‘Failed secular Jew’ niet behorend tot 'de orde van de heilige Benedictus' toch Spinoza-bewonderaar
Onlangs hoorde ik van iemand dat Piet Steenbakkers ooit sprak over bepaalde Spinozisten die ‘van de orde van de heilige Benedictus' zouden zijn. En die persoon veronderstelde dat ik daartoe wellicht ook behoorde. Ik zal er eens naar omzien of er zo’n ‘orde’ is en erover nadenken of ik ertoe behoor.
Ik plaats hier een foto van een bezoekje dat ik in februari 2007 (om eens van carnaval weg te zijn) bracht aan de Abdij De Benedictusberg van de Benedictijnen in Mamelis bij Vaals (de echte Ordo Sancti Benedicti). Het was een half jaar voordat ik mij met die andere Benedictus, de Spinoza, zou gaan bezighouden. Toen ik weer thuis kwam zag ik dat op de voorpagina van het Limburgs Dagblad deze foto van mij in de abdijkerk geplaatst was bij een artikel over Aswoensdag.
'Voor aanvang van de Latijnse hoogmis waarmee de benedictijnen gisteren de vastentijd inluidden,' zo luidde het bijschrift, maar dat kon niet kloppen, want toen zat de abdijkerk behoorlijk vol. Ik denk dat deze foto genomen is tegen 12:15 uur (de sext) of tegen 14:00 uur (de noon).
Ik geef in ieder geval alvast wel toe dat ik soms de neiging heb om op dit weblog anderen op hun Spinozistisch gehalte de maat te nemen. Zo ook vroeg ik mij het volgende af.
Onder de title “Belonging Without Believing: Engaging Secular Jewish Culture” wordt volgende week zondag in San Francisco een bijeenkomst belegd voor joodse Amerikanen die een seculiere weg zoeken om er als jood toch bij te kunnen horen… It’s all about the artistic and intellectual achievements of post-Enlightenment Jews who rejected the piety of their forebears. [hier]
O.a. zal David Biale er optreden over wiens recente boek ik onlangs een blog had. Hij is ongelovige (seculier), maar met grote belangstelling voor de joodse religieuze traditie, die volgens hem de filosofie van de joodse seculieren mede heeft gevormd.
Uiteraard wordt er ook aandacht gegeven aan Spinoza (Spinoza’s Road to Inner Freedom: The Challenge to Religious Authority). Maar wat mij dan opvalt, terwijl er zoveel seculiere joods-Amerikaanse Spinoza-geleerden zijn, wordt op zo’n bijeenkomst Spinoza behandeld door een rabbijn. Je vraagt je af: kan Spinoza bij een rabbijn in goede handen zijn?
Rabbi Peretz Wolf-Prusan ziet zichzelf als een: “failed secular Jew,” but nonetheless an admirer of Spinoza [ca hier]. Enfin, dat hij het geprobeerd heeft, maar faalde om ongelovig te zijn, is aardig gezegd en zal enig krediet geven.
Reacties
Stan,
Volgens mij houd je op je rug de 'Ethica' van Spinoza in de vertaling van Nico van Suchtelen vast. Oftewel, van voren ben je nog Benedictus Sancti de-secularisati (om net Akkermans te spreken), maar van op je rug houd je al de attributen Benedictus de-Sancti secularisati vast. Oftewel, het Limburgs Dagblad heeft hier een moment vastgelegd dat men in de blues-muziek 'Crossroads' noemt, en wat de Achterhoekse boerenrocker Bennie Jolink "Kruuspunt' noemt. Volgens Jolink betekent het dat je dan 'trubbels in 't leaven het'. Advies van Jolink: "Omdat iej alle kante op könt, wa veur iederene geldt / Loat ow niet leiden deur emoties of een soort van held".
Waarvan acte!
