Nederlandse filosofiecursussen in Frankrijk met ook Spinoza

Al geruime tijd bestaat er aanbod van Nederlandstalige filosofiecursussen die gegeven worden in Frankrijk. Het oogt aantrekkelijk: een cursus filosofie volgen in een fraaie Franse omgeving, aangevuld met Bourgondische (of andere streek) maaltijden, overgoten met Franse wijnen…

Mij zijn twee van zulke initiatieven bekend. Daaruit haal ik het aanbod dat iets van Spinoza bevat. Ik weet niet of er nog plaats is of dat alles al is volgeboekt.

 

                                   Filosofie in Frankrijk
                            Chissey-en-Morvan, Bourgogne

“De cursussen zijn bedoeld voor liefhebbers van filosofie. Houdt u van lekker en gezellig eten, stille wandelingen en Romaanse kunst dan zal ook de context van de cursus u zeker aanspreken.

Chissey-en-Morvan (600 km van Maastricht) is een dorp met nog geen 300 inwoners. Het ligt aan de rand van een beschermd natuurpark (Parc Regional du Morvan). Midden in deze weldadige rust geven wij filosofieonderwijs. Wij zijn ervaren docenten en houden van ons vak. Het weekprogramma (± 30 uur) bestaat uit voordrachten, tekstlezingen, discussies en gesprekken. Daarnaast is er tijd voor film, wandelingen en excursies. En we tafelen op zijn Frans: feestelijk.”

12 t/m 17 september: De vrije wil en zijn vijanden: een filosofisch front [PDF met programma]

Begeleid door de docenten: mr. dr. Jaap Gruppelaar & dr. Paul Juffermans en de kokkin: Michelle Chagnot

Een nieuwtje haalde ik uit de programma-informatie: momenteel werkt Paul Juffermans - samen met Jaap Gruppelaar - aan een heruitgave van Spinoza’s Korte Verhandeling van God, de Mensch en deszelvs welstand. 

                                                       Centre Erasme
                   Frankrijk, St. Etienne des Sorts (vlak bij Avignon)

Centre-Erasme kan putten uit een indrukwekkende lijst docenten

22 augustus t/m 28 augustus 2010: Filosoferen over emoties.

Begeleiding: dr. Miriam van Reijen

Toelichting
“Mensen lijden niet door de gebeurtenissen, maar door hun opvattingen over die gebeurtenissen.” (Epictetus)

Nog steeds worden in het alledaagse taalgebruik denken en voelen als twee verschillende - zelfs tegenstrijdige - activiteiten voorgesteld. Het (ook onbewuste, irrationele) denken speelt echter volgens sommige filosofen van alle tijden en volgens de cognitieve psychologie vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw een doorslaggevende rol bij het ontstaan en de aard van de emoties. En we kunnen gelukkig ook kritisch denken (= filosoferen) over (onze) emoties. We kunnen ons afvragen: wat zijn emoties eigenlijk? Wat voel ik en waarom? En zo zouden we via het denken de (lastige en overbodige) emoties ook kunnen veranderen en zelfs voorkomen.

Recentelijk worden vanuit de neurowetenschappen echter vraagtekens gezet bij deze opvatting. Niet bij de eenheid van denken en voelen, want die blijkt juist (als manifestatie van de eenheid van lichaam en geest) hechter te zijn dan in de cognitieve filosofie en psychologie werd aangenomen. Daardoor staat echter wel de macht van het (rationele) denken over de passies, die lichamelijk verankerd (b)lijken te zijn, ter discussie. En dan zijn we weer terug bij Spinoza, die – hoewel vaak als rationalist bij uitstek beschouwd- in de 17e eeuw al schreef dat de rede niets vermag tegenover de passies, en ze alleen kan “overwinnen”als ze zelf tot passie wordt.

In het eerste deel van de cursus worden aan de hand van inleidingen en oorspronkelijke teksten enige filosofen besproken die een cognitieve opvatting van emoties hebben: de stoïcijnen (emoties zijn verwarde oordelen), Spinoza (de geometrie van de passies) en Sartre (emoties zijn magie ofwel kwade trouw). Daarbij worden steeds concrete emoties, ook aan de hand van eigen voorbeelden en situaties van deelnemers, gebruikt om de cognitieve invalshoek te verduidelijken. Tenslotte komen een paar neurowetenschappers aan bod: Peter Hagoort, Susan Blackmore en Patricia Churchland en Antonio Damasio’s De vergissing van Descartes en Het gelijk van Spinoza.

Literatuur: een reader met inleidingen en teksten.  

spinoza | 11-08-2010 | 17:48 | Link | Reacties (0)