte bracht (bedankt Leon).

DEN HAAG - Volgens filmmaker Robin Lutz is de tijd rijp voor een film die oud-Hagenaar en de beroemdste filosoof van het Westen Spinoza min of meer uit de vergetelheid moet halen. Juist in deze stad van vrede en recht.

Eerbetoon aan filosoof in stad van vrede en recht
Spannend is daarbij dat de stad erg is veranderd en er - vanzelfsprekend - niemand is die daarover uit eerste hand kan vertellen. Hoe breng je die tijd in beeld? Filmmaker Robin Lutz (59), woonachtig aan de Amsterdamse Veerkade, beschikt over zeer bruikbaar materiaal: We hebben schilderijen van schilders die net zoals Spinoza hier in de buurt woonden, als Jan van Goyen, Jan Steen, Paulus Potter en Gerard ter Borch. Daar kunnen we in
drie dimensies doorheen reizen.

Lees verder...

Dr. S. Sr. Coronel (1827 - 1892) zag Spinoza als "Messias van het verlichte denken"

Samuel Senior CoronelVolgens de joodse historicus Jaap Meijer was Samuel Senior Coronel de eerste Nederlandse Sefardie die "een samenvattende levensbeschrijving" van Spinoza schreef. Hij was de zoon van de vader van het Portugese joodse weeshuis in Amsterdam en ontving een sefardische opvoeding. Later verbrak hij de banden met deze gemeenschap, voelde zich dan wel geen jood meer naar geloofsovertuiging, maar bleef naar afkomst "Pottegies" en had eerbied voor zijn stamgenoot Spinoza. [Deze openingsalinea voegde ik op 19 sept 2011 toe uit Om de verloren zoon. Spinoza weerspiegeld in het geschiedbeeld der Nederlandse joden 1840-1940 [serie Balans der Ballingschap, Heemstede, 1986]

Coronel studeerde geneeskunde aan het Athenaeum Illustre te Amsterdam, ging op 8 Juni 1846 over naar Leiden en promoveerde op 5 maart 1850 aldaar op Spec. physiologicopathologicum de somno, en 26 mei 1851 tot artis obstetr. doct., op Stellingen. Twee jaar vestigde hij zich als arts in Zevenhuizen, waarna hij in juli 1853 stadsgeneesheer van Middelburg werd. Op 27 dec. 1860 kreeg hij in Amsterdam eenzelfde functie, en vanaf dec. 1881 werd hij secretaris van de geneeskundige raad te Leeuwarden. Hij heeft zich veel bezig gehouden met sociaal-medische wetenschappelijke arbeid.

Hij was een invloedrijke hygiënist en wat later genoemd werd sociaal geneeskundige. Hij hield zich bezig met hygiënische adviezen, openbaar gezondheidsbeleid en ontstaan van schoolartsen. Hij heeft zich zeer ingespannen tegen de kinderarbeid. Hij behoorde tot die hygiëne bevorderende artsen waaraan we met de meeste dankbaarheid mogen terugdenken, omdat ze méér tot de verlenging van de gemiddelde levensduur (door terugdringing van kinder- en kraamvrouwsterfte) hebben bijgedragen dan de curatische gezondheidszorg.

Fedor Hubertus de Beer, geeft in zijn proefschrift Witte jassen in de school. De schoolarts in Nederland ca. 1895-1965 in het tweede hoofdstuk (Hygiënisten en de gezondheid van het schoolkind) van Deel 1 (Van schoolhygiëne naar schoolgeneeskunde) vele voorbeelden van de niet aflatende ijver van Coronel voor verbetering van de hygiëne en de gezondheidstoestand op de scholen. [Hier zijn proefschrift]

Lees verder...

De ontmoeting van Niels Stensen en Benedictus de Spinoza in Leiden

Vandaag ontving ik een enthousiaste e-mail van Wim Klever over een hoofdstuk dat Pina Totaro heeft geschreven over de ontmoeting tussen Niels Stensen en Benedictus de Spinoza in Leiden.
Pina Totaro komt al één keer eerder voor op dit weblog: zij was de redacteur en inleider van de fotografische herdruk van Spinoza's Opera posthuma uit 1677 die door de Italiaanse uitgever Quod Libet op de markt werd gebracht. (zie hier)

Pina Totaro is van het Istituto per il Lessico Intellettuale Europeo e Storia delle Idee (ILIESI) en heeft al meerdere uitgaven op haar naam staan. Zo vertaalde ze (samen met Giuseppe Lucchesini) I Preadamiti / Praeadamitae (1655) van Isaac La Peyrère. [Zie hier]

Ze vertaalde in het Italiaans en voorzag van commentaar Trattato teologico-politico, [Bibliopolis, 2007]. Over het vertalen van de TTP is een verantwoording van haar in het Italiaans op internet te vinden: Le traduzioni italiane del Tractatus theologico-politicus di Spinoza. A proposito di una nuova traduzione - Pina Totaro. [PDF]

 

Dit even ter achtergrond. Hier gaat het nu vooral om haar bijdrage aan het boek van Karen Ascani, Hans Kermit, Gunver Skytte (Eds.): Niccolò Stenone (1638-1686): anatomista, geologo, vescovo (atti del seminario organizzato da Universitetsbiblioteket i Tromsø e l'Accademia di Danimarca, lunedì 23 ottobre 2000). «L'Erma» di Bretschneider, Roma, 2002

Het hoofdstuk dat zij schreef, Pina Totaro "Ho certi amici in Ollandia": Stensen and Spinoza - science verso Faith [p.27 – 38]  is in z'n geheel op books.google te lezen.

 

Lees verder...

Jan Snel is niet Jan Dirk Snel volgens wie Spinoza alleen nog interessant is voor dogmatische geesten

Volgende week gaat in Leusden (bij de ISvW) de Spinoza-zomerweek, waarbij het thema zal zijn Spinoza voor en tegen door de eeuwen heen.

Een van de gastsprekers is Jan Snel. Hij zal het gaan hebben over Spinoza & Deleuze.

Over wie ik van de gastsprekers niet kende probeerde ik op internet iets te achterhalen. Zo kwam ik tot een blog over Ursula Goldenbaum. Ik had er ook een over Willem Lemmens willen maken die het zal hebben over Van Spinoza tot Hume, maar ik kon zijn artikel The Melancholy of the Philosopher: Hume and Spinoza on Emotions niet op tijd te pakken krijgen.(Ik ben, tussen haakjes, benieuwd of we iets te horen gaan krijgen over de recente monografie van Wim Klever over Hume en Spinoza; zie dit blog)

Over Jan Snel kon ik niets vinden. Wel over Jan Dirk Snel, maar díe is het dus niet zo kreeg ik als antwoord op mijn vraag. Gelukkig maar, want zie hoe de laatste over Spinoza schreef:

Lees verder...

