BdSpinoza

De 'suïcideconsulent' houdt de vrije wil overeind

In de serie artikelen die Trouw wijdt aan de door neurologen veronderstelde "dood van de vrije wil" (ik heb er al eerder op gewezen), vandaag een artikel met filosoof en ‘suïcideconsulent’ Ton Vink. Titel:
           ’Zelfdoding is bewijs van vrije wil’  

Vink gaat er van uit dat “iemand die bewust zijn leven beëindigt, na een zorgvuldige afweging, vaak in aanwezigheid van familie en vrienden” het ultieme bewijs levert van een keuze uit vrije wil. Als iemand in alle rust en nuchterheid besluit niet verder te leven, kan dat volgens Vink een keuze zijn uit vrije wil. „Al zijn er natuurlijk altijd omstandigheden die onze keuzevrijheid beperken: determinerende factoren. Iemand heeft bijvoorbeeld een progressieve spierziekte en komt tot zo’n besluit met de toekomst in gedachten, een onvrije toekomst die onafwendbaar is geworden.”

„Culturele, psychische en fysieke omstandigheden zijn zeer bepalend voor wat we doen, maar uiteindelijk komt het toch aan op de houding die wij zelf aannemen tegenover deze factoren. Ik heb te maken met mensen die er in bepaalde omstandigheden voor kiezen om hun leven te beëindigen. Maar ik heb ook te maken met mensen die er in vergelijkbare omstandigheden voor kiezen om hun leven niet te beëindigen,” aldus Vink.

Vink werd al een keer door Justitie vervolgd, maar is tenslotte toch niet veroordeeld voor het overschrijden van een grens van daadwerkelijke hulp.

Al met al is de verantwoording van zijn beroep een duidelijk voorbeeld van de in onze (christelijke-humanistische) cultuur vereiste noodzaak dat we wel moeten geloven in het bestaan van de vrije wil, anders zou hij niet verantwoord bezig zijn. Onder die fictie komen we niet uit.

De vrije wil is de hulpconstructie waarmee onze beschaving de fictie van de zelfbepaling, onze autonomie en eigen verantwoordelijkheid overeind houdt.

En het kan niet anders - ook voor een Spinozist niet. Ik ga hier verder niet in op Spinoza's bekende opvatting wat betreft de onmogelijkheid voor welk individu ook z'n eigen bestaan te beëindigen, te vernietigen. Er bestaat geen negatieve conatus.

Maar zelfdoding bestaat in de praktijk wel. En ook al komt dat nooit van binnenuit, altijd door oorzaken van buitenaf, iemand die dit overkomt dient uiteraard wel bijgestaan te worden. En iemand die daarvan z'n beroep maakt moet dan kennelijk een geloof ophouden alsof het wél van binnenuit komt en zelf-gewild kan zijn.

spinoza | 15-01-2011 | 12:17 | Link | Reacties (1)