Benediktus de Spinosa is de onberoemste niet

Eerder, op 9 oktober 2009, had ik al eens een blog waarin ik wees waar de vertaling van Bayle's Spinoza-artikel te vinden was die F. Halma in 1698 op de markt bracht, samen met een uitvoerig commentaar op 't Vervolg van Philopater. Daar ik bij books.google een andere versie tegenkwam, breng ik die apart in een blog nog eens onder de aandacht en breng ik het voorwoord van Halma op dat stuk van Bayle, gewoon daar ik zin had in zo'n lekker oude schrobbering van Spinoza - zeg maar zo'n 17e eeuws Geen Stijl Stuk [waar ik de 21e Geen Stijl stukken nooit bekijk laat staan lees]

ALhoewel de waereld in den loop deezer eeuwe, welkers kring op 't sluiten staat, zoo veele doorluchtige Verstanden, die allerlei wetenschappen opgedolven, en als uit haare puinhoopen doen herleeven hebben, heeft gezien, als'er mogelyk eenige der voorgaande tyden uitleverde, is aan zulk een geluk deeze onvolmaaktheit, dit beklaaglyk toeval verknocht geweest, dat'er, onder zoo veele scherpzinnige Geesten, zich zommigen, van tyd tot tyd hebben vertoont, die in plaats van hun verstand aan te leggen, tot erkentenis en verheerlyking van Godt, staaving zyner hemelwaarheit en heil van menschelyk geslacht, het groote, en eenigste einde van den mensch op deez waereld; dat'er zeggen we, zommigen zyn gevonden, die alle hunne schranderheit en verstand hebben ingespannen, om den Band van Godtsdienst te verbreeken, en de kennisse, teffens met de liefde van Godt als den Schepper en Behouder van 't Geheele al, ware 't mogelyk, uit de herten van 't gansche Menschdom te rukken; en vervolgens, het zelve van het toppunt der gelukzaligheit afbrengende, in den poel te storten van de hoogste rampzaligheit, de Goddelyke ongenade; dat hier meede naar de leiding der redeneering, (laat deeze ontaarde menschen zelfs Rechters zyn) zoo 't Godsdienstig gevoelen waar, en 't hunne valsch is, onafscheidelyk moet verzelt gaan.

Onder zulke, die hier voor bekent zyn, en wier toeleg in deezen door hunne Schriften is openbaar geworden, is geensins de onberoemste, Benediktus de Spinosa, die voor weinige jaaren hier te lande leefde, en, ongelukkiglyk op de gronden van Deskartes bouwende, aldaar, door mond en pen, zyn verderffelyk zaad gestrooit, en dus zommige Leerlingen en Aanhangers, tot voorstant van zyn ongodistendom aangequeekt heeft; welke zich noch zomtyds by vlaagen, uit de schuilhoeken der duisternis, alhoewel vermomt, laaten zien, en hunne vergiftige schichten, op den staalen beukelaar van 't Christen geloof, losschieten. 't Vervolg van 't Levens-verdichtzel van Philopater is er een varsch staal van, waar in Spinozaas doodelyk onkruid, als in zyn vollen groei en wasdom word vertoont, en, onder een schertsende t'zamenkouting, vermengt met slinxse konstgreepen, voor de heilzaamste en smaakelykste vruchten worden opgedischt, en aangeprezen. Uit deezen inzigt achtten we dat het niet t'onpas konde zyn, zoo we hier tegens, niet een verzierde, maar waare Levensschets van den beruchten ongodist Spinoza, die de rolle der Godverzaaking zoo in 't openbaar heeft gespeelt, den Nederlanders voor 't oog bragten, nevens zyne leeringen en gevoelens, gelyk ze ons in hunne ontmaskerde gedaante, door den wydvermaarden en scherp zinnigen Wysgeer, der heer Bayle, vertoont, en, door klem van redentaal, van hem vergruist zyn. Hier uit konnen alle de geenen, die de waarheit ernsthaftig zoeken, en begeerig zyn deeze Personaadje, nevens 't gestel zyner Wysgeerte, eens in den grond te beschouwen, en niet naar vooroordeelen of gemoedsneigingen, maar alleen volgens 't licht der reden, hun oordeel richten, vonnissen wat van zyne verdiensten of heilloosheden te keuren zy; en uit welk eene onreine slang onlangs zoo veel modder, en onklaar water is geschept, door de penne van den gemelden Levensbeschryver, in zyn doem waerdig schimpschrift, uitgestort. Doch hier van hebben we een breeder vertoog in 't algemeen voorbericht van dit werk gegeeven. Laat ons nu zonder verdere toereeding bezien 't geen er ons de heer Bayle van opleevert.

 

Reacties

Beste Stan,
Nu je ons geen gelegenheid geeft om op je hartenkreet, ik lees momentane wanhoopskreet, te reageren maak ik oneigenlijk gebruik van de mogelijkheid om op dít blog te reageren.

