Is er Spinoza in de maand van de filosofie?
Morgen begint weer de maand van de filosofie. Thema is deze keer: verzoening.
Op de website maandvandefilosofie.nl lezen we: “Ook in een door oorlog of onderdrukking gebroken samenleving is verzoening een belangrijke opgave: kunnen daders en slachtoffers zich nog in dezelfde samenleving thuis voelen?”
Van verzoening spreekt men wanneer een relatie weer in positieve zin hersteld wordt, nadat er eerder een breuk was opgetreden; het resultaat is dat beide partijen erkennen "het is weer goed tussen ons". Daartoe te komen is in vele gevallen niet eenvoudig.
Ook al komt de Latijnse term reconciliatio in de OP of de TTP niet voor, over het thema zal toch in het licht van Spinoza’s filosofie gesproken kunnen worden; hij had bijvoorbeeld opvattingen en proposities over de passies boete en spijt en zo meer (die hij als droeve, negatieve aandoeningen niet zo zag zitten) en waartegenover hij de rede aanbeval waarmee we immers dezelfde of zelfs betere positieve resultaten kunnen bereiken.
Toch zijn op dit moment op de website van de maandvandefilosofie.nl maar drie bijeenkomsten over Spinoza te vinden, waarvan een, Spinoza: Grenzen van de vrijheid voor 17 april aangekondigd bij het Amsterdamse Castrum Peregrini, niet op 17, maar op 18 april zal plaats hebben en niet ten huize van Castrum Peregrini, maar in de Tolhuistuin, Amsterdam Noord; en niet Farid Tabarki, maar inmiddels is wel duidelijk wie voor de voortouwrol is gevraagd: Thieu Besselink (op wiens website en weblog de naam Spinoza overigens in het geheel niet voorkomt). Dus misschien verandert naast tijd, plaats en persoon ook wel het thema... *)
Bij de andere twee bijeenkomsten is de volijverige Spinoza-apostel en als filosoof aangekondigde Jan Knol ingeboekt.
Op woensdag 8 april spreekt hij in Zutphen (in een interactieve lezing) over vragen als: Wat dacht Spinoza over ecologisch denken? Over vrije wil? En over God?
Op donderdag 16 april is bij Boekhandel Ongerijmd te Arnhem Spinoza’s intuïtie de titel. Spinoza onderscheid drie soorten kennis: verbeelding, rede en intuïtie. Jan Knol spreekt over intuïtie, de hoogste soort kennis. Door middel van intuïtie kunnen we inzicht verkrijgen in de totale samenhang van de dingen en het besef verbonden te zijn met God ofwel de Natuur. En dat levert de hoogste vorm van geluk op.
Dat is al met al toch een beetje mager.
Misschien zijn nog niet alle voorgenomen avonden bij de organisatoren van de maandvandefilosofie gemeld.
*) Aanvulling Inmiddels het programma van de slotmanifestatie van Amsterdam Wereld Boekenstad gezien
Daarin staat het al eerder vermelde thema. Op 18 april is van
14.00-15.30 Spinoza Redux - De grenzen van vrijheid
Castrum Peregrini confronteert kunstenaars, dichters, en essayisten met het vrijheidsbegrip van Spinoza en lokt hen een reactie uit. Baruch de Spinoza, de 17de eeuwse denker uit Amsterdam, pleitte als één van de eersten voor een scheiding van staat en religie. Zijn ideeën staan door de huidige ontwikkelingen op het wereldtoneel weer volop in de belangstelling.
Presentatie: Thieu Besselink
Organisatie: Castrum Peregrini en My Name Is Spinoza
Inmiddels heb ik ook voldoende op internet over de presentator ontdekt, zodat ik weet dat ik er niet heen hoef. Ben overigens wel benieuwd naar het verslag (als Castrum Peregrini dat maakt) en bereid mijn indruk te laten corrigeren...
Reacties
'Verzoenen' (conciliare) is wel een thema in de TTP, maar slaat dan op het met elkaar combineren van tegenstrijdige plaatsen der
Schrift. In dat verband drijft Spinoza de spot met het boek van Menasseh ben Israel EL CONCILIADOR (de verzoener). Die titel heb ik in hoofdstuk 7 (waarin ook een aantal citaten daarover) vertaald met DE RIJMELAAR. - Overigens denk ik niet dat enige 'verzoening' plaats vindt op het niveau van menselijke passies / reacties. Daar is botsing en strijd en eventueel overwinning van de ene door de andere, waar de ratio geen invloed op kan hebben (zie 4.7). Wel ontstaat een MATIGING van hun heftigheid als gevolg van ons (met hoogste genot gepaard gaande) zicht op de eeuwigheid der dingen. En wat verzoening tussen mensen en volkeren betreft: die is ongewenst tenzij zij, door nood gedreven, tot samenwerking geraken en een alliantie gaan vormen. Voor het overige zijn mensen en volkeren elkaars vijanden en bejegenen zij elkaar dienovereenkomstig vijandig. Dat is Spinoza's rauwe realisme.
Wim Klever 01-04-2009 @ 09:25