BdSpinoza

Klever's Spinozana Redux [13] De pseudo-politicus

Vandaag het 13e stukje van Wim Klever  uit zijn boekje Zicht op Spinoza. Twintig tijdschetsen, Heuff/Thesis, Amsterdam, 1994. Die hoofdstukjes worden, zoals de trouwe bezoeker inmiddels bekend is, alle op internet geplaatst.

Vandaag het hoofdstukje 'De pseudo-politicus' (p. 60 – 63)

Als u op onderstaande afbeelding klikt, krijgt u de scans van het hoofdstukje te lezen. Enige aanvullende opmerkingen van Wim Klever volgen hieronder. 
Er is een aparte inhoudsopgave van al deze stukjes.

Lezing van dit stukje wekt in mij weer de kriebels om het onderzoek dat ik er destijds aan heb besteed doch dat onvoltooid bleef, voort te zetten. Google biedt thans zo veel meer mogelijkheden. Google leert nu o.a. dat 'Pacificus a Lapide' een pseudoniem is voor "Christoph von Rapp of Philip Andreas Oldenburger" (van twee dus?), dit volgens de Index librorum prohibitorum. Er is dus nog steeds werk aan de winkel. - Spinoza's antwoord aan Jelles is duidelijk genoeg en spreekt voor zichzelf. Men kan het naar twee kanten expliciteren. Voor individuen leidt onverzadigbare hebzucht tot de ondergang. Zie het begin van de TIE. Maar voor staten eveneens: economische groei en uitbreiding als hoogste prioriteit is even verderfelijk. Doch een en ander neemt niet weg dat hebzucht (om van de andere zogenaamde ondeugden maar niet te spreken) een normale menselijke eigenschap is, die tezamen met andere mechanische reacties van de menselijke natuur op invloeden nuttige effecten heeft en tot politieke socialisatie leidt. Het is vooral dit punt dat perfect is uitgewerkt door Mandeville in zijn Fable of the bees (1714), waarvan de krachtige ondertitel luitdt: 'private vices publick benefits'. De zuiver Spinozistische achtergrond van Mandeville's werelberoemde slogan heb ik aangetoond in mijn Bernard Mandeville. Cynisch essayist op basis van Spinoza's Ethica (2010) en zal in breder verband worden toegelicht in het aanstaande artikel (in Filosofie, zomer special over Spinoza 2010): "Het koppelingsbeginsel. Politiek realisme van de Hollandse Verlichting (De la Court, Van den Enden, Spinoza, Bayle, Locke, Mandeville, Hume".

Wim Klever

spinoza | 06-04-2010 | 10:24 | Link | Reacties (1)