Je mag het denken, je mag het zeggen, maar je mag het niet doen

De Hoge Raad heeft volgens Bas van der Vlies de SGP ‘in de kern getroffen’. Ze meenden bij de SGP dat het vanwege de grondwettelijke godsdienstvrijheid hun vrij stond om de democratische anti-discriminatiewetten aan hun laars te lappen. Maar ze verloren een cassatieberoep dat door de Staat en de SGP was aangespannen.

Kathaline Buitenweg, voorzitter van het Clara Wichmann Proefprocesfonds, dat het weren van vrouwen op hun kieslijsten door de SGP al jaren geleden bij het gerechtshof had aangekaart, zei tot haar gesprekspartner op de tv als een hedendaagse Spinoza – alsof ze pas nog het laatste hoofdstuk van de TTP had gelezen: u mag het van uw godsdienst wel vinden en u mag het zeggen of u mag u inspannen om de wet gewijzigd te krijgen, maar u mag het intussen niet DOEN.

Ook een partij die zich op godsdienstvrijheid beroept moet zich aan de wet houden die discriminatie verbiedt. En daarin heeft De Hoge Raad haar dus gelijk gegeven. De staat, die dit tot heden maar op z’n beloop liet, moet er nu op toezien dat de SGP ook vrouwen op haar kandidatenlijsten toelaat. 340 jaar geleden had Spinoza de burgers deze uitleg van de vrijheid van spreken al voorgehouden en het recht van de overheid erkend om de wet te handhaven. Wel merkwaardig dat er een burgerinitiatief en De Hoge Raad aan te pas moest komen om deze duidelijkheid weer eens scherp neer te zetten. De grondrechten staan dus niet naast elkaar, maar gelden t.o.v. elkaar. De verbazing op de gezichten van de mannenbroeders: dat het hun niet vrij staat om met Korinte 11:3 in de hand (de man is het hoofd van de vrouw) te mogen discrimineren.

Degenen die weleens gehoord hebben of zich uit de Tractatus Politicus herinneren dat Spinoza toch vrouwen van het regeren uitsloot, wijs ik erop dat voor hem De Wet het criterium was. Hij schreef: “Addidi praeterea, quod praeterquam quod legibus imperii teneantur, in reliquis sui juris sint, ut mulieres et servos secluderem, qui in potestate virorum et dominorum, ac etiam liberos et pupillos, quamdiu sub potestate parentum et tutorum sunt.” In vertaling van Willem Meijer: “Daarbij heb ik gevoegd dat zij, "behoudens hun gebondenheid aan de wetten van hun land voor het overige vrij moeten zijn", om vrouwen en dienstbaren uit te sluiten, die van hunne echtgenooten en meesters afhangen; zoowel als kinderen en weezen, zoolang die afhankelijk zijn van hun ouders of voogden.”

Ook Spinoza zou heden verwijzen naar het VN-Vrouwenverdrag en naar de Grondwet.

Reacties

Ik denk toch, Stan, dat Kathaline zich buiten de weg van Spinoza begeeft, wanneer zij de titel van TTP 20 in stelling brengt om haar doel te berieken, nl. verbod op uitsluiting van vrouwen uit een politieke partij. Uiteraard wordt de 'libertas philosophandi' begrensd door de plicht tot loyaliteit. Dat is het punt niet in de geheel andere kwestie die in TP 11 wordt behandeld. Daar stelt Spinoza dat degenen die a) burgers van andere landen zijn en HUN regeringen gehoorzamen, b) 'infame' personen die vijanden van het eigen land zijn door hun wetsovertredingen, en c) zij die niet over zichzelf en hun stem kunnen beschikken zoals vrouwen, dienaren, kinderen en studenten, geen recht hebben om deel uit te maken van de grote raad en dus niet mee kunnen stemmen over de aangelegenheden des lands. De maatschappij is niet meer dezelfde als ten tijde van Spinoza. Vrouwen en personen in dienstverband zijn thans wel 'sui juris', dat is economisch zelfstandig. Voor kinderen en studenten geldt dat nog steeds niet, zodat je de vraag kunt stellen of het zinvol is om scholieren of beursstudenten te laten stemmen (wat in onze pseudo-democratie alleen nog maar kiezen is). Wie in de macht van heren of autoriteiten is, mist de voor democratie vereiste onafhankelijkheid.
En wat de SGP betreft: geen vrouw hoeft daar lid van te worden en een mannenclub die politieke doelen wil verwerkelijken, mag toch zelf gaan over de voorwaarden van lidmaatschap? En niemand is toch verplicht op die partij te stemmen? Wie wordt er eigenlijk gediscrimineerd c..q. geforceerd? Gelijkheid voor de wet en gelijke kansen voor vrouwen is een groot goed, maar kan niet afgedwongen worden ten nadele van het recht op vereniging. Ik denk dat onze gevallen regering zich geen raad weet met de beslissing van de Hoge Raad. Kathaline zou wel eens te vroeg kunnen hebben gekraaid. Ik sluit mij, enkel voor de gein hoor, aan bij Youp van 't Hek, die na het aanhoren van een twistgesprek tussen Mariette Hamer en Agnes Kant concludeerde dat de SGP-broeders het nog zo gek niet hebben geregeld.