Jürgen Kehrer: Spinozas Rache

Alleen om een keer op te nemen in de reeks Miscellanea Spinozana

Jürgen Kehrer: Spinozas Rache. Uitg. Grafit, 1996

Cosima Tannhäuser, eine junge deutsche Bibliothekarin, kommt nach Amsterdam, um ein Praktikum an der Universitätsbibliothek zu absolvieren. Kurze Zeit später verschwindet eine wertvolle Handschrift aus dem Umfeld des Philosophen Spinoza. Und ein Konservator stirbt im Amsterdamer Rotlichtmilieu. Während Kommissar Jan Wouters auf eine kostspielige Drogensucht des Konservators stößt, geht Cosima der Spur des Textes nach, die ins "goldene" 17. Jahrhundert Amsterdams und zum Kern des Streits zwischen Spinoza und der jüdischen Gemeinde führt.
"Multikulti-Krimi mit Tiefgang. Angenehm Kehrers unverkrampft lockerer Stil." (TV Today)
Lees verder...

Jordan Howard Sobel (1929 - 2010) "Mr. Spinoza, Meet Mr. Russell"

Jordan Howard Sobel was geboren op 22 September 1929, in Chicago, Illinois. Hij deed de Hyde Park High School in Chicago en behaalde vervolgens graden aan de University of Illinois, de University of Iowa en de University of Michigan; ook verkreeg hij in 2003 een eredoctoraat in de filosofie aan de Universiteit van Uppsala in Zweden. Hij overleed dit jaar, op 26 maart 2010 in Toronto waar hij tot zijn emiritaat afwisselend als filosofieprofessor doceerde aan de universiteit van Toronto en als Visiting Professor aan de Universiteit van Uppsala.

Zijn boek Logic and Theism: arguments for and against beliefs in God (2004) wordt wel als het beste in zijn soort beschouwd. Zo omschreef de filosoof Robert Koons (wiens cursus Western Theism op internet te raadplegen is) het als het beste boek over de filosofie van de religie geschreven vanuit atheïstisch gezichtspunt sinds John L. Mackie’s The Miracle of Theism (1982). Daarnaast leverde Sobel grote bijdragen aan de beslissingstheorie, de logica, ethica en metaethica. Aandacht besteden aan filosofie van de religie beschouwde hij niet – als vele andere niet-theïsten – als tijdsverspilling, hoewel die filosofische reflectie - uiteraard - niemand ooit in staat stelde enig geloof in God te rechtvaardigen.

Lees verder...

Bernice Eisenstein's Spinoza

Bernice Eisenstein, schrijfster¸ Illustrator en beeldend kunstenaar begon eind 2009 in Amsterdam aan een boekproject waarin ze ook Spinoza incorporeerde met een portret van de grote verlichter aan de hand van het geschilderde portret en zijn teksten. Van hier een tekening van het standbeeld bij de stopera.

Lees verder...

Maira Kalman's Spinoza

Maira Kalman, schrijfster, illustrator en ontwerper woont in New York City, geeft les aan de School of Visual Arts, schreef en illustreerde 12 kinderboeken, had van mei 2006 tot april 2007 voor The New York Times een blog “The Principles of Uncertainty,” dat vervolgens als boek is gepubliceerd. Vorig jaar had ze een blog “And the Pursuit of Happiness,” dat ging over Amerika en democratie. In haar vorige serie had ze, na een verhaaltje over de uitgestorven Dodo, dit over Spinoza (ook uitgestorven):   

 

Lees verder...

Ion Vianu, Amor Intellectualis

         

In Roemenië verscheen onlangs dit boek van Ion Vianu, Amor Intellectualis, Romanul unei educatii (roman van het onderwijs)

Lees verder...

Einstein was weg van Spinoza

Er bestaan behoorlijk veel sites op internet waarop iets over Einsteins Spinoza-interesse nageschreven wordt. Ook op dit weblog heb ik het al enige malen over Einstein's liefde voor Spinoza gehad. In het blog Einstein's belief on (Spinoza's) God bracht ik op 2 nov. 2008 enkele aardige YouTube-video’s over dit onderwerp bijeen. En op 31 aug. 2008 bracht ik een blog met Einsteins gedicht over Spinoza.

     Albert Einstein lecturing at Princeton 

Een heel mooie webpagina is Speaking of Faith - Einstein’s God - een programma van American Public Media dat nog is te beluisteren en dat van fraaie informatie, illustraties en muziek is voorzien.

Maar de allermooiste ontdekte ik gisteren: een schitterende website over Einstein van AIP Center for History of Physics. Die hele website gewijd aan Einstein is ook als PDF te downloaden (omvang 3,5 Mb) en dan als e-book te raadplegen. Daarop staat o.a. het prachtige essay van Gerald Holton "Einstein's Third Paradise", dat eerder in Daedalus is gepubliceerd [Fall 2002, pp. 26-34]. Het geeft een indrukwekkende studie over de wijze waarop Einstein religieus is. Daarbij wordt met veel feiten aangegeven wat Spinoza voor Einstein betekende. Ik had hierover al veel opgestoken, maar zo uitvoerig als hier was ik het nog niet tegengekomen.

Het is een artikel van een omvang van ca 8 A4-tjes. Daarvan neem ik hieronder ca 20% over - het gedeelte waarin het met name gaat over Einstein en Spinoza. Ik verwijs echter graag naar het hele essay, waarin Einsteins kosmische, zowel wetenschappelijke drive als religieuze gevoelens (ineen) én zijn interesse voor Spinoza's Ethica van meer achtergrond wordt voorzien.

Lees verder...

David Markson (1927 - 2010) beschreef absurdistisch een ontmoeting van Rembrandt en Spinoza

David MarksonDavid Markson was een Amerikaans schrijver, geboren in Albany, New York. Z’n opleiding ontving hij aan het Union College en de Columbia University. Hij begon zijn schrijfcarrière als journalist en redacteur van boeken en van tijd tot tijd was hij docent aan de Columbia University, Long Island University en The New School.

