Human’s Het Filosofisch Kwintet over Vrijheid van Meningsuiting
Morgen, 21 juni 2015, in het kader van Wereldhumanismedag, zendt Omroep Human om 12:10 uur op NPO1 rechtstreeks vanaf het Mag Het Licht Aan Festival in de Tolhuistuin in Amsterdam, de eerste uitzending uit van een nieuwe reeks van Het Filosofisch Kwintet. O.l.v. Clairy Polak en Ad Verbrugge buigen hun gasten zich over het thema: Vrijheid van Meningsuiting.
Gasten zijn Johan Braeckman, professor bij de vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap van de Universiteit Gent, Theo de Wit, universitair docent en hoogleraar sociaal-politieke filosofie en cultuurfilosofie aan de Universiteit van Tilburg, en Rutger Claassen, universitair hoofddocent ethiek en politieke filosofie aan de Universiteit Utrecht.
Ben benieuwd of Spinoza in dat programma aan de orde komt. Zou kunnen, want Johan Braeckman heeft samen met Etienne Vermeersch over de TTP geschreven [cf. blog].
Ik verwijs hier tevens even naar het blog met de video van Miriam van Reijen over de TTP-leesgroep die ze bij de ISVW gaat geven, waarin ze spreekt over Spinoza’s “radicale pleidooi voor de vrijheid van meningsuiting,” die zoals zij Spinoza leest, ‘absoluut’ moet zijn: “er is bij Spinoza geen enkele grens aan de vrijheid van meningsuiting – alles moet gezegd, geschreven, getekend, gefilmd kunnen worden.” Spinoza zou het niet eens zijn met zelfcensuur die mensen zouden moeten hebben, volgens haar. Een zeer actualiserend interpreteren van Spinoza die zelfs de film al voorspeld zou hebben…
Spinoza doet inderdaad een indringend pleidooi voor het erkennen van de vrijheid van mensen om te denken wat ze willen en te zeggen wat ze denken. Dat pleidooi houdt hij richting de hoogste overheden. Maar zo absoluut ziet hij die niet, want hij geeft ook duidelijke grenzen aan: "het zou hoogs verderfelijk zijn de vrijheid aan de onderdanen geheel toe te staan." Het is zelfs, zo kunnen we lezen in TTP20/5 waar dit citaat uit komt, het doel van zijn schrijven om de voorwaarden te onderzoeken voor het toestaan van die vrijheid voor de vrede in de staat en het behoud van het recht van de hoogste overheden. Voor Spinoza is de vrijheid van meningsuiting dus absoluut niet zo absoluut.
Maar dat wordt meestal vergeten of helemaal niet gewetren, zoals bijvoorbeeld in het stuk van Mick Hume gisteren in de Daily Mail: “How free speech
became a thought crime.”
Het gaat over de moderne zedemeesters, 'the modern guardians of morality', 'crusaders for repression' die via massale twitteraanvallen er bovenop zitten als ze menen dat iemand over de schreef gaat. Over “how a culture of verbal prohibition is taking over society, led by an army of self-appointed militants who see themselves as the guardians of correct thinking.”
Degenen die na de aanslag op Charlie Hebdo te snel zeiden dat je niet alles moet willen zeggen, zouden zich te makkelijk overgeven aan “de vijanden van de vrijheid.” En dat terwijl Spinoza toch had gezegd: 'In a free state, every man may think what he likes and say what he thinks.' [Cf.] Kortom, een mooie voorbereiding op het thema van morgen.
________________
Ik wijs hier tenslotte ook op de reeks blogs van George H. Smith, formerly Senior Research Fellow for the Institute for Humane Studies, over "Freethought and Freedom" [cf.], waarvan het laatste gaat over "Spinoza on the Bible" [cf.], waarin hij behandelt "why Spinoza’s Theologico-Political Treatise became one of the most scandalous books ever published," maar waarin hij merkwaardigerwijs nalaat het over het politieke aspect te hebben en m.n. het pleidooi voor libertas philosophandi, de vrijheid van denken en spreken eruit aan de orde te stellen.
Reacties
Ik heb het blog nog wat aangevuld.
Stan Verdult 21-06-2015 @ 09:44