Klever's Spinozana Redux [16] Taal
Vandaag het 16e stukje van Wim Klever uit zijn boekje Zicht op Spinoza. Twintig tijdschetsen [Heuff/Thesis, Amsterdam, 1994], waarvan de hoofdstukjes geleidelijk aan op internet worden geplaatst.
Vandaag het hoofdstukje ‘Taal' (p. 72 – 751)
Als u op onderstaande afbeelding klikt, krijgt u de scans van het hoofdstukje te lezen. Enige aanvullende opmerkingen van Wim Klever volgen hieronder.
Er is een aparte inhoudsopgave van al deze stukjes.
Al zeg ik het zelf: dit hoofdstukje is een meesterstukje, maar ook zeer compact en eigenlijk overvol met belangrijke aanhalingen uit werk van Spinoza's kompanen. De oorzaak hiervan is dat het in feite een samenvatting is van een ongepubliceerde grotere verhandeling over DE AMSTERDAMSE TAALKUNDE. Wat hierin staat is beter dan wat mensen als de grote Wittgenstein of andere moderne taalfilosofen ons ooit hebben kunnen aanbieden. Mijn stukje zou ik willen karakteriseren als een poging om de demon van het expressionisme uit te drijven. Helaas heb ik er nimmer reacties op gekregen. Zelf vind ik ook niets van Spinoza's buitengewoon originele taaltheorie, die uiteraard samenhangt met het determinisme, terug in de secundaire literatuur, die wel het determinisme behandelt maar niet de consequentie daarvan voor ons taalbegrip. Mijn stukje, welks lectuur veel inspanning vergt, heeft lang op deze (digitale) perspublicatie moeten wachten. Het zou passend zijn geweest en hem hebben gesierd, indien Wiep van Bunge, die zowel het onderwerp van zijn proefschrift als zijn 'Spinoza-spoor' aan mij te danken heeft, eens een gebundelde uitgave van mijn talrijke artikelen over Spinoza of een bloemlezing daaruit had verzorgd. Maar ik moet toegeven: ik mis bij hem voldoende affiniteit met 'mijn' materie. Zoals bij het vorige nummer kan ik hier wederom opmerken dat de tegenwoordig zo verwaarloosde Locke die affiniteit wel bezat. Ik citeer uit zijn ESSAY CONCERNING HUMAN UNDERSTANDING: "Words by their immediate operation on us, cause no other ideas but OF THEIR NATURAL SOUNDS; and it is BY THE CUSTOM OF USING THEM for signs that they excite and revive in our minds latent ideas, but yet only such ideas as were there before...". Ik verwijs opnieuw naar mijn JOHN LOCKE. VERMOMDE EN MISKENDE SPINOZIST, sectie 33: "Geen nieuwe kennis via taal".
Wim Klever