Hij schreef vooral ‘postmoderne verhalen’, waarvan het bekendste is de experimentele novelle in de trant van Beckett, Wittgenstein's Mistress. Zn recentste werk was, toepasselijk, getiteld The Last Novel (2007). Waar z’n vroegste werk in de modernistische traditie van William Faulkner en Malcolm Lowry viel, zei Markson zelf over z’n latere novellen dat ze  waren "literally crammed with literary and artistic anecdotes" en "nonlinear, discontinuous, collage-like, an assemblage".

Hij overleed op 82 jarige leeftijd op 4 juni van dit jaar - twee van zijn kinderen hadden hem dood in bed aangetroffen.

Lees verder...

Oefenen ideeën invloed uit op maatschappelijk zijn?

Van Verlichting onder vuur heb ik zojuist het eerste deel gelezen. Indrukwekkend zo’n turf als Israel hiermee geschreven heeft (1184 blz., 2350 gram!). Het is wel een boek waar je even mee bezig bent. Onderaan geef ik een link naar een bespreking van Rob Hartmans uit 2006. In dit blog wil ik iets aan de orde stellen dat mij in dit eerste deel opviel. Israel geeft aanleiding tot de in de kop van dit blog gestelde oude (marxistisch klinkende) vraag.

Israel gaat enigszins in discussie met andere historici en geeft een zekere verantwoording van zijn methode van geschiedschrijving. Hij schaart zich achter allerlei eerdere critici van de ‘oude’ intellectuele geschiedschrijving. Maar hij is het niet eens met moderne richtingen van sociale geschiedschrijving, waarin men aan intellectuele debatten nauwelijks nog aandacht geeft. Voor ‘geestelijke factoren’ is, zo stelt hij, nauwelijks nog aandacht, terwijl harde, materiële en sociale factoren de werkelijke geschiedenis zouden bepalen. Hij betwist dat.

Hij staat een soort samenvoeging voor van de diverse richtingen die sinds de 60-iger jaren ontstonden vanuit kritiek op de oude aanpak van ideeëngeschiedenis die teveel accent legde op een canon van boeken van centrale denkers. Voor het soort amalgaam dat hem voor ogen staat noemt hij:

—Ź de zogenaamde diffusionistische school (á la Robert Darnton), die zich vooral richtte op de wijze waarop ideeën zich via uitgeverijen, boekhandels en leeskringen e.d. verbreidden;

—Ź de zogenaamde Cambridge School van John Pocock, Quentin Skinner en Richard Tuck met hun nadruk op de tekstuele en linguïstische context en ’t retorische van vooral politieke ideeën, zoals ze in politieke debatten gehanteerd worden;

—Ź de in Duitsland ontwikkelde Begriffsgeschichte van Reinhart Kosseleck en Rolf Reichardt die zgn sleutelideeën natrokken.

Lees verder...

Mind Spinoza!

Waarom ik met een blog kom over een recent uitgegeven ‘coming of age’ boek Finny, geschreven door Justin Kramon en uitgegeven bij Random House, heeft alles te maken met de komkommerachtige zomertijd. Maar toch breng ik deze informatie, daar het een beeld geeft hoe Spinoza als bekende naam van een verder weinig bekende filosoof kan worden gebruikt. En ik kan er mijn verbazing in uiten over met wat voor marketingstrategieën zo’n werkje in de markt wordt geplaatst.

Ik kom van zo’n boekje te weten daar Google mij nieuws brengt waarin de naam Spinoza voorkomt. Twee dagen geleden tipte Google me dit bericht van de New York Times. Meestal kan ik weinig met die hits, maar soms heb ik zo beet voor een blog! Dit van Finny had ik aanvankelijk laten schieten, maar komt me nu toch van pas.

Goed dan Finny. In een korte tijd vroeg dit boekje aandacht. Het is een debuut van een jongeman, waar Random House iets in zag. Het boekje gaat over een meisje dat thuis gek wordt, o.a. van een vader die telkens grote filosofen citeert. Mind Spinoza! Zij trekt de wereld in op avontuur naar New York om volwassen te worden.

Over haar vader, Stanley Short, wordt het volgende verteld:
"Sylvan, who was a year older than Finny, seemed to gobble up everything Stanley said. Or at least he saw no reason to fight against it. When Stanley talked about his theories at the dinner table—about how and why these great men were such geniuses—Sylvan nodded, or asked little questions to spur his father on. He liked the show of it more than anything else, Finny thought later, the sight of his father so engaged, so dynamic. “Look at Jefferson,” Stanley would say. “Rousseau. Spinoza.”

 

And when she was very young, Finny used to actually turn and look around the room, half-expecting these great men to be found crouching beneath the floral tablecloth, or beside the marble buffet where Finny’s mother kept the cracked teal candy plate, the birthday and holiday cards they’d received that season. “They all believed in the rational self-sufficiency of man, the potential of people to do good. Even if it’s rarely the case that they do.”

Ik stel me zo voor dat het beeldje dat vader Short in z’n boekenkast heeft staan Spinoza moet verbeelden.

Lees verder...

W. Somerset Maugham: Of human bondage

William Somerset Maugham (1874 – 1965), in Parijs geboren Engelse schrijver. De eerste en allesbepalende tragedie in Maughams leven was de dood van zijn moeder toen hij acht was en waardoor hij waarschijnlijk het trauma van te gaan stotteren opliep. Een paar jaar later overleed zijn vader en werd de jonge Maugham opgenomen in het kinderloze gezin van zijn oom, die predikant was in Whitstable, een plaatsje in Kent. Hij begon er veel te lezen. Daarmee ging hij door toen hij intern op de King's School in Canterbury was geplaatst. Hij las Frans, Duits, Russisch en Italiaans en ontwikkelde een levenslange en intense liefde voor de wereld literatuur die misschien wel de basis voor de vitaliteit van zijn eigen geschriften vormde.

Een van zijn eerste romans, waarmee hij blijvend succes had, was zijn grote autobiografische ‘bildungsroman’ Of Human Bondage (1915). Het handelt over het leven van de wees Philip Carey, die door een gelovige oom, predikant in Blackstable, werd opgevoed. ("Hij was niet een wrede man, maar een domme, harde man met een kleine sensualiteit.") In plaats van stotteren gaf Maugham zijn hoofdpersoon als handicap een klompvoet, waarmee hij opschool werd gepest, waardoor hij een nogal eenzaam leven leidde. Hij ontwikkelde een overgevoelig karakter en werd iemand zonder zelfvertrouwen die al vanaf zijn vroegste jeugd ongelukkig was. Ook Philip las veel. "Insensibly he formed the most delightful habit in the world, the habit of reading: he did not know that thus he was providing himself with an refuge from all distress of life; he did not know either that he was creating for himself an unreal world which would make the real world of every day a source of bitter disappointment." (Penguin Book, 1963 p. 37)

Lees verder...

