Inutilis scientia Spinozana [90] De Spinozaband van Friedrich Bülow
Friedrich Bülow (1890 – 1962)
verzorgde een uitgave van een gedeelte van Spinoza’s werken:
Spinoza. Die Ethik, Schriften und Briefe. Friedrich Bülow [Hrsg.] Stuttgart: Kröner, 1955. - XXXII, 337 pp. - (Kröners Taschenausgabe; 24).
Anmerkung auf S. IV: Die 'Ethik wurde von Carl Vogl übertragen und vom Herausgeber revidiert. Die Auswahl aus der 'Abhandlung über die Läuterung des Verstandes' wurde der von Werner Schingnitz durchgesehenen Reclam-Ausgabe Nr. 2487 entnommen. Den abgedruckten Briefen liegt Spinozas Briefwechsel, philosophische Bibliothek Bd. 96, Verlag Felix Meiner, zugrunde. [cf. Spinozabibliografie]
Het boekje heeft een handzame omvang en beleefde vele herdrukken.
Wie was deze Friedrich Bülow?
Vanaf 1909 Bülow tot 1914 (WOI) studeerde hij filosofie,
rechtswetenschappen, economie en sociologie aan de universiteit van Leipzig,
ging daarna naar Heidelberg om er bij W. Wundt, W. Windelband, K. Bücher, L.
Fohle en Th. Litt te studeren. De oorlog onderbrak zijn studie en in 1920 promoveerde
hij in Leipzig (Entwicklung der Hegelschen
Sozialphilosophie), waar hij assistent en privaatdocent werd. In 1936
volgde zijn Habilitation voor het vak economie (Gustav Ruhland. Ein deutscher Bauerndenker im Kampf gegen
Wirtschaftsliberalismus und Marxismus); in 1937 werd hij docent aan de
universiteit van Berlijn, waar hij in 1940 prof. economie werd. In 1948 werd
hij professor economie en sociologie aan de Vrije Universiteit Berlijn met
daarnaast een doceeropdracht aan de Technische Universiteit Berlijn en de
Hogeschool voor economie aldaar.
Naast zijn publicaties op z’n eigenlijke vakgebieden
economie en sociologie, hield hij zich ook bezig met de (her)uitgaven van belangrijke
denkers “um deren Gedankengut für die Gegenwart nutzbar zu machen. Hierbei
versucht er die Verbindung zwischen Werk, Persönlichkeit und geistiger
Situation der Zeit herzustellen, ohne dabei eine „Dogmengeschichte" zu
liefern.” Zo gaf hij teksten uit van Hegel, Spinoza, Adam Müller, Adam Smith
e.a.
Het is opmerkelijk dat de auteur van het Lemma [cf.] waaruit ik deze gegevens haal, niets vermeldt over Bülows nationaalsocialistische sympathieën. [Cf. daarvoor Die Berliner Universität in der NS-Zeit]
Herbert Schnädelbach noemt in een voordracht over
"Hegels totalitäre Staatstheorie" Friedrich Bülow onder “einige von diesen Wissenschaftlern haben
schon in der Weimarer Republik das demokratische System in jeder Hinsicht
bekämpft, aber Dutzende haben im Dritten Reich bis zum bitteren Ende unter
Rückgriff auf Hegels Philosophie alle Maßnahmen des totalitären Staates - auch
teilweise die massenhafte Vernichtung der Juden - gerechtfertigt. Ich nenne nur
einige Namen - in alphabetischer Reihenfolge -, die vor und nach 1945 als
anerkannte Hegelforscher und Hegelinterpreten angesehen wurden und werden:“ {Cf.] Een behoorlijk zware beschuldiging.
Ook de heruitgave
van de conservatief-romantische Adam Müller: vom Geist der Gemeinschaft [Hrsg. Friedrich Bülow. Leipzig 1931] kan
vanuit de kennis van nu een kwalijke lading krijgen.
Wat kan dit betekenen voor
zijn Spinoza-band?
Wat is dat toch dat nazisympathieën en Spinoza-interesse soms samengaan?
Enfin, dat wilde ik hier even vastleggen.
Literatuur
Otto Stammer & Karl Christian Thalheim (Hrsg.), Festgabe für Friedrich Bülow zum 70. Geburtstag. Duncker & Humblot, 1960 - books.google
Rüdiger Vom Bruch, Christoph Jahr, Rebecca Schaarschmidt (Hrsg.), Die Berliner Universität in der NS-Zeit, Volume 2. Franz Steiner Verlag, 2005 – books.google
Wilhelm Bernsdorf & Horst Knospe (Hrsg.), International Lexicon of Sociology. Bd. 1.-2, Ferdinand Enke Verlag, Stuttgart, 1980 - Lemma over Friedrich Bülow p. 63-64 – books.google
Over o.a. Adam Müller
Wolfgang Saur, “Das romantische Weltbild,” in Neue Ordnung IV/2008 [Cf.]
[afbeeldingen covers hier en hier aangetroffen; van boven naar beneden uit resp. 1955, 1976, 2010 paperback en 2010 hardback]
______________
Toevoeging 22 maart 2015
Bij de uitgave van 2010, de 8e editie, komt de naam Friedrich Bülow niet meer voor.
Spinoza, Die Ethik, übersetzt von Carl Vogl, mit neuer Einleitung von Daniel Schmicking, 8. Auflage 2010, Kröner Verlag [Cf.]
Of de herzieningen van de vertaling van Vogl door Bülow weer ongedaan zijn gemaakt? Daarover is niets te vinden.
