"In de voetsporen van Spinoza" excursies zomer 2013

Ook dit jaar organiseert Jossi Efrat een aantal excursies "In de voetsporen van Spinoza." 

Op de zondagen 14 juli, 4 augustus, 8 september en 6 oktober 2013 worden 4 identieke excursies gehouden waarbij te voet wordt gelopen op de plaatsen waar Spinoza ook heeft verbleven. Deze excursie probeert de gehele levensloop van Spinoza te volgen. Aan de hand van 17e en 18e eeuwse plaatjes zal men zich een voorstelling kunnen maken hoe het er toen uitzag, door deze tekeningen te vergelijken met de gebouwen en het straatbeeld van nu. De deelnemers zullen ca. 15 kopieën van deze plaatjes daarbij ontvangen.

[image040.jpg]
Hier geeft Jossie Effrat op 23 augustus 2009 toelichting bij het graf van rabbijn Saul Levi Morteira op de oude joodse begraafplaats in Ouderkerk a/d Amstel. 

Het vervoer geschiedt met eigen auto. Op zondagen is het parkeren relatief gemakkelijk. In het centrum van Amsterdam meestal gratis tot 12 uur. In het centrum van den Haag is het na de middag meestal niet gratis, er is daar dan echter wel voldoende parkeerplaats. Voor degenen die niet over eigen auto beschikken zal een regeling worden getroffen zodat er van Amsterdam naar den Haag meegereden kan worden met anderen, min of meer gratis.

Programma:

Amsterdam, Portugese synagoge, met bezoek. Spinoza heeft dit gebouw (van 1675) bij aanbouw kunnen zien, hoewel hij daar kennelijk nooit binnen is geweest. In de synagoge zal worden uitgelegd hoe vroeger de ban werd voltrokken. (Bij Spinoza gebeurde dat op 27 juli 1656, tijdens zijn afwezigheid, in een kleinere synagoge daarnaast, die nu niet meer bestaat.) De huidige synagoge lijkt in een aantal opzichten op dit vroegere gebouw - aan de Houtgracht, waar we ook zullen wandelen.

Op de Houtgracht (nu Waterlooplein) was tevens het ouderlijk huis van Spinoza. Vlakbij zien we ook het nieuwe standbeeld van Spinoza ( 2009).

Ouderkerk a/d Amstel. Kerklaan 10. Rondleiding op de oude joodse begraafplaats met o.a. graven (met leesbare zerken) van de beide ouders van Spinoza. Ook graven van de drie rabbijnen die waarschijnlijk leraren waren van Spinoza:  Saul Levi Morteira, Isaac Aboab en  Menasse Ben-Israël. Het is niet duidelijk of zij allen ook een actieve rol hebben gespeeld bij de Spinoza-ban van 1656, maar waarschijnlijk geldt dit wel voor de twee eersten. (Ben-Israël was in die tijd in Engeland.)


Tekening van het Spinozahuisje in Rijnsburg in het boekje van Bernard Damme, B. de Spinoza. Populaire bijdrage over zijn leven en leer [Bedeaux, Rotterdam, 1908]

Rijnsburg, Spinozahuisje op de Spinozalaan 29. Pas gerestaureerd.
We zien er zijn bibliotheek, en ook exemplaren van boeken van Spinoza zelf, al gedrukt honderden jaren geleden. Indrukwekkend zijn ook de buitenkant van het huisje, en de mooie tuin met borstbeeld van de wijsgeer. We zien daarna een tweede standbeeld van Spinoza, in het centrum van Rijnsburg.

Den Haag. Wandelen vanaf de Nieuwe Kerk op het Spui, nr. 175. Hier werd Spinoza op 25 februari 1677 begraven. Dan langs zijn eerste woning aan de Stille Veerkade, en naar zijn laatste woning aan de Paviljoensgracht. Hier zien we ook het meer dan 100 jaar oude standbeeld van Spinoza. Vervolgens wordt gewandeld naar de Plaats (naast het Buitenhof), waar het standbeeld van Johan de Witt (uit 1906) staat, en zal toelichting worden gegeven op de gebeurtenissen bij de Gevangenpoort op 20 augustus 1672 en de betrokkenheid van Spinoza daarbij. 

Aanvang excursie: om 10 uur, bij de ingang van de "Esnoga", de grote Portugese synagoge, op het Mr. Visserplein (Jonas Daniel Meijerplein) te Amsterdam, naast het Waterlooplein.
Trams: 9 en 14.  Metro: Waterlooplein.

Tijdschema: Gezien de ervaring van verleden jaren proberen we een tamelijk strak schema te handhaven, zodat de excursie niet te veel uitloopt. Er zal tijd zijn voor een late lunch in Rijnsburg, na de bezichtiging van het huisje daar. Deelnemers wordt verder geadviseerd een broodje of iets dergelijks in de auto mee te nemen.
Men kan uiteraard wel even stoppen onderweg voor iets drinken en toilet.
Er zijn toiletten in de Amsterdamse synagoge en in Rijnsburg. Op de begraafplaats zijn echter geen toiletten.
We proberen omstreeks 12 uur al uit centrum Amsterdam weg te rijden.

Bezichtiging in Ouderkerk is dan van ca. 1245 tot 1340.

Bezichtiging huisje in Rijnsburg van ca. 1430 tot 1530 uur.

Begin rondleiding in den Haag ca. 1640 uur.  Einde excursie ca. 1830.

Heren dienen in de synagoge en op de joodse begraafplaats een pet, hoed of elk ander hoofddeksel te dragen.
Voor dames is geen bijzondere kleding vereist.

Kosten; € 19.50  p.p., dit is incl. mapje met kopieën van relevante oude plaatjes. Excl. entreegeld bij de Portugese synagoge en excl. entreegeld Spinozahuis in Rijnsburg. (Beide plaatsen zijn gratis voor houders van een Museum-jaarkaart.)

Aanmeldingen: Jossi Efrat, 06-81-41-87-59;   jossiefrat@hotmail.com De excursie is initiatief van Jossi zelf, er staat geen organisatie achter. Jossi is lid van de Spinoza-vereniging en werkzaam als gids en reisleider, buiten Nederland vooral in het Midden-Oosten. Is bekend met het jodendom en spreekt Hebreeuws en ook Arabisch.

Tijdens de excursie wordt alleen oppervlakkig ingegaan op de uitgebreide filosofie van Spinoza, dit vanwege tijdgebrek. Wel zal in de Synagoge aandacht worden besteed aan in hoeverre Spinoza's brede orthodox-joodse opleiding in zekere mate invloed had op zijn latere opvattingen.

spinoza | 24-06-2013 | 11:02 | Link | Reacties (0)