Nieuwe uitvoering 'New Jerusalem: The Interrogation of Baruch de Spinoza'

Twee jaar geleden, op 17-06-2008, had ik een blog over het toneelstuk van David Ives dat begin dat jaar gespeeld was: “New JerusalemThe Interrogation of Baruch de Spinoza at Talmud Torah Congregation: Amsterdam, July 27, 1656

Ruim twee jaar later is het stuk weer op het programma genomen in een kleiner theater en met een geheel andere regie, bijvoorbeeld niet meer in 17e eeuwse, maar hedendaagse kleding. Er zijn inmiddels in meerdere bladen i.h.a. positieve recensies verschenen, waarvan ik er hier een aantal verzamel.

                              toen (boven) en nu (onder)

       The Interrogation

Lees verder...

Jefferson versus Spinoza...

Graag wijs ik op een artikel, Afghanistan Without Illusions, vandaag in The New Republic, geschreven door Barry Gewen, voormalig redacteur van The New York Times Book Review, wat hij zo’n twintig jaar geweest is. Ook schreef hij voor The Times, World Affairs, The American Interest, World Policy Journal en Dissent.

Hij probeert te analyseren wat de Amerikanen met hun retoriek over het 'brengen van vrijheid en democratie in de wereld' eigenlijk aan het doen zijn.

Daar we het op dit weblog al wel vaker gehad hebben over het wellicht beïnvloed zijn van Thomas Jefferson door Spinoza, is misschien interessant te zien hoe Barry Gewen een Jeffersoniaans idealisme zet tegenover een meer Hobbesiaans realisme van Spinoza. Ik citeer twee alinea’s en verwijs voor de rest naar het artikel.

“Spinoza argues for democracy not in a Jeffersonian mode but in a Hobbesian one. In the best Hobbesian fashion he says that every individual seeks what is to his or her benefit, that “we call good or bad that which is advantageous, or an obstacle, to the preservation of our being.” Our existence is indeed a war of all against all. Yet because we live among other people, what is most to our advantage is to live under a system of law.

Memorably, Spinoza writes in the Ethics, “let satirists deride as much as they like the doings of mankind, let theologians revile them, and let the misanthropists heap praise on the life of rude rusticity, despising men and admiring beasts. Men will still discover from experience that they can much more easily meet their needs by mutual help and can ward off ever-threatening perils only by joining forces.” And in a turn away from Hobbes, Spinoza writes in the Tractatus Theologico-Politicus that the democratic state is “the most natural form of state.”

Lees verder...

Misschien vanwege Quatorze Juillet?

Het lijkt gewoonte te worden dat tijdschriften sommige artikelen voor ze in druk verschijn al online brengen. Zo had het blad National Review vandaag al een artikel online gebracht dat op 19 juli in druk verschijnt. Het artikel van Jacob Mchangama draagt als titel Censorship as ‘Tolerance’. Misschien vandaag vanwege Quatorze Juillet?

Het artikel is weer eens het zoveelste voorbeeld waaruit blijkt dat wat Spinoza’s in de TTP schrijft over vrijheid van denken en spreken, volkomen niet begrepen werd. Men heeft de klok horen luiden... Nadat in de eerste alinea een foute schets van Spinoza’s betoog is gegeven, wordt in de tweede alinea gezegd dat Spinoza’s inzicht niet zozeer vergeten is, maar op z’n kop wordt gezet. Datgene dus wat de schrijver zelf doet: de zaak op z'n kop zetten. En vervolgens komt hij met een lang betoog met vele voorbeeld (veel Wilders ook), waarbij vrije meningsuiting wordt beteugeld.

“In 1670, the Dutch philosopher Baruch Spinoza wrote an emphatic defense of freedom of thought and speech. Spinoza affirmed that freedom of expression is a universal and inalienable right and concluded: “Hence it is that that authority which is exerted over the mind is characterized as tyrannical.” He also argued that freedom of expression is indispensable for peaceful coexistence between members of different faiths and races in a diverse society, holding up as an example 17th-century Amsterdam, “where the fruits of this liberty of thought and opinion are seen in its wonderful increase, and testified to by the admiration of every people. In this most flourishing republic and noble city, men of every nation, and creed, and sect live together in the utmost harmony.”

Lees verder...

Theodor Kerckring (1638 - 1693) werkte met een 'voortreffelijke microscoop' van Spinoza

Het voornaamste feit waarom Theodor Kerckring belangrijk is voor het Spinozisme is niet dat Spinoza zijn commentaar op de alchemie van Basilius Valentinus, Commentarium in Currum Triumphalem (1671) in bezit had en ook diens Spicilegium anatomicum (1670)(waarschijnlijk van de auteur gekregen?).

Het is ook niet het feit dat Kerckring op 27 februari 1671 met Clara Maria van den Enden trouwde, op wie volgens Colerus ook Spinoza jaren terug verliefd was geweest. Maar Kerckring ‘won’ haar, waarbij “een kostelijk Parelsnoer, zynde enige duizenden waardig, die hij (Kerckring) de jonge vrouw eerder geschonken had, niet weinig holp bij het winnen harer gonst." Kerckring ging er zelfs voor tot het katholieke geloof over. Over een mogelijke liefdescontest is veel gespeculeerd door toneelschrijvers en biografe Margaret Gullan-Whur; die zou zich dan omstreeks 1657 hebben moeten afspelen, toen Spinoza 25, Kerckring 19  en Clara Maria 13 jaar oud was; niet heel geloofwaardig. (Zie hier de aankondiging op 4 febr. 1671 van het voorgenomen huwelijk op de website over Franciscus van den Enden van Frank Mertens).

Nee, het belangrijkste feit is dat Kerckring een ‘voortreffelijke microscoop’ bezat, en die was, zo beschrijft hij in zijn Spicilegium Anatonicum, [1670; in: Observatio XCIII] “vervaardigd door de edele wiskundige en filosoof Benedictus Spinoza, waarmee ik de lymfe-vaatbundels kan zien.”

Lees verder...