Adrie Hoogendoorn 30-01-2011 @ 09:29
re 'rabbi'
Waarde Stan,
m.i. betekent het Nederlandse woord 'rabbi' nog altijd 'konijn'. Hier gebruik je een (helaas alom gebruikt) anglicisme voor 'rabbijn'. Ik weet wel dat de strijd tegen anglicismen dweilen is met de kraan open, maar zonder die koppigheid zou ik (niet in Limburg) nu op de zeebodem zitten. Verder leer ik veel van je!
veel groeten van Justus van de Kamp
Justus van de Kamp 01-02-2011 @ 15:23
@ Justus,
Ik heb in mijn blog 2x rabbijn en liet per ongeluk 1x rabbi staan.
Is je opmerking dan nog rechtvaardig, Justus?
Stan Verdult 01-02-2011 @ 17:38
Sinds wanneer is 'rabbi' een Nederlandse woord dat "nog altijd 'konijn'" zou betekenen? Dit is een volledig verzonnen nieuwvorming (ook wel kankergezwel genaamd).
In het verhaal in de reeks van Suske en Wiske "Het geheim van de Kalmthoutse heide," is een van de personages een konijn met de naam Rabbi. De naam Rabbi wordt wel vaker aan een konijn gegeven; dat dit afgeleid is van het Engelse rabbit moge duidelijk zijn. Maar een eigennaam is geen algemeen taalwoord.
Van het taalpurisme van Justus van de Kamp kunnen we dus puree maken.
Patrick 01-02-2011 @ 18:13
Het leek me bij voorbaat overbodige en verspilde moeite, maar toch even in de Van Dale (1999) gekeken. En zie:
"rabbi": benaming voor een joodse godsdienstleraar, vgl rabbijn
"rabbie": konijn (soortnaam dus)
Ik vond ook nog 'hij heeft zich in de puree gewerkt'.
henk keizer 02-02-2011 @ 11:34
Iemand schreef mij: “Kennelijk heeft Henk Keizer een vrij dunne van Dale” en gaf mij uit de 3-delige van Dale (editie 1984) de volgende omschrijvingen door van ‘rabbi’ en ‘rabbijn’:
rabbi (<Hebr., eig.: mijn meerdere), 1. aanspreektitel van een joodse godsdienstleraar - 2. ben. voor zo’n leraar: naar de rabbi gaan; -3. (gew[estelijk].) persoon die ongunstig bekend staat, hetzij wegens zijn oneerlijkheid, zijn gierigheid of wegens zijn vals of twistziek karakter.
rabbijn (<Lat. <Hebr.), joods godsdienstleraar; functionaris bij een joodse gemeente die belast is met godsdienstonderwijs en zielzorg.
En voorts nog de volgende aanvullende informatie:
Het Leenwoordenboek. De invloed van andere talen op het Nederlands (SDU, Den Haag, 1996) bevestigt dat ‘rabbijn’ rechtstreeks uit het Hebreeuws afkomstig is en wel uit de meervoudsvorm, terwijl ‘rabbi’ van de Hebreeuwse enkelvoudsvorm zou zijn afgeleid. Verder verwijst het Leenwoordenboek naar een boek van R. Dozy (1867), Oosterlingen. Verklarende lijst der Nederlandse woorden die uit het Arabisch, Hebreeuwsch, Chaldeeuwsch, Perzisch en Turksch afkomstig zijn (’s Gravenhage/Leiden/ Arnhem). Daarin zou staan dat de term ‘rabbijn’ vanuit het Hebreeuws via het Latijn tot ons gekomen is, zoals ook uit de vermelde van Dale is op te maken. Het zou de Neolatijnse term ‘rabbinus’ betreffen en in dat geval zou ‘rabbijn’ niet van de Hebreeuwse meervoudsvorm afkomstig zijn.
De jiddischist Justus van der Kamp heeft hier wat aangericht.
Duidelijk is inmiddels: rabbi of rabbijn - het mag allebei.
Stan Verdult 02-02-2011 @ 15:38
Ik denk dat het verschil tussen de dunne en dikke Van Dale is dat ik alleen de voor de discussie relevante informatie heb overgenomen.
henk keizer 02-02-2011 @ 20:30