Einstein’s introductie op "Spinoza. Portrait of a Spiritual Hero" van schoonzoon Rudolf Kayser
Begin van de week verscheen er weer een aardig blog over Einstein’s God door iemand die zegt zelf enige studie te hebben gedaan naar hoe Einstein over God schreef in zijn brieven. Michael Shermer: "Einstein's God. What did the great physicist really believe about the deity?" in: Big Questions Online. Ik volsta met het vastleggen van deze link erheen en van nog een link naar het blog dat Josh Rothman: "Einstein's Abstract God" naar aanleiding daarvan schreef.
Dit neem ik als aanleiding om hierna de introductie op te nemen die Einstein schreef voor de Engelse vertaling van de biografie die zijn schoonzoon, Rudolf Kayser (1889–1964)* had geschreven: Spinoza Bildnis eines geistigen Helden (uitg. Leipzig-Phaidon, 1932).
Dit werk is door Amy Allen en Maxim Newmark in het Engels werd vertaald: Spinoza Portrait of a Spiritual Hero (1946). Daarvoor schreef Einstein dus de inleiding...
... "waarin hij er op wees, hoe het 19de-eeuwsche vertrouwen in den gestadigen voortgang der menschheid geleid heeft tot ontgoocheling; vermeerdering van positieve kennis en technische vervolmaking hebben noch de hardheid van 's menschen lot verzacht, noch zijn in staat geweest hem den verloren troost der traditioneele religie te vergoeden. Scepticisme en geestelijke verstrooiing werden zijn deel; inderdaad, het is noodig, dat hij tot bezinning kome. Waar evenwel de mensch van heden geen klaarheid bezit omtrent zijn verhouding tot de feiten en toestanden, waarmede hij in aanraking komt, schijnt het moeilijk voor hem om een innerlijken vrede en een evenwichtig bestaan deelachtig te worden.
Op grond van deze overwegingen acht Einstein het van groot belang kennis te nemen van het leven en bedrijf van die eminente persoonlijkheden, welke dergelijke mopeilijkheden in hun tijd wisten te overwinnen. En onder deze is zeker Spinoza een der meest op den voorgrond tredende figuren. Aldus heeft Rudolf Kayser, niet zoozeer met het oog van een critisch wijsgeer, als wel met dat van een sympathiek gezind biograaf, het beeld geschetst, welke in zijn tijd een strijd had te voeren, te vergelijken met dien, waarvoor wij thans staan. Overtuigd van het algemeen noodzakelijk verband der phaenomena, mede in de wereld des geestes, heeft Spinoza in het aanvaarden dezer causaliteit de genezing gezien van 's mensen vrees, haat en verbittering. En zijn eigen leven heeft zijn leer bevestigd.
Tot zover Einstein."
En tot zover de secretaris, W.G. van der Tak, in het 55e jaarverslag (1946 - 1947) van de Ver. Het Spinozahuis. Volgt hier die inleiding:
Zie books.google
_______________
*) Rudolf Kayser was een Duitse literatuurhistoricus. Van 1922 tot 1933 was hij eindredacteur van het literatuurtijdschrift ‘Neue Rundschau’. In 1930 schreef hij onder het pseudoniem Anton Reiser een biografie over zijn schoonvader Albert Einstein. In 1935 emigreerde hij naar New York en werd professor in de Duitse en Europese literatuur aan de Brandeis University, een particuliere universiteit in Walthan, Massachusetts.
Spinoza wordt beschreven als een Messias - als een Jezus in de tempel, bij wie weten en heiligheid samen gingen. De schrijver suggereert dat Rembrandt Spinoza heeft geschilderd als het kind Jezus. Citaat over Spinoza als Messias: “Nog een keer gaat de messiaanse roep om een onbekende mens die alle nood in geloof en denken op zich neemt en met het woord antwoordt: ‘Ik ben het.’”. De Ethica van Spinoza is een tempel, de schrijver van de Ethica is de bouwer van de tempel. Het betreft hier vermoedelijk een nieuw-messianisme, dat in ieder geval anti-zionistisch is: Joden kunnen beter als apolitieke groep een betere wereld maken.
[Hier gebruik gemaakt van het verslag van de inleiding tijdens de Spinoza-zomerweek op 28 juli 2010 door David Wertheim over Spinoza de joodse verlosser]
* * *
Cover en titelpagina Engelstalige uitgave op 10 mei 2015 van hier toegevoegd.