Spinoza-plaquette van Japanse makelij

In de zomer die ook enigszins komkommertijd is, zal ik een enkele maal met iets aan Spinozana komen die ik bij mijn web-speurtochten tegenkwam en die zijn blijven liggen. Vandaag deze Plaquette van Spinoza die te vinden is op Museumkennis.nl

Lees verder...

Laat het achteraf een troost zijn - Mexicaanse columnist/analist citeert Spinoza

Javier Vargas Pereira haalde in zijn column in de Mexicaanse El Universal over de wedstrijd Nederland-Spanje om de wereldcup tweemaal - tot zelfs in de kop van zijn column - Spinoza aan: El deseo es la esencia del hombre [de wens is de essentie van de mens].

Spanje is de kampioen. De wedstrijd gisteren was een groot duel van behendigheid en intelligentie.  De Spanjaarden baseerden hun strategie op balcontrole, precieze slagen en een solide verdediging. Holland, op een breed spectrum van energie, snelheid, de counter en een gesloten defensie. Beide partijen toonden perfectie, maar de vreugde van de overwinning was voor de Spanjaarden.

De Nederlandse filosoof Baruch Spinoza zei: "Vreugde brengt de mens van een lagere naar een hogere graad van perfectie."

Lees verder...

Breinen besluiten niet. En al bestaat de vrije wil niet - wij nemen wel besluiten

Bert Keizer had vandaag in Trouw weer een schitterende column, getiteld Belachelijk om een golflijntje op te vatten als ’besluit’

Hij heeft het over wat hij noemt: de neuro-hype. Zijn aanleiding is een column van afgelopen maandag in NRC Handelsblad van Marjoleine de Vos die kennelijk met enige treurnis iets weergaf van wat ze opgestoken had van lectuur uit de neuro-wereld. Het zou me niks verbazen als ze het over het boekje De vrije wil bestaat niet van Victor Lamme had. Bert Keizer citeert uit haar column: ’De vrije wil bestaat niet. Het zelfbewustzijn is een verhalenfabriekje dat achteraf redeneringen verzint bij wat ons onbewuste brein heeft beslist. So much for zelfkennis. Het bestaat inderdaad niet. Maar het is veel erger dan ooit gedacht.’

Schitterend zoals hij vervolgens uitpakte: dat het om een misverstand gaat. En over: wat neurosofie kan aanrichten… “Neurosofen zijn hersenonderzoekers die hun resultaten een filosofisch bedoelde duw geven waardoor ze menen vanuit hun laboratorium in één klap midden in de geestesgeschiedenis van de mens te belanden.”

Hij fileert “twee neurosofische pretenties”. “De eerste is dat ons brein besluiten neemt. De tweede is dat ons brein dat eerder doet dan wij in de gaten hebben, zodat de vrije wil niet bestaat.” En dan bespreekt hij het misgeïnterpreteerde onderzoek van Libet.

Maar vooral geeft hij eloquent en precies, maar zoveel gevatter, de bezwaren die ik in mijn bespreking van Lamme’s boekje had: n.l. dat de neurosofen voor hun interpretaties de mensen en hun cultuur en geschiedenis nodig hebben. Maar dat laten ze niet zien en zo toveren ze stiekem als artistes magiciens mentalistes hun interpretaties uit hun hoge hoed.

Klik op de afbeelding voor de PDF van Keizers column.

Adriaen Verwer ( ca 1655 - 1717) ambivalent: anti-Spinozist en bestrijder, maar ook bewonderaar van Spinoza

Was werkzaam in de handel, maar daarnaast geleerde, filosoof en taalkundige. Hij wordt veelal beschouwd als de taalkundige mentor van zijn jongere vriend Lambert ten Kate. Soms gebruikte hij het pseudoniem Anonymus Batavus.

Hij was omstreeks 1655 geboren als zoon van Pieter Adriaensz. Verwer, een doperse diaken die meedeed aan de Spinozisme-debatten met Jacob Ostens (1630-1678) zoals die in de 1660-iger jaren in het Rotterdamse gevoerd werden. In 1680 vestigde hij zich als koopman in Amsterdam, waar toen onder de wederdopers veel minder weerstand bestond tegen het Spinozisme. Hier mengde hij zich in de filosofische debatten die vooral draaiden om de denkbeelden van Spinoza. Hij achtte de doorgewinterde Spinozisten, zoals Jonathan Israel in Radicale Verlichting schrijft, zo bedreven in het debatteren dat het hem had genoodzaakt Spinoza opnieuw zorgvuldig te bestuderen.

In 1683 publiceerde hij 't Mom-aensicht der Atheistery afgerukt door een Verhandeling van den aengeboren stand der menschen, een weerlegging van Spinoza's opvattingen.

Het Momaensicht is bedoeld als een verwerping van Spinoza’s filosofie. Het werd anoniem gepubliceerd in Amsterdam. In die tijd verbleef John Locke (1632-1704) in de Republiek waar hij zijn beroemde Essay schreef. Verwer moet flink navraag hebben gedaan bij mensen die Spinoza hadden gekend, vooral zijn intimi, naar wat de werkelijke bedoelingen van Spinoza geweest waren. Hij schrijft dat de meesten recent waren overleden – Meijer was in 1681 en Jelles in 1683 overleden. Zo heeft hij wellicht ook nog bevraagd Johannes Bouwmeester, die medeoprichter van Nil Volentibus Arduum (1669) was geweest en gecorrespondeerd had met Spinoza. Bouwmeester was in 1680 overleden. Bouwmeester was ook de vertaler geweest van Abu Bakr Muhammed ibn Tufayl’s (?1100-1185) Het Leeven van Hai Ebn Yokdhan (1671), waarvan sommigen (zonder een snipper evidentie) menen dat Spinoza hem daartoe had aangezet.  
*) onderaan over Tufayl op dit weblog.

Lees verder...

Pittige atheïst Susan Jacoby geeft leestips voor vrijdenkers en atheïsten

The Washington Post gaf vandaag ruimte aan 'the spirited atheist' Susan Jacoby om een aantal in de zomer te lezen boeken voor ongelovigen aan te bevelen. Zie hier.

Onder de tien tips zitten twee boeken vanRebecca Newberger Goldstein. Haar laatste boek, 36 Arguments for The Existence of God: A Work of Fiction (2009), en Betraying Spinoza: The Renegade Jew Who Gave Us Modernity (2006)

 

Susan Jacoby is vooral bekend van Freethinkers: A History of American Secularism [Metropolitan Books, 2004].

