Nog eens over of opheffen van de ban nodig is om Spinoza hoog te hebben zitten
Dr. David Wertheim, directeur van het Menasseh ben Israel Instituut in Amsterdam, was niet een van de sprekers op het Symposium ‘De Casus Spinoza’ van 6 december 2015 over de eventuele herroeping van de banvloek op Spinoza, bij de organisatie waarvan ook zijn instituut niet betrokken was.
Hij krijgt echter de kans om op donderdag 18 februari 2016 om 20.00 uur aan het Instituut voor Joodse Studies aan de Universiteit Antwerpen zijn licht op het onderwerp te laten schijnen, want dan zal hij spreken over de vraag
MOET DE BANVLOEK OP SPINOZA WORDEN OPGEHEVEN?
“In 1656 werd Spinoza met een banvloek verstoten uit de joodse gemeenschap. Dit was voordat Spinoza zijn werken schreef en uitgroeide tot een filosoof van wereldformaat. Inmiddels wordt hij volop gelezen en gewaardeerd, ook in joodse kring. Vaak is daarom gesproken over de vraag of het tijd is om de banvloek op te heffen. Afgelopen december was er nog een bijeenkomst in Amsterdam over dit onderwerp. Deze lezing zal ingaan op de verschillende historische pogingen die er geweest zijn om de ban op te heffen, en onderzoeken of een dergelijke maatregel een betekenisvolle manier is om Spinoza te vereren.”
Je kunt daar de vraag aan toevoegen: moet Spinoza wel zo nodig vereerd worden?
David Wertheim is directeur van het Menasseh ben Israel Instituut voor joods sociaalwetenschappelijke en cultuurhistorische studies. Hij publiceerde onder meer Salvation through Spinoza, A Study of Jewish Culture in Weimar Germany (Leiden: Brill, 2011) en werkt momenteel aan een boek over de joodse neo-Kantiaanse filosoof A.C. Elsbach. [Cf. PDF]
* * *
Het lijkt mij dat hij zal gaan betogen dat die opheffing van de ban in ieder geval niet nodig is om (ook als joden) Spinoza te bestuderen. Wat hij zal zeggen over 'vereren' van Spinoza kan ik niet tevoren goed inschatten, maar ik vermoed dat hij niet op verering uitkomt.
Ik bewaar hier een link naar een artikeltje dat Jeremy Rosen op 14 augustus 2015 had bij The Algemeiner, "Baruch Spinoza Was Not a Great Jewish Role Model". Citaat: "So those who might argue for his posthumous reinstatement are just wide of the mark and clearly have not read his philosophy."
