Newton's verborgen Spinoza-kritiek ontrafeld
Newton's General Scholium verscheen als aanhangsel bij de 2e editie in 1713 van Isaac Newton's Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica. , bekend als de Principia. In dat General Scholium gaf hij antwoord op kritiek die geuit was op de eerste editie van 1687. Samengevat als "Hypotheses non fingo" (ik stel geen hypotheses) gaf hij kritiek op de natuurfilosofie van Descartes en Leibniz en plaatste hij wetenschaps-methodologische, theologische en metafysische opmerkingen. Ook bekritiseerde hij Spinoza, maar zonder hem te noemen, zoals zal blijken.Op 24-26 oktober 2013 werd "A tercentenary symposium" gehouden aan het University of King’s College, Halifax over: "Isaac Newton’s General Scholium to the Principia."
Eric Schliesser van de Univ. van Gent gaf een powerpointlezing "Polemics in Newton’s General Scholium", waarin aan de orde kwamen:
• the ideological contexts of the General Scholium (natural philosophical, philosophical and theological)
• polemics against and engagement with Descartes, Spinoza, Leibniz and Toland
• the Newton-Bentley correspondence (1692–93)
• Clarke’s A demonstration of the being and attributes of God (1704–5),
Op 13 nov 2013 werd het praatje op Youtube gebracht
Het gaat er wat rommelig en gehaast aan toe, maar het meest opvallende was wel dat blijkt dat Newton het zonder diens naam te noemen in het General Scholium ook op Spinoza gemunt had.
Nadat de vorige video verwijderd was is op 10 dec 2013 de video weer door King's College Halifax·op Yoytube gebracht:
Reacties
Ter toelichting 'n paar zinnen uit het scholium generale:
But it is not to be conceived that mere mechanical causes could give birth to the many regular motions...
This most beautiful system of the sun, planets, and comets could only proceed from the counsel and dominion of an intelligent and powerful Being.
... This Being governs all things, not as the soul of the world, but as Lord over all ....
We know him only by his most wise and excellent contrivances of things and final causes...
And a god without dominion, providence, and final causes IS NOTHING ELSE BUT FATE AND NATURE.
De laatste zin maakt duidelijk wien Newton op het oog heeft. Eric Schliesser heeft daar volkomen gelijk in. Maar er zijn nog heel wat meer punten waaraan deze tegenstelling van genieën kan worden geillustreerd (waaronder zwaartekracht verklaring en traagheidsbeginsel).
PS. Ik gebruikte de vertaling van H. S. Thayer.
Wim Klever 18-11-2013 @ 21:37
Zoals al zo dikwijls hier gesteld, Wim, zie ik de tegenstelling niet voor de traagheid: zowel Spinoza (E2lemma3) als Newton staan in essentie achter de wet van het behoud van de hoeveelheid van beweging.
Inzake zwaartekracht is er wel een interessant verschil. Newton's wet van de zwaartekracht gaat er van uit dat 2 massa's elkaar aantrekken doorheen de lege ruimte, ogenblikkelijk en zonder tussenkomst van enig fysisch medium tussen de twee. Spinoza verwierp elke "spookachtige werking op afstand" en stelde op metafysische gronden dat de aantrekking alleen kon via een tussenliggend medium, zijnde (een modus van) de uitgebreidheid. Dit laatste werd in zekere zin bevestigd door latere veldtheorieën, die impliceerden dat de krachtwerking op afstand gebeurt door bemiddeling van een veld (dat geen puur mathematisch gegeven is, maar een fysische realiteit, waarvan de verandering een eindige tijd nodig heeft). Spinoza had dus voor een stuk gelijk, maar tegelijk moeten we stellen dat zijn theorie slechts kwalitatief was en geen kwantitatieve besluiten toeliet (wat de zwaartekrachtwet van Newton wel kon, met een nooit eerder geziene precisie).
Mark Behets 18-11-2013 @ 23:08
Beste Mark, hebben we hierover niet eerder met elkaar de degens gekruist?1) ik heb niet geschreven over 'de wet van behoud van de hoeveelheid beweging'. 2) 'tussenliggend medium ter verklaring van aantrekking'? Bij Spinoza is er geen sprake van enige aantrekking. " .. Corpus aliquod movetur ... tantum ex alterius IMPULSU" (PPC 2/8s. De "nooit eerder geziene precisie" van de berekening van de gravitatie (anno 1687) zou hij toejuichen doch verklaren als een VALBEWEGING vanuit hogedruk naar lagedruk gebied. De PRESSIE is HET CENTRALE CONCEPT in zijn unieke fysica (zoals o.a. later Uiteengezet door crypto-spinozist Prof. De Volder in discussie met Leibniz).
Wim Klever 19-11-2013 @ 10:33