Christopher Hitchens over dit boek: The great virtue of Susan Jacoby's book is that it succeeds so well in its own original intent: showing that secularism, agnosticism and atheism are as American as cherry pie. Indeed, this is the first and only country to adopt a Constitution that specifically excludes all reference to a higher power. (I say "specifically" because those meeting in Philadelphia did consider, and did decisively reject, any such reference.) Many were the bishops and preachers of the time who warned that God would punish such profanity, but many were the preachers who said the same about the Virginia Statute on Religious Freedom, which did no more than state that no citizen could be obliged to pay for the upkeep of a church in which he did not believe.

Lees verder...

Amélie Oksenberg Rorty en Spinoza II

Amélie Oksenberg RortyEerst was ik van plan om het artikel van Amélie Oksenberg Rorty vergaand samen te vatten, zodat ik het als een blog kon brengen. Maar haar artikel vond ik zo compact en goed geschreven dat een vergaande inkorting het geweld zou doen.

Ik heb het artikel vertaald en de enige bewerking die ik deed was de polemiek met het essay van Hasana Sharpe, “The Force of Ideas in Spinoza,” weglaten. Wie dat artikel niet bij de hand heeft, kan toch niet helemaal meevoelen, waartegen Rorty zich verzet. Haar  opmerkingen hierover heb in Rorty’s tekst geïntegreerd. Verder heb ik tussenkopjes toegevoegd. En vervolgens heb het - het werd te lang voor een blog - als PDF op benedictusdespinoza.nl geplaatst, zodat het desgewenst eenvoudig te printen is. Om het niet door Google’s spionrobotjes  te laten meenemen in de hits heb ik de auteursnaam en titel niet als tekst, maar als plaatje ingevoegd. Want, ja het is wel illegaal wat ik hier doe. Ik ben natuurlijk helemaal niet gerechtigd om het artikel te vertalen en in het Nederlands uit te brengen. Maar ja, ik ben er zo enthousiast over, vind het zo leerzaam, dat ik er graag anderen mee wil laten kennismaken.

Ik vind het een heel knap en leerzaam artikel. Ik zal volstaan met een kleine opsomming te geven van de dingen die ik treffend vond.

Lees verder...

Amélie Oksenberg Rorty en Spinoza

Vanuit twee aanleiding kwam ik tot de ontdekking van een inspirerend en sprankelend artikel van Amélie Oksenberg Rorty. De ene aanleiding was het artikel van De Dijn in Filosofie waarin hij verwees naar haar “nog niet gepubliceerde bijdrage aan de Jerusalem Spinoza Conferentie uit 1999” (het was daardoor dat ik ontdekte dat zijn artikel al van jaren terug dateerde; zie het blog met met bespreking). De tweede aanleiding was de stekelige stelling van Wim Klever in reactie op dat genoemde blog dat “het hebben van adequate kennis van de bijzondere dingen” ons helemaal niet mogelijk is. Met zijn bewering:“Het 'echte weten', dat kennis van god is, bezitten wij voorzover wij ervaringsmatig worden GEDETERMINEERD om overeenkomsten, verschillen en tegenstellingen tussen de bijzondere dingen te zien (zie 2/29s). We hoeven daar niets voor te doen,” prikkelt hij mij altijd weer, maar op dat meningsverschil tussen ons ga ik niet meer in. Genoeg over de aanleidingen die mij op het spoor brachten van dat artikel van Amélie Oksenberg Rorty. Van Amélie O. Rorty had ik nog niet eerder gehoord. Meteen ging op internet op onderzoek naar haar uit. Voor ik een blog breng met een samenvattende impressie van dat fraaie artikel van haar, eerst iets over haar zelf.

          
Amelie Rorty is a visiting professor at Boston University and is an honorary lecturer in the Department of Global Health and Social Medicine, at the Harvard School of Medicine. Her teaching career includes posts at Rutgers University, Mount Holyoke College, Harvard Graduate School of Education, and at Brandeis University, where she was professor of the history of ideas from 1995 to 2003. 

Haar CV en publicaties.

Ze schreef vele boeken (zie ook op PhilPapers), is o.a. de auteur van Mind In Action (1988) en redigeerde een reeks van boeken over concepten van identiteit en emoties, een studie over Descartes, Aristoteles en anderen.

Amélie Rorty, The many faces of philosophy: reflections from Plato to Arendt. Oxford University Press US, 2003
[books.google]

Het is een door haar geredigeerde verzameling teksten van filosofen uit alle tijden, die ze steeds kort inleidt. Het accent in haar keuze lag bij "philosophical autobiography," dus van Spinoza bracht zij het inleidende deel van de Verbetering van het verstand.

De uitgever over het boek:

Philosophy is a dangerous profession, risking censorship, prison, even death. And no wonder: philosophers have questioned traditional pieties and threatened the established political order. Some claimed to know what was thought unknowable; others doubted what was believed to be certain. Some attacked religion in the name of science; others attacked science in the name of mystical poetry; some served tyrants; others were radical revolutionaries. Lees verder...

NRC Handelsblad wilde deze brief niet hebben

Wim Klever reageerde, zij het vrij laat, op een opvallend artikel in OPINIE & DEBAT van NRC Handelsblad  van zaterdag j.l. waarin Jort Kelder uitpakte met een uitdagend artikel. Dinsdag verscheen er een volle pagina met heftige afwijzingen. Zijn stuk werd door de redactie, zoals hij veronderstelt, “kennelijk niet waardig gekeurd om een positieve en originele bijdrage aan de discussie te leveren. Ik moet toegeven dat het ook heel ver afstaat van de gangbare opvattingen. Ik benader daarin Kelder's referentie naar het censuskiesrecht en naar de Verlichting vanuit Van den Enden en Spinoza. Het zou ook voor menig bezoeker van je blog shockerend zijn en Spinoza naar hun opvatting neerhalen. Toch is 'economische zelfstandigheid' (of in moderne terminologie 'zelfredzaamheid') de enige betekenis  van het 'sui juris' zijn, dat hij als een van de criteria hanteert voor deelname aan de burgerraad.”

Daarom hier geplaatst in een namens Spinoza gesigneerd blog!

Lees verder...

Ook Spinoza tijdens het Festival filosofia in Modena

Wie nog geen vakantiebestemming heeft, kan eens deelname aan het zomerse Filosofie Festival in het Italiaanse Modena overwegen.