Het recht op vereniging, en de vrijheid van godsdienst, zijn dus - zo is nu duidelijk door deze uitspraak - geen fundamenteler recht dan het recht niet gediscrimineerd te worden.
Dat geen vrouw lid hoeft te worden van de SGP is het punt niet; dat het haar verboden was lid te worden was het punt. En nu is dat dus doorgetrokken naar het passief kiesrecht. Geen vrouw heeft de plicht om zich verkiesbaar te stellen, maar de mannen hebben niet het recht hun die mogelijkheid te ontnemen.
Een (mannen)club die politieke doelen wil verwerkelijken, mag dus niet meer helemaal gaan over de voorwaarden van lidmaatschap, waarbij bevolkingsgroepen worden uitgesloten.

Ook vrouwen mogen dus 'mannenbroeders' worden...
Vreemd eigenlijk dat we het in 2010 nog over zulke kwesties hebben.

Stan en Wim, wat ik uit de berichtgeving in de NRC van 9 april begrijp, mag de SGP in principe niet vrouwen uitsluiten van de kieslijst. Maar de rechter is niet bevoegd om te bepalen welke maatregelen daarvoor door de SGP genomen moeten worden, dat moet de politiek doen. In de praktijk zal dit, vermoed ik, betekenen dat de interne regels van de SGP bepalend blijven, en dat er niets zal veranderen. Hoewel, de SGP is een zeer gezagsgetrouwe parij. Wat ik een beetje wrang vindt, is dat de Clara Wichmann-stichting veel publiciteit haalt ter correctie van een marginale groepering in dit land, maar de perverse discriminatie van honderdduizenden vrouwen onder de moslim-Nederlanders ongemoeid laat. Ook jaren-70 feministen als Hedy d'Ancona en Anja Meulenbelt, die zich laten voorstaan op hun gemakkelijke overwinningen van indertijd, laten het volledig afweten, en nemen zelfs stelling tegen een moedige vrouw als Hirsi Ali.

Adrie, hoe kan 'Nederland-gidsland' geloofwaardig de discriminatie in moslimkringen aanpakken als de discriminatie in een partij die in de Tweede Kamer meedoet met rust wordt gelaten.
Ik denk dat de gezagsgetrouwe SGP (welk gezag staat voor hen trouwens bovenaan?) niet alleen haar interne regels, maar haar feitelijk gedrag zal moeten aanpassen. Als ze dat doet hoeft (niet 'de politiek'), maar de overheid niets te doen.
En Adrie, waarom nog wat verwachten van oude feministen? Laten de jongere feministen (zoals Kathaline Buitenweg) zich nu maar opwerpen.

Stan, volgens Spinoza valt wetgeving samen met moraal, dus als ze de interne regels aanpassen, zal ook hun gedrag veranderen, en andersom.
De SGP zijn de lidmaten van de Gereformeerde Gemeente, niet te verwarren met de Gereformeerde Kerken (want dat zijn de volgelingen van de activistische Abraham Kuyper). Ze zijn al 400 jaar de volgelingen van de de 17e eeuwse calvinistische aristoteliaanse theoloog Voetius, de tegenvoeter van de calvinistische cartesiaanse theoloog Coccejus. Het wereldlijke gezag is een afgeleide van het goddelijke gezag volgens de scholastieke opvatting. Kom je tegen de overheid in opstand, dan kom je tegen God in opstand. Gezagsgetrouwheid aan de overheid is dus belangrijk. Wil je het originele 17e eeuwse kerkgeluid horen, trek dan op zondagmorgen een grijs of zwart kostuum aan met grijze stropdas, laat je vrouw een hoedje opzetten en zwarte kousen aantrekken, begeef je naar een van hun kerken in de Bible Belt, en bereid je voor op een preek van 1 1/2 uur. Deze groepering is enigszins te vergelijken met de Amish in de VS: gestolde godvruchtigheid. De Clara Wichmann stichting procedeert dus tegen tegen een groepering die al 400 jaar onveranderd onder ons is. Ze hebben geen TV, want dat is een 'duvels ding', verzekeren zich niet, zijn tegen sociale wetgeving, zodat er veel zzp'ers onder hen zijn, ze zijn tegen abortus, euthanasie, de pil, en ze zijn bovenal bezorgd om hun zieleheil. Bezorgde, ingehouden mensen dus.