Het voor mij altijd al mooiste orgelstuk van J.S. Bach
Een keer iets geheel anders.
Daar we in de Spinozistische kerk geen orgels hebben, moeten we ze maar lenen. Spinoza werd immers ook in de Nieuwe Kerk te Den Haag begraven. Wellicht heeft bij zijn begrafenis ook orgelspel geklonken. [Later toegevoegd: zal wel niet, want het eerste orgel werd gebouwd door Johannes Duyschot in 1702 volgens wiki].
De harmonie of symmetrie (liever dan parallellie) tussen extensie en denken, van lichaam en geest, van organist en orgel wordt schitterend voelbaar in deze video, waarin Hans-Andre Stamm op het orgel van de Stadtkirche in Waltershausen van Johann Sebastian Bach de Passacaglia en Fuga in c mineur BWV 582 speelt. Werd op 27 sept. 2010 op Youtube gebracht.
[Zie hier wiki over het orgel]
Heel anders, ook mooi om te horen en te zien, is hetzelfde stuk, J.S.Bach Passacaglia en Fuga in c mineur BWV 582 door Ton Koopman op het orgel in de Tokyo Opera City Concert Hall op 24 september 2008, tijdens de Ton Koopman Japan Tour 2008. "Dolby Sounds" opgenomen. Maar het orgel klinkt in mijn oren wat minder.
Op hetzelfde Trost-orgel van de Stadtkirche in Waltershausen speelt Hans-Andre Stamm Bach's Toccata en Fuga BWV 565
Reacties
De gepoetste schoenen van Koopman overtuigen mij het meest. Het hak- en teenwerk is solide en vooral het tempo vind ik goed. Ik heb een opname van een andere orgelartiest die bijna 20 minuten duurt. Overigens kan een goede piano-uitvoering ook imponeren (Breidenbach). Of de vierhandige Regerbewerking en dan vergeet ik niet de fraaie orkestrale Stokowski. Misschien kunnen we als Spinozaliefhebbers ook hier weer lering uit trekken en een analogie ophoesten zoals god/ natuur als de cantus firmus of de basso continuo en wij, als variaties, de daarin afhankelijke modi. Als je goed luistert naar dit werk hoor je iets dat alles te maken heeft met de Ethica. De theorie van alles?
Herman Terhorst 24-08-2011 @ 16:49
Met de Ethica heeft dit alles zeker te maken. En dan met name de inbedding van een praktijk (van oefenen, oefenen, oefenen) in een doordachte goede theorie die alles in een kader plaatst - inderdaad: een theorie van alles.
Eerlijk gezegd, de orchestratie van de befaamde Leopold Stokowski van Bachs Passacaglia en Fuga in c mineur BWQV 582 vind ik toch te romantisch - teveel à la Samuel Barber.
Je vindt meerdere uitvoeringen op Youtube.
Nee, echt... terug naar het orgel!
En dan… de glimmend gepoetste schoenen van Hans-Andre Stamm mogen er ook zijn. Aan zijn voetenwerk mankeert niets. Maar inderdaad tegen het swingen van Koopman, diens orgelspel met heel zijn lichaam naar het einde toe... daar kan Stamm niet tegenop.
Stan Verdult 24-08-2011 @ 17:35