Ik heb ook vaak gedacht: wat wordt er weinig gereageerd op je blogs. Als je dag in dag uit daar zoveel energie insteekt, dan moet dat toch teleurstellend zijn en moeilijk om vol te houden. En dat geef je nu ook aan. Natuurlijk zoek en schrijf je al die dingen niet alleen voor jezelf. Je schrijft het in eerste instantie toch opdat het gelezen wordt. En ik weet haast wel zeker dat het daar niet aan schort. Maar reageren, dat is nog wat anders. Niet alle blogs geven overigens aanleiding tot reageren of discussie. Ik heb al heel wat boeken aangeschaft en artikelen gedownload naar aanleiding van jouw signaleringen en besprekingen, maar dat niet gemeld. Je blog had zijn werk in stilte gedaan.
Ik denk dat iemand die geen 'spinoza' gestudeerd heeft, een grote schroom heeft om inhoudelijk op dingen te reageren. Dat is begrijpelijk. En het is nu eenmaal zo dat academische en officiële Spinoza kringen jouw blogs negeren, zich er althans niet openlijk in mengen. Dat is heel erg jammer. Voor een deel zal de reden zijn dat men zich niet in openbare discussies wil mengen en zich niet kwetsbaar op wil stellen buiten eigen kring. Maar is dat alles? Ik denk ook aan de mensen die af en toe langs komen, hun deskundige mening geven, maar dat alleen ANONIEM willen doen. Wat is dat? Wil men zich niet encanailleren? Wil men dit niet weten voor collega's? Het is frustrerend, maar ik zou niet weten wat het precies is en hoe het doorbroken kan worden.
Ik zou zeggen Stan, kies voor jezelf en misschien is de keuze voor het blog daarbij ingesloten.

In navolging van Henk, hierbij ook mijn reactie op Stans persoonlijke ontboezeming.

Stan,
Ik voel een zekere schroom om te reageren op deze persoonlijke ontboezeming - we kennen mekaar alleen in cyberspace...
Maar ik wil in ieder geval je vragen om je niet neer te leggen bij de voorzienbare stopzetting van je blog provider. Ik zou je blog erg missen. Een technisch probleem mag niet de oorzaak zijn dat je blog verdwijnt. Het moet toch mogelijk zijn om naar een nieuwe blogprovider te verhuizen, en van al je blogs uit het verleden een digitale kopie te maken, en deze kopie op een of andere manier op het internet raadpleegbaar te houden.
Verder zie ik jouw en alle andere menselijke activiteiten op deze aardbol niet als zinloos. Ons bestaan is eindig in de tijd, maar in het licht van de eeuwigheid zijn wij een noodzakelijk onderdeeltje van de goddelijke activiteit. Maar ik besef wel dat deze rationele overweging vaak niet opgewassen is tegen de passies die we dagelijks ondergaan.

Dank voor de verwarmende reacties. Over de inhoud zal ik nadenken. Aan veranderen van provider heb ik gedacht en heb ik ook al voorbereid, maar overbrengen van de vele duizenden (3400 om precies te zijn) eerdere blogs is bijna onmogelijk, maar wat er wel aan behoud mogelijk is, vergt vreselijk veel werk - en is daarom praktisch ondoenlijk. Ik blijf dus toch maar bij blogse, hoewel ik - na alle eerdere aanvallen - het vertrouwen erin kwijt ben. Over verkassen, blijf ik nog even nadenken.

Gaarne sluit ik mij hier publiekelijk aan bij het door Henk en Mark gestelde. Privé heb ik dat in een mail gedaan. De miskenning die Stan van akademische zijde èn van Spinozahuiskant ondervindt, is ook mij een ergenis en vind ik een onvergeeflijke schande voor beoefenaren van het vak/broep/praktijk 'Spinozakunde' . Wat Stan doet is aanzienlijk meer dan een hobby waarover men zijn schouders zou kunnen ophalen. Door zijn bevlogen toegewijding en onvermoeibaar speuren heeft hij menig interessant historisch detail naar boven gehaald, dat zonder twijfel ook door betaalde vakbeoefenaars wordt geraadpleegd. Henk heeft dit punt terecht aan de orde gesteld en zich beklaagd over hun afwezigheid. Stan levert immers echt een bijdrage aan 'de zaak' (Spinoza's CAUSA). Waarom dit niet erkennen en laten blijken? Wel voordrachten houden in Rijnsburg en Barchem en die laten drukken op kosten van onze contributies? Of zich namens de VHS bijzonder hoogleraar in Spinozakunde laten (be)noemen en zich verheven achten boven 1e klas leken-prestaties? Ik heb wel eens over een 'maffia' gesproken en vind die vergelijking nog steeds niet ongepast.
Stan, ga gewoon door, tot je eigen en ons genoegen en profijt. Ik weet trouwens wel dat je niet kunt stoppen. Wie eenmaal met het Spinoza-virus is besmet kan dat niet meer kwijt raken. De uitingen daarvan kunnen geen last of plicht zijn, maar alleen sublieme belevenissen. Mag je daar aub aan verslaafd zijn? Bij de professionele beoefenaren van het vak twijfel ik menigmaal aan hun authenticiteit. Het is wellicht als bij Spinoza zelf: de abnormaliteit floreert soms (was ik een uitzondering?) alleen buiten het knellend academie-verband.

Ik wil ook even zeggen dat ik in stilte iedere dag even naar je blog ga. Ik wil me aansluiten bij de vorige commentaren en even zeggen dat ik geen specialist in Spinoza of filosofie ben maar ik heb veel opgestoken en vaak interessante dingen ontdekt via je blog. Het is een verademing tussen de troep die we in cyberspace (en niet alleen in cyberspace) tegenkomen.
Je wordt niet alleen binnenlands gelezen. Dus geef het aub niet op.

Stan,
Ik heb zorgvuldig de commentaren gelezen en sluit me er voor 100% bij aan. Ik heb je eerder al eens gemeld dat jouw blog, voor mij althans en mij niet alleen zo blijkt,een verademing is en samen met die van Karel voor het openen van de computer de moeite loont.
Weet dat je me dagelijks helpt meer wegwijs te worden in Spinoza en als jouw blog stopt, ik de computer bij het gevaarlijk afval dump.
Het zou heel pijnlijk zijn je te moeten missen: iemand die je zeer dankbaar en genegen is.

Maakt Stan ook copieën van zijn talloze interessante blogs (+ reacties), voor het geval dat de totale productie bij faillissement van blogse zou verdwijnen?