In Modena, Carpi en Sassuolo zullen van 17-19 september 2010 zo’n 200 evenementen (alle gratis), op 40 verschillende locaties, zoals openbare pleinen, kerken en hoven, worden aangeboden: lezingen, tentoonstellingen, voorstellingen, festivals, kinderspelen, filosofische diners etc.
Grote namen en nieuwe 'meesters' zullen acte de présence geven.

Dit jaar wordt het Filosofie Festival voor de 10e keer gehouden. Het zal zich deze keer richten op het thema 'geluk'. Prominente deskundigen zullen commentaar leveren op de teksten uit de geschiedenis van het westerse denken. Nagegaan zal worden welke conceptuele modellen relevant zijn voor het thema geluk, van Cicero tot Petrarca, van Machiavelli tot Montaigne, van Spinoza tot Leibniz, van Heidegger tot Jonas. Uiteraard ook Spinoza.

Ziet u zich zitten in de massa op zo’n plein?

Lees verder...

Het Spinoza-nummer van Filosofie

Vandaag ontving ik de Spinoza-special van het tweemaan-delijkse Nederlands-Vlaams tijdschrift Filosofie. Ik had gedacht dat het vorige week al verzonden zou zijn, en vreesde al dat ik als nieuwe abonnee vergeten was… maar dat is niet zo en het is er nu. En ik liet er alles waar ik mee bezig was voor liggen om met belangstelling het nummer in mij op te nemen. Terwijl nu al zo´n drie kwartier toeterende auto´s door mijn straat lawaaien en de studenten van het studentencafé die samen naar de halve finale keken hun vreugde blíjven uitschreeuwen dat Nederland door is naar de finale, zet ik mijn lees-impressies van hedenmiddag in dit blog.

Het nummer telt vijf artikelen over Spinoza en verder nog enige artikelen en de normale stuff van het blad.

â—Ź Het openingsartikel is van dr. Henri Krop, Spinoza, leven en werk. Het accent ligt daarin op de biografie van Spinoza, terwijl het laatste deel, Waarom Spinoza lezen? een impressie wil geven van het nieuwe van wetenschap en filosofie in de zeventiende eeuw. En daar typeert hij het hart van Spinoza’s denken als behorend tot de oude filosofie. Het artikel viel me uiteindelijk wat tegen. Ik proefde geen werkelijke affiniteit met Spinoza. Wat er nou zo bijzonder en nieuw aan Spinoza is, waardoor we hem nog steeds bestuderen, komt er niet in naar voren. Het lijkt bij hem allemaal een beetje van het oude en hetzelfde. Vanuit een andere verwachting op dit punt is het een tikkeltje tegenvallend en lijkt het soms wat oppervlakkig. Jammer.

Lees verder...

Op zoek naar Chitta Ranjan Das die een boek over Spinoza schreef

Toen ik vandaag in The Hindu onder ‘new arrivals’ het hierna genoemde boekje tegenkwam, probeerde ik meer over de schrijver ervan te weten te komen.

Benedict Spinoza : An Appreciation/Chitta Ranjan DasChitta Ranjan Das: Benedict Spinoza - An Appreciation. Shipra Publications, 115-A, Vikas Marg, Shakrapur, Delhi-110092. 2009. Rs. 160. ISBN: 8175414723. Elders kwam ik tegen: Foreword Ananta Kumar Giri

Contents: Foreword. Preface. 1. Introduction. 2. Spinoza: stated and restated. 3. Spinoza through the ages. 4. Spinoza reconsidered. 5. The man and his philosophy. 6. The eternal Spinoza.

"Spinoza is an unacknowledged father of modern man who traversed many difficult paths of questioning and  creativity. He challenged us to go beyond dogma and despair. There is a world-wide revival of Spinoza now as our friend and fellow traveler as we are searching for new ways of self, social and planetary renewal. Benedict Spinoza: An Appreciation by Chitta Ranjan Das who, like Spinoza, is a meditative thinker and experimenter, is an outstanding contribution to our contemporary dialogue with Spinoza and search for a new humane future. It presents a lucid exposition of Spinoza's philosophy as well as his exemplary life. It also discusses Spinoza's work along with philosophers and sages in both western and eastern traditions. The book is a remarkable example of creative philosophical engagement embodying pearls of wisdom and invitations for transformative action. It will be of interest to students of philosophy, literature, social sciences and all seeking souls all around the world." Over de auteur verder geen woord. [Van hier]

Lees verder...

Tienjarig jubileum van Amsterdams Centrum voor de Studie van de Gouden Eeuw in teken van Spinoza

'Tytelprint' van: 'Beschrijvinge van Amsterdam' samengesteld door C. Commelin.

Ruim een jaar geleden, op 15 maart 2009, had ik een nogal verontwaardigd blog: Amsterdams Centrum voor de Studie van de Gouden Eeuw doet niet aan Spinoza.

Maar inmiddels mag ik tot mijn grote vreugde aankondigen (daartoe getipt door een regelmatig bezoeker van dit weblog, die ik hiervoor dank zeg) dat het Amsterdams Centrum voor de Studie van de Gouden Eeuw zich gaat rehabiliteren. Ik zeg niet dat het door mijn bozig blogje komt (dit weblog heeft waarschijnlijk heel weinig of geen enkele invloed), maar het Centrum voor de Gouden Eeuw gaat z’n tienjarig jubileum vieren door flink wat aandacht aan Spinoza te geven. Chapeau!

Hier het bericht:

Lees verder...

Another mind/body-solution

De Britse historicus Tony Judt (1948), schrijver van de succesvolle studies 'Na de oorlog' en 'De vergeten twintigste eeuw', lijdt aan de terminale ziekte ALS. Peter White had op 29 juni 2010 in het BBC Radio 4 Programma 'No Triumph, No Tragedy' een gesprek met hem over zijn leven met deze ziekte die alles bij hem verlamd heeft behalve zijn geest. Beluister hier de laatste twee minuten van dit gesprek.

Hedy Lamarr (1914-2000). In Oostenrijk geboren Amerikaanse actrice van joodse afkomstTony Judt: "Sometimes I want to communicate with the brain of Baruch Spinoza, and sometimes I want to communicate with the body of Hedy Lamarr."

                 

                                    Professor Tony Judt  

Lees verder...

BBC's Spinoza-lezingen op YouTube te vinden

Op 29 december 2009 had ik het blog: Spinoza in komende BBC Radio 3 serie: 'Enlightenment Voices'. Series focusing on the work of 17th-century Dutch philosopher Baruch Spinoza.

