De drie goden volgens Spinoza
... een paasbijdrage van dit weblog...
Op 7 en 8 mei a.s. wordt aan de Birkbeck Universiteit van Londen een symposium gehouden onder de titel ‘Thinking with Spinoza: Politics, Philosophy and Religion’ [zie hier]. Vragen die aan de orde komen:
Does religious pluralism undermine political co-operation? Does religion differ from superstition? What is the scope of philosophical knowledge? Can it live alongside religious faith? How can states combine pluralism with solidarity? How deeply does political co-operation depend on imagined narratives? These and other themes of Spinoza’s seminal Theologico-Political Treatise will be discussed
Onder de sprekers is Etienne Balibar, auteur van Spinoza and Politics waarover ik onlangs dit blog had, verder van The Philosophy of Marx en co-auteur van Reading Capital en van Race, Nation, Class.
Over het onderwerp ‘drie goden’ in verband met Spinoza hoor je niet gauw. Vandaar dus dat Wim Klever toen hij kennisnam van deze bijeenkomst, zich direct zijn stuk herinnerde dat hij midden 2008 schreef, de titel 'Drie goden' meegaf en aan de redactie van de opiniepagina van NRC Handelsblad zond. Hij wilde zich ermee mengen in de discussie over spraakmakende en goedverkopende boeken van atheïsten als Richard Dawkins, Christopher Hitchens en Daniel Dennett, die zo lijkt het een publiciteitsoffensief begonnen. In de heersende discussie wilde hij een entree van Spinoza bewerkstelligen, maar had geen succes. De redactie van NRC’s-Opiniepagina nam het namelijk niet op. Misschien was die redactie niet in staat om het te begrijpen en durfde het daarom niet aan? Waarschijnlijk wil zij het niveau van de krant laagdrempelig houden en het lezers dus niet te moeilijk maken.
Door een pc-crash was hij het bestand kwijt geraakt, maar gelukkig had hij de tekst geprint. Hij heeft hem vandaag gescand, zodat ik er in deze vorm een pdf-bestand van op benedictusdespinoza.nl kan plaatsen. Zie hier het artikel Drie goden (een PDF van 2,3 Mb).
Gezien het beoogde publiek is het stuk zonder verwijzingen of voetnoten en in tamelijk globale trant geschreven. Dat geeft het in mijn ogen juist een extra aantrekkelijk accent. Niet bedoeld voor publicatie in het wetenschappelijke domein, lijkt het daardoor meteen een veel persoonlijker stuk te zijn geworden.
Degenen die al meer van en over Spinoza gelezen hebben, zullen duidelijk diens invloed erkennen in dit door en door spinozistische stuk, waarin Wim Klever de god van de verbeelding, de god van de rede en de god van de intuïtie onderscheidt.
Of Balibar ongeveer hetzelfde voor ogen staat, kunnen we nog niet weten, maar de kans dat dit het geval is, mag als redelijk groot worden ingeschat. In dat geval mag Wim Klever door publicatie op deze website de primeur hebben om deze drie goden in Spinoza’s filosofie te hebben gelezen.
