Bert Wagendorp’s Column in de Volkskrant: "Spinoza is ongetwijfeld de grootste Nederlander ooit"

[Je hoort hem denken: wat denken die lezers van NIW wel hem als grootste Joodse Nederlander ooit uit te roepen…]. De column begint aldus:

“De banvloek die de Portugees-Joodse gemeenschap van Amsterdam in 1656 uitsprak over Baruch de Spinoza, met het verzoek aan God zijn naam van de aardbodem te wissen wegens gruwelijke ketterijen en monstrueuze daden, wordt niet herroepen. Zondag was er een bijeenkomst in de Rode Hoed in Amsterdam waar een verzoek om herroeping op tafel lag, maar opperrabijn Pinchas Toledano moest de voorstanders teleurstellen.

Het verzoek had dertig dagen na de uitspraak moeten worden ingediend, dus het kwam te laat. Bovendien, zei Toledano, wás de ban al opgeheven op het moment dat Spinoza overleed, op 44-jarige leeftijd in 1677.

Baruch de Spinoza, zoon van een Portugese handelaar in zuidvruchten en noten die vanwege de vervolgingen in zijn vaderland naar Amsterdam vluchtte, is een van de grootste en invloedrijkste filosofen uit de historie.” [lees aldaar tegen betaling verder]

In deze tweet van Martin Lamboo is ook nog een stukje te lezen (waarin we Wagendorp Spinoza de scheiding van kerk en staat in de schoenen zien schuiven, een vergissing die vaak wordt gemaakt]

_____________________________________________________________ 

Op Joop.nl heeft Vester Bergmans (coördinator vluchtelingenwerk en filosoof) een fraai, lezenswaardig en kritisch blog: “Laat Spinoza met rust! Academici en Joden miskennen Nederlands grootste filosoof in onzinnig debat over banvloek,”

Hij wijst erop: “Spinoza kan in zo’n debat dus niet verliezen of winnen, want hij staat helemaal niet op het spel.”

Z’n laatste alinea luidt:

“Het mooie is dat Spinoza ondanks alles ongeschonden blijft. Hij kan niet in ere worden hersteld, want hij is zijn eer nooit verloren. Hij kan niet gered worden, want hij is nooit in gevaar geweest. Hij had zichzelf allang bevrijd uit de kooi van de religie. Hij wilde enkel met rust worden gelaten, zodat hij in vrijheid kon schrijven wat hij wilde. Hij zou het fijn hebben gevonden als hij zijn werk ook had kunnen publiceren, maar dat kon niet. Hij leefde immers nog niet in een democratische en vrije samenleving. Dus als we hem echt willen eren, laten we hém dan gewoon met rust laten en zélf de tijd nemen om zijn werken in alle rust te bestuderen. Dan komt Spinoza het beste tot zijn recht.”

Reacties

Het stuk van Vester Bergmans, verschijnt vandaag in de NRC onder de titel "Spinoza kan best leven met zijn banvloek". Ik neem tenminste aan dat het om dezelfde tekst gaat als op Joop.nl (het is alleen te zien voor geregistreerden/abonnees).

http://www.nrc.nl/next/2015/12/10/spinoza-kan-best-leven-met-zijn-banvloek-1566262

Intussen heb ik het stuk zelf kunnen zien en het is helemaal dezelfde fraaie tekst die eerder op Joop.nl stond.
NRC-Handelsblad vermeldde erbij:
"Vester Bergmans studeerde magna cum laude af in de wijsbegeerte aan de KU Leuven. Zijn masterthese ging over moed bij Spinoza en Descartes."