Deze serie, die bestond uit vijf uitzendingen van ca een kwartier, was niet achteraf nog eens te beluisteren of als podcast te downloaden (“Sorry, this programme is not available to listen again.”) Het zou wellicht met een rechtenkwestie te maken hebben.

Nu heeft gisteren iemand deze serie in 7 video’s van telkens ca 10 minuten op YouTube gezet (waarbij telkens bij het afbreken wel enige woorden of zinnen verloren gingen). Ik neem aan dat dit een illegale actie is, die de BBC niet zal accepteren. Waarschijnlijk zal YouTube gevraagd worden de programma’s weer van de site te verwijderen. Maar voorlopig staat de reeks er nog (op=op). 

Wie weet kan een bezoeker van dit weblog er zijn of haar voordeel mee doen, want de vijf radiolezingen zijn serieus opgezet en de moeite van het beluisteren zeker waard. Ik haal ze hier naar binnen en voeg er de informatie van de BBC-site aan toe.

Lees verder...

Eugène A.D.E. Carp (1895 - 1983) de broer van Spinozist Johan Herman Carp (1893 - 1979), hield zijn Spinozisme verborgen

Op 16 juni 2010 promoveerde Johannes Wilschut op het proefschrift “Tussen psychiatrie en filosofie. De dynamische psychiatrie van Eugène A.D.E. Carp (1895-1983).”

In juli verschijnt bij Candide uitgeverij meteen ook de handelsuitgave. 

E.A.D.E. (Eugène) Carp was hoogleraar psychiatrie in Leiden van 1930-1983. Hij heeft veel geschreven, onder meer een leerboek psychiatrie. Hij was de broer van de Spinozist (en NSB-prominent) Johan Herman Carp.

Uit het persbericht van de VU:   “Johannes Wilschut heeft het oeuvre van psychiater Eugène Carp in beeld gebracht en geplaatst in de context van de jaren 1930-1970. Daarmee geeft hij ook een beeld van de uitgangspunten van de Nederlandse psychiatrie van die tijd. De psychiatrie zocht nog naar een duidelijke wetenschappelijke methode en filosofische discussies spelen daarom een grote rol. Carp was in zijn late jaren - hij schreef tot 1980 - meer filosoof dan psychiater. Het existentialisme speelt een grote rol in zijn visie op de mens. Carps werk vormt een scherp contrast met de huidige tijd waar in de geestelijke gezondheidszorg pragmatisme en kortdurende klachtgerichte behandelingen gangbare uitgangspunten zijn. Historisch onderzoek kan behandelaars bewust maken van de tijdsgebondenheid van hun inzichten.

Lees verder...

Spinoza, l'iPad & La joie spinozienne - Être heureux avec Spinoza

Gisteren had The New York Times een artikel van Paul Vitello over de applicaties die voor iPad of iPhone speciaal gemaakt en aangeboden worden om beter mee te kunnen doen in discussies. Bijvoorbeeld applicaties voor christenen of ook atheïsten om in debatten te kunnen gebruiken. Titel van het stuk: You Say God Is Dead? There’s an App for That. Ik ben benieuwd wanneer de eerste applicatie voor een debat over de Verlichting en/of Spinoza zal verschijnen.

Onlangs berichtte de Franse uitgever Eyrolles dat ze een tiental boeken en boekjes geschikt hadden gemaakt voor iPad, waaronder één van hun best lopende boekjes: Balthasar Thomass: Être heureux avec Spinoza. Eyrolles (29 juillet 2008)

“Eyrolles mise aussi sur l’iPad, Spinoza ne s’en plaindra pas." [Hier. "Eyrolles gaat ook op ‘t iPad, Spinoza zal zich er niet over beklagen”]

Spinoza, oui oui - mais Wim Klever?

Balthasar Thomass lijkt het handig te hebben bekeken.

Lees verder...

Julian Palley - Spinoza's stone and other poems

Twee motieven heb ik om om deze dichtbundel te signaleren. Op zoek naar gedichten over Spinoza, kwam ik het al een hele tijd geleden tegen: Julian Palley: Spinoza's stone and other poems [J.N.R. Pub, 1976]. Ik vind het zo'n mooie titel en zou daarom best graag dit boekje een keer willen inzien.

Maar een tweede motief is: hiermee geef ik deze cover aan internet. U zult het verder nergens tegen komen. Het boek wordt vaker gesignaleerd, maar altijd zonder beeld van de cover. Ik heb het ooit een keer van ebay opgepikt, maar ook daar is het niet meer te vinden. Hierbij dus.

Lees verder...

Israels nog onbekende boek The Age of Enlightenment...

Van twee bezoekers van dit weblog kreeg ik de tip (en scans) van onderstaand artikel. Jaren terug bestond de reeks "De Oogst" over dé boeken van de 20e eeuw. Nu begon de krant een serie over boeken uit de eerste decade van de 21e eeuw 'die er toe doen'. Het eerste in de reeks is van Arnold Heumakers en gaat over de boeken van Jonathan Israel.

Lees verder...

Spinoza, de meester van het nihilisme en het staren in de leegte

Harold Skulsky: Starring into the Void. Spinoza, the Master of Nihilism. University of Delaware Press, c/o Associated University Press, 2009

Ik ontving een tip over dit boek. Nu kan ik niet alle boeken over Spinoza hier signaleren, maar dit heeft wel een zeer intrigerende titel en vooral ondertitel. Maar de opvallende cartoon (Spinoza als de vlieg in de pispot...) is al genoeg aanleiding om het signalement hier door te geven.

Het is maar hoe je tegen dat 'nihilisme' zoals Jacobi de term n.a.v. Spinoza muntte aankijkt: bezorgd (zoals Jacobi) of blij en tevreden (dat de waarheid eindelijk eens onthuld is: dat er niet méér is...).

Hier de uitgeverstekst:

Drawing extensively on the whole range of Spinoza’s philosophical writing, Staring into the Void devotes twelve chapters to showing in detail how the architecture of reality as Spinoza saw it rises in stages from a theory of being (the existence of only One Real Thing) to prophetically modern theories of the physical world (actual or possible), of causal law, of perceptual and intuitive knowledge, of determinism (and the kind of freedom that is compatible with determinism), of the roots of human motivation, and of the kinds of civil society that human nature is capable of sustaining.

Lees verder...